Yaklaşık üç yıl önce, şehir merkezindeki bir kahvaltı buluşmasında, vali George E. Pataki, ona “Özgürlük Kulesi” adını vererek, WTC (Dünya Ticaret Merkezi) alanı için tasarlanmış olan en yüksek binayı aynı zamanda en sembolik olanı haline getirdi.
Bay Pataki, yeniden inşa etme çabasının hızını kaybettiği iddalarına karşı cıkma isteğiyle, 542 m’lik yüksek kulenin 2008’de bitirilen ilk bina olacağını ilan etti ve vali, ofisini binaya taşıyacak ilk kiracı olacaktı.
Bay Pataki, o zaman, “Saldırılardan sonra ilk kez, sadece yeniden gelişimin değil aynı zamanda olayların kapsamlı bir kronolojik listesinin de gerekliliği görüşündeyiz...” demişti. “Bu, hataya veya gecikmeye yer vermeyecek hızlı bir hareketi gerektiren tutkulu bir plandır.”
Yetkililer artık 2008’i bitiş tarihi olarak desteklemiyor. Üstelik, mevcut zaman çizelgesine göre, ticaret merkezinde kiralamadan sorumlu müteahhit Larry A. Silverstein, 2011’e kadar binanın yapımını ve kiralama işlemlerini bitirmiyor.
Fakat, Özgürlük Kulesi ve 2003’te alınan onla ilgili kararlar bugün Bay Silverstein, Belediye Başkanı Micheal R. Bloomberg ve New York ve New Jersey Liman İdareleri’yle ilgili halkın irdelemesi nedeniyle olduğundan daha büyük ve korkunç görünüyor. Arsanın hangi liman idaresine ait olduğu, neyin üzerine inşa edileceği, kimin, ne zaman inşa edeceği gibi...
Seçimlere katılmayı planlayan vali, Nisan ayında “Özgürlük Kuleleri” için bir temel atma töreninin gerçekleştirilmesi konusunda ısrar ediyor, ki bu ulusal ilgiyi kesinlikle üzerine çekecektir.
Ama, birçok şehir plancısı, şehir merkezi gayrimenkul yetkilileri ve hükümet yetkilileri, 2,3 milyar Dolar’lık, 240 bin m2’lik Özgürlük Kulesi’nin yanlış yer için planlandığını ileri sürüyorlar. Fazla büyük ve hükümet ajansları dışında kiracıları çekemeyeceğini düşünüyor. Buna rağmen, valiyi gücendirmemek adına çok azı, bunu alenen söylemeye niyetli.
Ground Zero’nun geleceğiyle ilgili görüşmelerde yer alan kişilerce, Bay Silverstein’in, Ground Zero’daki işletme ruhsatnamesini yenilemek için, Özgürlük Kulesi alanını Liman İdaresi’ne devredeceği bile ileri sürülüyor. Bay Pataki, kendi adına, Bay Silverstein’in Liman İşletmesiyle anlaşmazlıklarını 14 Mart’a kadar çözmesi gerektiğini, aksi halde devlet sübvansiyonlarında yüzlerce milyon doları kaybetmeyi göze alması gerektiğini söyledi.
Kathryn Wylde, New York Şehir Ortaklık Başkanı, “Tüm bölgede gelişimi ivmelendirmemiz çok önemlidir” diyor ve ekliyor: “Birçok kişi, Özgürlük Kuleleri’nin , savaş tahvillerine (I . Dünya Savaşı'na katılabilmek ve müttefiklere yardım edebilmek için ABD tarafından çıkarılan tahviller) ve sigorta parasına rağmen, tutarlı bir ekonomik teklif olmadığını soylüyor. Bu durum, aksi takdirde mümkün olacak olan, alanın dengeli gelişimini engelliyor.”
Şehir merkezinin yeniden inşasını denetleyen yetkili, John Cahill, Özgürlük Kulesi’nin sıradan bir gayrimenkul projesini aşan bir anlam aşılamasına karşı çıkıyor. Bunun yanı sıra, Ground Zero’da alternatif yapım alanlarının inşaata 18 ay ile 2 yıl arasında hazır olamayacağını ekliyor.
Bay Cahill, “Özgürlük Kulesi, 11 Eylül 2001’deki tüyler ürpertici saldırıların ardından, halk, şehir ve ülke olarak çabuk iyileşebilme özelliğimizin bir vasiyeti olarak hizmet edecektir” diyor ve sözlerini şöyle sürdürüyor: “542 metrelik kule şehrimizin gökyüzü silüetini belirleyecek ve New York’luların ve ulusumuzun devamlılığının simgesi olacaktır.
Bay Bloomberg ve Hükümet Başkanı Anthony R. Coscia, valinin Özgürlük Kuleleri baskısını alenen destekliyor. Ama, aynı zamanda, Bay Silverstein’in kiralama ve inşaata izin vererek daha hızlı hareket etmeyi sağlayacak tutarlı finansal planının yeniden yapılanmasını da istiyorlar.
Çarşamba günkü basın toplantısında, Bay Bloomberg, “Silverstein yaklaşık dört yıl içinde parasız kalacak; biz de yarısı bitirilmiş bir projeyle ve öngörülen gelecek için bir yapım alanıyla ortada kalacağız”, dedi. “Bu problemi çözme yötemi: birçok çeşit binayı aynı anda yapan birçok müteahhitiniz var.”
Bay Coscia, Bay Silverstein in Church Street’te iki yapım alanı ve ticaret merkezinin buyuk bir bölümünü temin etmesi karşılığında, 140 milyon Dolarlık yıllık kirasında önemli bir indirim önerdi. Ground Zero’ya toplam beş kule inşa etmenin 7 milyar Dolar’dan fazla tutacağını söylüyorlar ama Bay Silverstein’in 2.9 milyar Dolar (sigortadan) parası var.
“Şurası açık ki, eğer şimdi Özgürlük Kulesi’yle devam etmezsen, arazide bir buçuk yıl boyunca inşaat olmayacak” diyen Belediye Başkan Yardımcısı Daniel L. Doctoroff ekliyor: “Bu kabul edilemez. Önerdiğimiz çözüm bize, tüm dört binayı, artı perakende satışı ve umarım 2011’e kadar tamamen kullanılan bir halde olur.”
Bu önerinin etkisiyle Bay Silverstein Özgürlük Kulesi ve ikinci bir bina ile devam ederken, Liman Yetkilileri Church Street’te üçüncü bir binanın kiracıları olacak. Liman İdaresi, bir perakende alışveriş merkezi inşa edip, belediye başkanın dediğine göre yaklaşık 700 apartmanlık bir dördüncü alanı satacak.
Buna karşılık olarak, mimar Daniel Libeskind’in ticaret merkezi için orijinal planında ilk olarak 11 Eylül kurbanları için bir anıtın, ikinci olarak Church Street kulelerinin ve üçüncü aşamada da Özgürlük Kulesi olarak tanınan binanın inşası vardı. Ama, eyalet valisi Özgürlük Kulesi’ni en başa koydu. Bay Pitaki’nin belediye dairesinde ve hükümette tanıdıklarının olduğunu bilen Bay Silverstein, onu takip etti ve Özgürlük Kulesi’ni müteahhitin Church Street üzerinde daha uygun bir nokta olduğunu düşündüğü kuzeybatı köşesine- yeni transit merkezinin yanına- taşıma fikrinden vazgeçti.
Vali tarafından atanmış olan eski gelişim memuru Kevin M. Rampe Bay Silverstein için şöyle söyledi: “Bir tek müttefiki vardı: vali, vali de onun önce Özgürlük Kulesini inşa etmesini istiyordu.”
Herhangi bir olayda, Bay Bloomberg tekrar tekrar Bay Silverstein’in “yatırımlarından ettiği karı arttırma” tutkusunu bir kenara bırakmasını isterdi.
Hükümet dairesinin Ground Zero’ya yönelik bir incelemesine göre, en çok Bay Silverstein ve onun yatırımcıları geri alıyorlardı, hepsini değilse bile, kendisinin ve yatırımcıların 2001 yılı kirası olarak hükümete verdikleri paranın 137 milyon Dolar’ını. Bay Silversteain aynı zamanda %5 müteahhitlik ücreti almayı öneriyor ki bu Özgürlük Kulesi’nin maliyetine 100 milyon Dolar’dan fazla bir katkı yapıyor.
Bay Silverstein, belediye başkanına kendisine yapılan saldırıların, Ground Zero üzerindeki belirsizliği arttırdığı ve olası kiracıları korkuttuğu için “şehir merkezinin tümünü incittiğini” söyleyerek, sert bir tepki verdi. Gerginlik arttıkça, Bay Silverstein, iki alanı geri verme konusundaki önerisinin en çok müşterek kiracılara yaradığını soğuk savaştan bir cümlecikle fade etti: “Sovyet tarzı el koyma”.
Müteahhit, Liman İdaresinin öteki eyalet ve şehir daireleriyle birlikte Özgürlük Kulesi’ne taşınmasını tartışıyor.
“Church Street üzerindeki iki kulenin, kentin ekonomik geleceğinde kilit rol oynayan finans kuruluşları gibi, büyük, özel-sektör çalışanları için son derece uygun olduğuna inanıyoruz”, diyen Janno N. Lieber, Silverstein Properties’in kıdemli başkan yardımcısı.
Bay Silverstein, sigorta parasını aldığını, nakit ve savaş tahvillerinin de yardımıyla ilk dört kuleyi inşa etmek için çok uygun durumda olduğunu söylüyor.
Ama, Liman İdaresi’nce açık olan şey: Bay Silverstein ne idda ederse etsin herşeyi yapamayacağı.
Charles A. Gargano, eyaletin en iyi ekonomik gelişim yetkilisi ve hükümet başkan yardımcısı, “Liman’da çalışanların birçoğunda, onun parasının biteceğine ve hepsini inşa edemeyeceğine dair bir his var”, diyor ve ekliyor: “Liman, alanın gelişimini acele bir şekilde bitirmek için Silverstein grubuyla birlikte çalışmaya istekli.”
Bay Silverstein, Bay Cahill ve devlet yetkilileri arasında yapılan konuşmalar gizli yürütülürken, müzakerelerde talimat verilen kişiler, geçen hafta Bay Silverstein’in Özgürlük Kulesi’ni hükümete bırakmasıyla ilgili gayrı resmi tartışmaların yapıldığını söylüyorlar. Aynı zamanda, Bay Silverstein sigorta parasının çoğunu ve Church Street alanlarının ikisinin kontrolünü Liman İdaresi’nin almasını kabul etmeden, hükümetin bu projeyi ele almasının zor olduğunu belirtiyorlar.
Yetkililer müzakerelerin Bay Pataki’nin ve konuşmalarda doğrudan yer almayan, etkisini otoritenin müzakereci konumunu güçlendirmek için kullanan, Belediye Başkanı Bloomberg’in belirledikleri gibi Mart 14’e kadar süreceğini belirtiyorlar.
Bay Silverstein’in Ground Zero’da bölgesel gelişimin gerçekleşebileceği konusunda ısrarcı önerileri, şehir merkezindeki iş ve gayrimenkul idarecilerinin onu desteklemesini sağlıyor. Ofis kuleleri için şehir merkezi dışında uygun bir yerin olmadığını söylüyor ve Belediye Başkanı’nın inşaat yasağı kısıtlamasının kaldırıldığı Batı Kısım’ın ticari gelişimi desteklemesinden korkuyorlar.
Aynı zamanda, sakinler ve yerel politikacılar başkanın aşağı Manhattan’ın yerleşik nüfusunun artışına hizmet edecek olan iki okul projesini ortadan kaldıran son kararına karşı gösteri yaptılar.
Buna rağmen, şehir merkeziyle ilgili planların değişmesi gerektiği yaygın bir görüş. ali Poliçe Enstitüsü’nde görevli David Dyssegaard Kallick, “Valinin bu kulenin politik bir sembol olması konusundaki ısrarı, üç yıl önce alanı düğümledi”, diyor.ve ekliyor: “Silverstein’le kiralama hakkında yeniden anlaşma yapılması gereken en doğru şey. Binaların aşamalarını ve sıralarını doğru bir şekilde belirleyerek, aşağı Manhattan’ı, olması gerektiği gibi, canlı bir ticari ve yerleşik bölge haline getirebiliriz.”