İstanbul’un planlı imarını ve yapılaşmasını sağlayacak olan İstanbul Çevre Düzeni Planı, İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’nde kabul edildi.
Metropoliten Planlama ve Kentsel Tasarım Merkezi’nce (İMP) 10 aylık çalışma sonucunda hazırlanan 1/100.000’lik Çevre Düzeni Planı’yla, İstanbul’da 2023 yılına kadar yapılacak yatırım ve yerleşimler belirlendi. Çevre Düzeni Planı’nda yer alan hükümlere göre, Çorlu Havaalanı sivil havacılığa tahsis ediliyor. Atatürk Hava Limanı genişletilerek Sabiha Gökçen ile koordineli hale getiriliyor.
Planda, Haydarpaşa Limanı’nda sürdürülen faaliyetler kısa vadede Ambarlı Limanı’na kaydırılıyor. Orta ve uzun vadede Gümüşyaka’da yeni bir liman yapılması öngörülüyor. Yük taşımacılığının denize kaydırılarak Ro-Ro veya Ro-La (kamyonların gemi veya demiryolu ile taşınması) sistemleri entegre edilecek. Pendik, Ambarlı ve Gümüşyaka ile Güney Marmara limanları arasında Ro-Ro hatları düzenlenecek.
Planda yeni iş merkezi alanları da yer alıyor. Planlama alt bölgeleri oluşturulacak, Avrupa yakası 4 ve Anadolu yakası ise 2 alt bölge olarak planlanacak. Zeytinburnu, Tarihî Yarımada ve Ayazağa ekseni İstanbul’un en temel sorunu olan tek merkezli işleyişinin yer aldığı alan olarak belirleniyor. Nitelikli ofis yerleşkeleri ihtiyacı, mevcut merkezi iş alanlarında yeterince karşılanamıyor. Bunun için yeni alanlar belirlenecek. Kâğıthane ve Alibeyköy, dönüşüm sürecine girebilecek sanayi alanlarıyla kuzeye gelişme eğilimi gösteren merkezi iş alanı işlevlerini batıya yönlendirmek üzere yeniden planlanacak.
Tarihî Yarımada, üretim faaliyetlerinden arındırılacak. Suriçi bölgelerinin gece gündüz kullanım düzeylerindeki farkının azaltılması ve Haliç sahil boyu alanlarının atıl durumlarının giderilmesi için gerekli yatırımlar yapılacak. Gaziosmanpaşa, Güngören ve Bayrampaşa ilçelerinin günlük ihtiyaçlarının Tarihî Yarımada’nın dışından karşılanması için alt merkezler oluşturulacak, İkitelli Sanayi Bölgesi’nin sıhhileştirilmesi ve kademeli olarak hizmet sektörüne yönlendirilmesi için bir alt merkezin gelişmesine imkân verecek raylı sistem kurulacak. Esenler, Bağcılar, Bahçelievler, Gaziosmanpaşa, Güngören ve Bayrampaşa ilçelerinin oluşturduğu yerleşme sistemi mekânsal, sosyal ve ekonomik rehabilitasyona alınacak.
Merkezi işlevler, Haliç’in kuzeyinden, raylı sistemler yardımıyla batıya kaydırılacak ve Bayrampaşa’da sanayinin dönüşümüne katkıda bulunarak, ana demiryolu ve denizyolu sistemine bağlanacak, TEM’in kuzeyi sanayi alanlarından arındırılacak. Kıraç ve Beylikdüzü’ndeki sanayi alanları, Hadımköy’e odaklanan yatırım eğiliminin yönlendirildiği bölge olacak. Yakuplu, Büyükçekmece, Gürpınar, Mimarsinan, Kumburgaz, Celaliye, Selimpaşa, Kavaklı, Silivri ve Gümüşyaka’nın oturduğu Batı Koridoru’nun gelişimi, Büyükçekmece ve Küçükçekmece havzaları ile kuzeydeki orman alanlarına olan gelişme baskısının bertaraf edilmesine hizmet etmek üzere planlanacak.
Gölün batısı, ekonomik faaliyetlerinin iyileştirilmesine hizmet edecek bir çekim merkezi haline getirilecek. Gelişen teknolojilerin en üst düzeyde kullanılabileceği hastaneler, üniversiteler, teknopark, fuar, rekreasyon ve spor alanları olacak. Uçaklara lojistik depoları yapılacak. Transit taşımacılık konusunda İstanbul Metropolü’nün bir durak veya güzergâh olarak kullanılmasının önlenmesi için iki kanat uçlarında lojistik ihtisas bölgeleri bağlantılı transfer odakları oluşturulacak.
Doğu Üçgeni şekillendirilecek. Anadolu yakasına ilişkin makro arazi kullanım kararları, Kartal-Pendik-Tuzla alt bölgelerinde şekillenecek. Buralarda lojistik merkezlerin gelişmesi planlanacak. Pendik ve Tuzla, üniversite altyapılarının geliştirilmesi, spor ve fuar alanlarına konu edilmesi, ulaşım ve lojistik faaliyetlerinin bütünleştiği bir çekim merkezi kimliği kazanması ve güçlenmesi için yeniden planlanacak. Hizmetler sektöründe uzmanlaşmış nitelikli ofis yerleşkeleri, kamusal alanları ve kültür yapılarıyla öngörülen Kartal alt merkez gelişiminin metropolün tek merkezli yapısından kurtulmasına katkıda bulunması amaçlanacak. Maltepe, Kurtköy’e bağlanacak. Anadolu yakası için geliştirilen bir diğer fiziki gelişme konusu, TEM ile E-5 arası bağlantı yollarının çeşitlenmesi olacak. Doğu-batı yönünde Maltepe-Kurtköy arasında sürekliliği olan bir ara yol yapılacak, Kadıköy-Üsküdar yakınlaşacak. Kadıköy’ün Üsküdar ile kuracağı mekânsal ve işlevsel birlikteliğin Marmaray Projesi’nin tamamlanması sonrasında önemi artacak.