Kanserojen maddeyle kaplı olduğu için 7 yıldır Hollanda’nın Amsterdam Limanı’nda bekletilen zehirli geminin Türkiye’ye girişine izin verilmedi.
Hollanda: Asbest miktarını kontrol etmeliydik
Geminin sökülmesi için Aliağa Limanı’na gönderileceği haberini ilk kez Zaman 27 Temmuz’da duyurmuş, olay kamuoyunun gündemine oturmuştu. Çevreciler yaklaşık bir aydır geminin gelişini engellemek için hazırlık yaparken Çevre Bakanlığı da harekete geçti. Hollanda makamlarıyla irtibat kuran bakanlık geminin ne kadar asbest taşıdığına dair bilgi ve belgeleri istedi. Çevre ve Orman Bakanı Osman Pepe, 1 ton olduğu ileri sürülen zehirli maddenin daha fazla çıkması halinde geminin geri gönderileceğini duyurdu. Dün Hollanda’dan beklenen yazı geldi ve asbest miktarı şaşırtıcı boyutta çıktı. Geminin 54 ton zehirli maddeyle kaplı olduğu belirlendi. Bunun üzerine açıklama yapan Bakan Pepe ‘Otapan’ın Türkiye’ye kesinlikle sokulmayacağını bildirdi. Sahil Güvenlik’le koordineli çalışarak geminin Türk karasularının dışında tutulduğunu ifade eden Pepe, şunları kaydetti: “Yapılan ölçümlerde de Otapan’daki asbestin beyan edilen miktardan fazla olduğu, Hollanda Çevre Bakanlığı tarafından resmi yazıyla bildirilmiştir. Biz de gemiyi reddedeceğimizi onlara bildirdik.”
Bakanlığın kararı çevreci örgütler tarafından memnuniyetle karşılandı. Doğa Savaşçıları Çevre Örgütü Başkanı Zafer Murat Çetintaş, Otapan gibi 40 tane daha geminin sırada beklediğini hatırlatırken, Greenpeace Akdeniz İletişim Sorumlusu Yeşim Aslan, kararın bundan sonraki gemiler için de örnek olmasını istedi. Otapa’nın söküleceği Aliağa’daki tersanenin sahibi Osman Şimşek ise karara tepki gösterdi: “Bu, gemi sökümüne yapılan bir darbedir.”
Çevre ve Orman Bakanlığı, 15 Ağustos’ta Hollanda Çevre Bakanlığı’na yazdığı resmi yazıyla Otapan gemisindeki asbest miktarının bildirilmesi talebinde bulunmuştu. Çevre ve Orman Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Mustafa Öztürk, Hollanda Çevre Bakanlığı’ndan bekledikleri yazısının geldiğini, buna göre Otapan da 1 ton değil, yaklaşık 54 ton asbest olduğunun ortaya çıktığını ifade etti. Öztürk, uluslararası tehlikeli atıkların ticaretini hükme bağlayan Basel Anlaşması’nın ilgili hükümlerine göre gemiyi iade etme kararı aldıklarını açıkladı. Müsteşar Yardımcısı Mustafa Öztürk, ilgili tüm kuruluşlara Otapan’ın Türk karasularına sokulmaması için yazı yazdıklarını belirtti. Otapan’ın söküleceği Aliağa’daki Şimşekler Tersanesi’nin sahibi Osman Şimşek, Çevre ve Orman Bakanı Osman Pepe’nin ‘Gemiyi geri göndereceğiz’ açıklamalarına tepki gösterdi. Bu durumun gemi sökümüne darbe vurduğunu belirterek, “Memlekete kurtlar sofrasından iş alıp, getiriyoruz. Ellerinin tersiyle itiyorlar. Geminin ithaline bizim Çevre Bakanlığımızın izin vermesine sebep olan yazıyı Hollanda Çevre Bakanlığı yazdı. Otapan da 1 ton asbest olduğunu bildirdi. Şimdi daha fazla olduğuna dair yazı yolluyor. Çevre ve Orman Bakanı Osman Pepe, üç gün önce bize her şey tamam diyor. Şimdi geminin geri gönderileceğini söylüyor. Doğrusu neler oluyor bilemiyorum.” dedi. Gemi Söküm Sanayicileri Derneği Atık Yönetim Merkezi Sorumlu Ersin Çeviker, Çevre ve Orman Bakanlığı’nın hata yaptığını ifade ediyor. Gemideki asbest miktarının dünyanın her ülkesinde yaklaşık olarak verildiğini ifade eden Çeviker, “Keşke gemiye çıkıp inceleyebilseydik.” diye konuştu. Çeviker şunları söyledi: Ben yaklaşık 250 gemiyi asbestten temizledim. Bir rakam vermek baştan hata. Hollanda’dan gelen notifikasyon belgesinde bir ton olduğu ifade edilmiş. Gemi gelseydi keşke bir heyetle gidip inceleme imkanımız olsaydı. Bütün gemiler notifikasyonla geliyor. Gemi aldığımız ülkelerde profesyonelce bu işi yapan yok. Başta hata yapmış. Şuralarda asbest var diyebilirlerdi. Bakanlık, miktara göre karar vermekte hata yaptı.
Çevreciler memnun
Zehirli geminin Türkiye’ye sokulmaması çevrecileri memnun etti. Doğa Savaşçıları Çevre Örgütü başkanı Zafer Murat Çetintaş, “Otapan gemisi bir örnek olsun. Diğer zehirli gemilerde Türkiye’ye sokulmasın” derken, Greenpeace Akdeniz İletişim Sorumlusu Yeşim Aslan ise “AB üyesi bir ülkenin asbestti bir gemiyi kendi ülkesinde değil de Türkiye’de sökümünü yaptırması etik olarak uygun değil” dedi. Balıkçı Kooperatifler Birliği Başkanı Ali Güney de “Otapan’ın Türkiye’ye sokulmasına izin vermeyenler akıllı bir iş yaptı.” diye konuştu. Mükremin Albayrak, İstanbul
Hollanda: Asbesti geri alırız, gemiyle ilgili karar için erken
Hollanda Çevre Bakanı Genel Sekreteri Pieter van Geel, Otapan krizinden dolayı asbest miktarı hakkında yanlış bilgi veren geminin eski sahibi Basilisk firmasını sorumlu tuttu. Van Geel, “Çevreyi ilgilendiren böylesi önemli bir konuda geminin satışına izin vermeden önce teknik analiz yapmalıydık. Bize bildirilen miktar 1 tondu. Bunun Türkiye’de temizlenebileceğini düşünmüştük.” açıklamasını yaptı. Gemideki asbest miktarıyla ilgili bilgileri, Otapan’da 2001 yılında teknik inceleme yapan Search isimli bir Hollandalı firmadan aldıklarını açıklayan Genel Sekreter, herkesi memnun edecek bir çözüm üzerinde çalışılacağını da sözlerine ekledi. Türk makamlarına gemide teknik analiz yapılması, ortak bir çözüm bulunması ve asbestin temizlenmesi konusunda teknik yardım verilmesine dair öneriler sunduk.” diyen Genel Sekreter, aynı zamanda Orman ve Çevre Bakanı Osman Pepe’ye yazdığı bir mektupla, ‘gecikmeden ve yaşananlardan dolayı özürlerini ilettiğini’ de bildirdi. Van Geel, ‘Türkiye gemiyi geri gönderirse geri alacak mısınız?’şeklindeki soruya ise şöyle cevap verdi: “Gemiden çıkarılan asbesti geri almak konusunda Türk makamlarına güvence verdik. Ama gemi için şu aşamada bir şey söylemek erken. Bakan Pepe ile bir çözüm bulmaya çalışıyoruz.”