Bosna-Hersek'in kültürel mirasını korumak amacıyla 'Mostar 2004' projesini gerçekleştiren İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA), bu kez Kudüs için harekete geçti. Üç semavî dinin kutsal saydığı Kudüs'ün Osmanlı'dan kalma ve önceki dönemlere ait tarihî yapıları tek tek restore edilecek. Uluslararası akademik çevrelerle işbirliği yapan merkez, yenileme çalışmasını 2015'e kadar tamamlamayı hedefliyor. IRCICA Genel Direktörü Dr. Halit Eren ve İslam Konferansı Teşkilatı Genel Sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu'nun öncülük ettiği proje, Kudüs'ün sur içindeki bölümünü kapsıyor. Aksa Camii, Kubbetüssahra ve Harem-i Şerif'i de içine alan bölgede, tahrip olmuş pek çok medrese, cami ve çeşme var.
Kudüs'teki İslâm eserlerinin ihyası için ilk etapta yapılması gereken; bölgede nasıl bir çalışma yürütüleceğinin tespiti. Bunun için İtalya, Bosna-Hersek, Amerika ve Filistin'den gelen uzmanlar, IRCICA çatısı altında bir araya geldi.
Kudüs'teki İslâm eserlerinin ihyası için ilk etapta yapılması gereken; bölgede nasıl bir çalışma yürütüleceğinin tespiti. Bunun için İtalya, Bosna-Hersek, Amerika ve Filistin'den gelen uzmanlar, IRCICA çatısı altında bir araya geldi. IRCICA Genel Direktörü Halit Eren, 'Mostar 2004' projesiyle yaşadıkları 10 yıllık tecrübeden hareketle bu fikri hayata geçirdiklerini söylüyor: "Geçen sene Ekmeleddin Bey'le Kudüs ziyaretimizin sonucunda bu fikir ortaya çıkmıştı. Sadece bizden değil, aslında akademik camiadan geldi böyle bir teklif. Mostar, onlar için de bir örnek oldu. Biz de gerekli girişimleri yapıp IRCICA olarak projeyi başlattık."
2015'e kadar bitirilmesi hedeflenen proje kapsamında akademik camiadan fikir üretmesi beklenecek. Önce ilgili bölümlerde okuyan doktora öğrencileri ve hocalar proje hazırlayacak, ardından projeler hayata geçirilecek. Bu arada İstanbul ve Kudüs merkezli olmak üzere mümkün olduğunca yoğun atölye çalışmaları düzenlenecek. Restorasyon için proje hazırlayacak akademisyen ve öğrencilerin Kudüs'ü ziyareti de söz konusu. Çünkü restore edilecek yapının yanı sıra çalışacakları mekânı ve şartları da tanımaları gerekiyor. 'Kudüs 2015'in Türkiye ayağının önemli destekçilerinden İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Öğretim Görevlisi Prof. Zeynep Ahunbay, sur içi denen bölgede pek çok tarihî yapıyla düzensiz binaların iç içe olduğunu ve bunları tespit edip ayrıştırmak gerektiğini söylüyor: "Çalışmaların ne kadar süreceği, alternatif şeyler yapılıp yapılamayacağı ancak mekânı görünce netleşecek şeylerdir. Bunun için mutlaka projede çalışılırken Kudüs'e gitmek gerek. Aslında yazın gidilmesi planlanmıştı, çatışmalar dolayısıyla gidilemedi."
'Kudüs 2015' için farklı aşamalarda farklı yerlerle işbirliğine girebileceklerini söylüyor Halit Eren. İlk etapta yanlarında İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), İtalya Bari Politeknik Üniversitesi ve Filistin El-Kuds Üniversitesi var. İtalya Bari Politeknik Üniversitesi'nden Prof. Atillio Petruccioli ve Amerika'dan Jon Calame, 'Mostar 2004'te de bulunmuş isimler. El Kuds Üniversitesi'nden Mervan Ebu Halef ise belki de ekipteki en heyecanlı kişi. Umut ve umutsuzluk arasında bir denge kurmaya çalışıyor. Projeye dair heyecanını "Kudüs şu an işgal altında; ama İsrail hiçbir zaman ilmî ve kültürel çalışmaları durduramayacak." sözleriyle ifade etse de İsrail'in zorluk çıkarma ihtimalini hesaba katıyor. Yine de "Bütün dünya İsrail'den yana değil ya!" diyor; "Bize de destek verecek devletler olacaktır eğer İsrail bir sorun çıkarırsa.". Ebu Halef, Kudüs'ün, bütün dünyanın ve bütün dinlerin ilgi alanına girdiği için, özellikle tarihî ve kültürel çalışmalar noktasında özel bir değerlendirmeyi hak ettiğini düşünüyor.
'Semavi dinlerin ortak şehri'
Üç bin yıllık tarihe sahip Kudüs'te Hıristiyanlık, Musevilik ve İslamiyet için önemli referanslar var. Hazreti Süleyman tarafından inşa edilen Süleyman Mabedi'nin burada olmasının yanı sıra Hz. İsa'nın göğe yükseldiği yer de Kudüs sınırları içerisinde. Müslümanların ilk kıblesi ve Hz. Muhammed'in miraca çıktığı Mescid-i Aksa ile Emeviler döneminde yapılan ve İslam uygarlığının, inşa edildiği haliyle ayakta kalan, en eski yapısı olarak bilinen Kubbetüssahra da burada. İsra Sûresi'nin 'bâreknâ havlehû' (etrafını mübarek kıldık) diye tasvir ettiği şehirde Hz. Davud, Hz. Süleyman, Hz. Zekeriya, Hz. Yahya, Hz. Meryem ve Eski Ahit'te peygamber olduklarından bahsedilen 120 isim medfun.