Arketipo Design, dünyaya hamam kültürünü yaymayı hedefleyen bir mimarlık şirketi. Geçen ay Moskova'da "Avrupa'nın en büyük hamamı"nı açtılar. 2005'te yaptıkları Antalya Rixos Hotel Premium Belek'in hamamı dillere destan. Firma, halihazırda Dubai, Moskova, Astana, Almatı, Köln ve İstanbul'da farklı hamam projeleri üzerine çalışıyor. Murat Denizaltı, Müge Hansoy Kınacı ve Esin Sözer ortaklığındaki firma, 1994'te kuruldu. Dokuz yıldır otel projelerine odaklı çalışıyor. Bu üçlü için hamamın özel bir yeri var: Hamamı kültürümüzün en önemli parçası gibi görüyor ve dünyaya yaymayı hedefliyorlar. Her seferinde farklı bir hamam tasarlıyorlar. Moskova'daki hamamda kumsal bile var, desek inanır mısınız?
Projenin tasarımı iki buçuk ay, uygulaması dört ay sürdü. Her şey 25 Eylül'de başladı, 25 Ocak'ta bitti. Sonuçta ortaya Avrupa'nın en büyük hamamı çıktı. Hamam Moskova'nın en önemli caddesindeki Europian Trade Center adlı bir alışveriş merkezinin içinde. 5 bin 500 metrekare alana yayılıyor. Alışveriş merkezinin üçüncü ve dördüncü katını tamamen kaplıyor.
Hamam kompleksi bir büyük hamam, iki küçük hamam, iki özel kese odası ve localı özel dinlenme bölümlerinden oluşuyor. Ayrıca içinde SPA, hamam ürünlerinin satıldığı bir mağaza, iki kuaför, VIP odaları, restoran, spa wellness odaları, yarı olimpik kapalı yüzme havuzu, kumsal barı, fitness-yoga ve aerobik salonu da var.
"Kumsal barı" sözcüğüne takılıyorum. Murat Denizaltı açıklıyor: "Farklı bir uygulamayla havuz kenarında kumsal oluşturduk. Yerden ısıtma desteğiyle, özel hazırlanan hijyenik ve yapışmama özelliğine sahip kuvars kumu kullandık. Eksi 20 derecede plaj keyfi sunmayı amaçladık."
Localar, altın varaklı kubbeler, çinilerle süslü çeşmeler, tüller, kumaşlar, minderler, fıskıyeli küçük havuzlar, kadrolu neyzen, mangalda pişen kahveler Moskova'daki hamamı farklı kılan ayrıntılar.
Esin Sözer bu tip detayların çok önemli olduğunu vurguluyor: "Farklı malzemeleri birlikte kullanmaktan hoşlanıyoruz. Moskova projesinde ilk kez poliüretan malzemeden ürettirdiğimiz özel desenli duvar kaplamaları kullandık. Hamam bölümüne giden koridorda ayna ve ışıkla yaptığımız duvar oyunları müşteriyi başka bir atmosfere sokuyor."
Büyülü mimari ve arınmanın huzuru
Daha önceki işlerinde SPA'ya yer vermeyen ekip, Moskova'daki hamama bu bölümü yatırımcının isteği üzerine eklemiş. Şu anda Almanya'nın Köln şehri için SPA'sız bir proje çiziyorlar. "Hamam ayrı bir ritüel. İllaki SPA olması gerekmiyor. İşletme açısından getirisi var, işletmeci tercih ediyor."
Arketipo Design'ın uzmanlık alanı otel projeleri. Bugüne kadar Türkiye'de Rixos Premium Belek, Rixos Tekirova, Crowne Plaza İzmir, Swissotel Göcek Portville, Altınbaş Holding gibi farklı yaklaşımlarda 22 otel yaptılar. Gelecek aylarda Dubai, Moskova, Astana, Almatı ve İstanbul'da hamam ve otel yapmaya devam edecekler. En son yaptıkları Sapanca Güral SPA Oteli çok yakında açılacak. Ayrıca mart ayında Dubai de 5 bin metrekarelik bir hamam-SPA inşaatına başlayacaklar.
Ekip hamamın sırrını şöyle anlatıyor: "Hamam Avrupalı için Osmanlı ya da Türk denildiğinde ilk akla gelen sözcük. Oryantalizmin gizemli dünyasındaki baş mekan. Görkemli mekanlarda arınmanın verdiği haz, yüzyıllar öncesinden bugünlere taşıdığımız bir gelenek. Dönem dönem unutulmaya yüz tutsa da küçük bir dokunuşla hayatımıza dönen ve çabucak kabullenilen bir değer. Aslında bizce sırrı özümüzden gelmesi. Dört yanı çevrilmiş işlemeli duvarları ve kubbeli yapısıyla sadece temizlenilen bir yer değil, toplumsal hayatın vazgeçilmez bir parçası. Tellağı, natırı, külhanbeyi ile yaşayan ve kuşaklar boyu aktarılan bir kültürün simgesi... Büyülü mimarisi, arınmanın verdiği huzur ve yoğun iş temposunda kaçıp rahatlanacak gizli bir sığınak belki de."
Cağaloğlu türünün son örneği
Türkiye'de şu anda birçok tarihi hamam, işletme yetersizliği ve tarihi yapıların yeteri kadar koruma altına alınmaması nedeniyle yok olup gitmek üzere. Başarıyla işletilen tek tarihi hamam var: İstanbul'daki Cağaloğlu Hamamı. Bizce Cağaloğlu Hamamı türünün inşa edilen son örneğidir.
SPA ve hamam iki önemli trend
SPA ve hamam çağımızın en önemli iki trendi. Çünkü insanlar güzellik ve sağlık için doğal kaynaklara yöneldi. Son hızla da yönelmeye devam ediyorlar. Bu sebeple hamamlar ve SPA'lar otellerin dışına taştı.