Türkiye gayrimenkul sektörünü ve uluslararası gayrimenkul yatırımcılarını biraraya getiren Gayrimenkul Zirvesi’nin 7.’si, 26 Nisan’da gerçekleşen 3 oturumla sona erdi.

“Alışveriş Merkezi Yatırımları”, “Mortage Yasası” ve “Konut - İkinci Ev Yatırımları” başlıklarının tartışıldığı zirve gününde “hem yerli hem yabancı alıcılar için Türkiye’de konut ihtiyacı” olduğunun vurgulandığı “Konut ve İkinci Ev Yatırımları” oturumu dikkat çekti.

Türk Ekonomi Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Canevi’nin moderatörlüğünde yürütülen toplantıda sırayla söz alan konuşmacılar, Parador Proporties Kurucu Ortağı Jack Hamilton, Martı GYO Ortağı Oya Narin, Soyak Genel Müdürü Emre Çamlıbel ve Affordable Housing Institute Kurucu Başkanı David Smith oldu.

“Konut ve İkinci Ev Yatırımları” paneli öncesinde Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Başkanı Dr. Can Fuat Gürlesel söz alarak, Ankara, Bursa, İzmir, Adana ve Gaziantep’le ilgili konut ve ticari gayrimenkullerin ele alındığı GYODER ile geliştirilen Konut ve İkinci Ev Yatırımları’ten bilgiler aktardı. Daha önceki senelerde İstanbul üzerine verilerin yer aldığı raporda, bu beş ilin mevcut ve 2015 yılı için öngörülen konut ve ticari gayrimenkul hacmi rakamlarına yer verildi.

2015 yılında Ankara’nın 5 milyon, İzmir’in 4,27 milyon, Bursa’nın 2,91 milyon, Adana’nın 2,20 milyon ve Gaziantep’in 1,65 milyon nüfusa ulaşmasının beklendiğini söyleyen Can Gürlesel, illerin kentleşme oranının da önemli olduğunu ifade etti. Ankara nüfusunun %91’inin, İzmir’in %85’inin kentli nüfus olacağının öngörüldüğünü ve Ankara’daki konut stoğununda ruhsatsız konut oranının %10’lara kadar gerilediğini belirtti. Gürlesel, bu oranın İzmir’de %32, Bursa’da %32,9, Adana’da %49 ve Gaziantep’te %57,8 olduğu da değindi.

Mevcut verilerin gelecekteki konut ihtiyacının belirlenmesindeki önemini vurgulayan Can Gürlesel, 2015 yılında Ankara’da 431.000, İzmir’de 344.000, Bursa’da 268.000, Adana’da 170.000 ve Gaziantep’te 136.000 konut açığının olacağını belirterek bu açığın yeni yapı ihtiyacından veya ömrü tükenen yapılardan ileri geleceğini söyledi. Konut ihtiyacının bir kısmının sektör içinde, kalanının ise kamu ve özel sektör ortaklıklarıyla hayata geçen kentsel dönüşüm projeleriyle çözüleceğini belirtti.

Alışveriş Merkezleri, Konaklama Tesisleri ve Lojistik Alanları için 2015 Öngörüleri
Can Gürlesel’in sunduğu Konut ve İkinci Ev Yatırımları 3 Raporu’nun ikinci bölümünde ise, beş il için alışveriş merkezlerini kapsayan ticari gayrimenkuller değerlendirildi. Bugünkü perakande büyüklüklerinin verildiği raporda ayrıca 2015 yılı tahmini perakande arzı da yer alıyordu.

Ankara örneğinin verildiği sunumda, 15 alışveriş merkezi bulunan kentte, 2008 sonunda 23 alışveriş merkezinin yer alacağı, 2015 yılından ise 200 ila 250 alışveriş merkezi ihtiyacının doğacağı, kişi başına düşen alan hesaplarıyla açıklandı.

Ticari gayrimenkullerin diğer bir kolu olan konaklama tesisleri için turizm sektöründeki gelişme eğilimine ve potansiyeline bağlı olarak konaklama tesisi ihtiyaç tespiti yapıldığı belirtildi. Her beş il için farklı birer konaklama tipine gerekeceğini belirten Gürlesel, aynı farklılaşmanın sanayi ve lojistik gayrimenkulleri için de söz konusu olduğunu sözlerine ekledi. Ankara’da organize sanayi bölgelerinin gelişeceğini, Anadolu’ya dağıtım amaçlı lojistik alanları ihtiyacı olacağını, İzmir’de büyük ölçekte yabancı sanayi yatırımları olacağını, Adana’da ise Ceyhan nedeniyle rafineri ve petro - kimya sanayi, depolama ve lojistik alanlarına ihtiyaç duyulacağını anlattı.

Can Gürlesel’in Gayrimenkul Sektörü Araştırma Raporu 3’ten aktardığı bilgilerin sonunda, Gayrimenkul Zirvesi 7’nin “Konut ve İkinci Ev Yatırımları“ oturumunun başkanı Yavuz Canevi söz aldı. Canevi, 80’li yılların sonunda sadece ihracat konferanslarının salonları doldurduğunu, 90’lı yıllarda salonların boş kaldığını, 2000’li yıllarda ise gayrimenkul sektörünün parlayarak büyük buluşmalara olanak sağladığının altını çizdi. Gayrimenkul alanının ihracat gibi sadece dış taleple değil, hem iç hem dış taleple şekillendiğini, bu durumun Türkiye geleceği için ilginç bir gelişme olduğunu belirtti.



İngilizlerin İkinci Ev Tercihi İstanbul, Ankara ve Bodrum-Didim Hattında
Konut ve İkinci Ev Yatırımları panelinin ilk konuşmacısı olarak İngiltere vatandaşlarına İngiltere dışında, yabancılara da İngiltere ve İrlanda’da gayrimenkul satan Parador Properties’in kurucu ortağı Jack Hamilton söz aldı.

Hamilton, 1998’de kurulan Parador Properties’in önce İspanya’da, 2003’ten itibaren Güney Kıbrıs, Portekiz ve Türkiye’de, 2007’den başlayarak da Girit ve İtalya’da partnerlerle çalıştığını belirtti.

Yerli paydaşlarla yürütülen bu modelin Türkiye’de İstanbul, Ankara ve Bodrum-Didim hattı arasında uygulanmaya başladığına değindi. İngiltere yetişkin nüfusunun %54’ünün İngiltere dışında ev sahibi olmak isteğini, bugüne kadar %10’unun ikinci konutlarını aldığını belirten Jack Hamilton, Parador Properties’in en fazla satış yaptığı İspanya’da 990.000 İngiliz’in ev sahibi olduğu örnek gösterdi.

Talepler için geniş bir bilgi bankasına sahip olduklarını belirten Hamilton, ikinci konutlarına sahip olmak isteyen İngilizlerin sağlık, eğlence ve çevre gibi alt yapılara fazlasıyla dikkat ettiğini, Türkiye’de böyle bir gelir teşvik edilecekse “yenilikçi proje tasarımına”, “çevresel kaygılara” ve “bölgesel nazım planlarına” özen gösterilmesi gerektiğini belirtti. Ayrıca Hamilton, “küresel rekabetin farkına varıp, gayrimenkuller için talep edilen fiyatların ödenebilenin üstüne çıkmaması gerektiğini de vurguladı”. Bugüne dek Bodrum - Didim Bölgesi ekonomisine 150 milyon Euro’yu “enjekte” ettiklerini söyleyen Jack Hamilton, “terör gibi faktörler gündemde olmadığı sürece, burada daha uzun süre kalacağız” diyerek, Parador Properties olarak Türkiye ekonomisine 5 milyar Euro katkıda bulunabileceklerini sözlerine ekledi.



“100.000 adet konut üretmek, turizme yatırım olur”
Martı GYO ortağı Oya Narin, “Konut ve İkinci Ev Yatırımları” oturumunda konuşmasını yurtdışından gelen Türkiye’ye yönelik konut talebinden bahsederek açtı. Ege Bölgesi’nin verasetler nedeniyle küçük tapulardan, Akdeniz Bölgesi’nin ise daha çok hazine ve orman arazilerinden oluştuğunu belirterek “Bu durumun geliştirilebilmesi için planlamada değişiklikler yapılması gerekiyor” dedi. 100.000 konut üretimiyle turizme büyük bir yatırım yapılacağını söyleyen Narin, Avrupa’daki yaş ortalamasının artmasıyla ve emeklilikten sonra bu nüfusun diğer ülkelere yöneldiğini belirtti. Yabancıların yatırım amaçlı olarak da Türkiye’den gayrimenkul talep ettiğini ekleyen Narin, uzun vadede böyle bir gayrimenkul yatırımına alt yapı sunmak için satışın ardından gayrimenkul yönetimine destek verilmesi gerektiğini vurguladı. Narin ayrıca, sürdürülebilir yerleşim modelleri için tek yapılar yerine turizm - otel ve konut komplekslerinin teşvik edilmesi gerektiğine de değindi.



Alınabilir Konut Gelişimi için...
“Konut ve İkinci Ev Yatırımları” oturumunun son iki konuğu ise Soyak Genel Müdürü Emre Çamlıbel ve Affordable Housing Institute’un Kurucu Başkanı David Smith idi.

Emre Çamlıbel, Türkiye’deki konut açığının nasıl kapatılabileceğinin tespit edilmesi ve konut ihtiyacının karşılanması için “konut politikalarının” geliştirilmesi gerektiğinden bahsetti. Çamlıbel, uzun vadede kapsamlı bir konut stratejisinin hayat geçirilmesinin önemine değinerek, Soyak’ın projelerinden örnekler verdi.

David A. Smith ise ABD merkezli “Affordable Housing Institute” hakkında bilgi verdi. Dünya çapında sürdürülebilir konut finansmanı sağladıklarını belirten Smith, konutun kentsel altyapının önemli bir parçası olduğunu ve ekonomik gelişme için “kolay alınabilir konut “ olanağı sağlanması gerektiğini açıkladı. Smith konuşmasını Affordable Housing Institute’un çalışmalarından örnekler vererek tamamladı.