Hürriyet'in 'Seyahat' ekinde Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu'nun, "Yağmur bombası çözüm değil, cahil ülkeleri sömürme aracı" (21.5.2007) başlıklı yazısında 'yağmur bombası' hakkındaki görüşlerini özetlemekte ve bu konuda son günlerde düşüncelerini belirtenleri ve sizin de dâhil olduğunuz gibi köşelerinde yer verenleri de 'cahil' olarak adlandırmaktadır.
Yağmur bombası (Cloud Seeding) yöntemini ülkemizde ilk olarak 1990 yılında İstanbul'da İSKİ tarafından uygulandı. O dönemde İSKİ Genel Müdürü görevini yürütmekteydim. İTÜ Meteoroloji Bölümünün başında bulunan Prof. Eren Omay, öğretim görevlileri Prof. Orhan Şen ve Prof. Selahattin İncecik nezaretinde ve danışmanlığında bu yöntem 1994 yılı Mart ayına kadar uygulandı. Aynı zaman diliminde Ankara ve İzmir'de de kısa süreli olarak aynı yöntemden faydalanıldı.
Bu konuyla ilgili olarak, yöntemi incelemiş ve uygulamasında yardımcı olmuş gerçek bilim adamlarınca Sayın Kadıoğlu'na bilimsel cevapların verileceğine ve yayınlanacağına inanıyorum. Burada yalnızca ilgili yazı konusunda birkaç satır yazmak istiyorum.
'Cloud Seeding' yöntemi 1960’lı yıllardan itibaren ABD'de geliştirilmiş ve günümüze kadar uygulanmasına devam edilmiştir. Günümüzde ABD'nin 11 batı eyaletinde (Idaho, Utah, Nevada, Kaliforniya, Kolorado, New Mexico, Teksas, Oklahoma, Kansas, Wyoming, Kuzey Dakota) ve Kanada'nın Alberta bölgesinde daha fazla yağmur yağdırmak için 'yağmur bombası' kullanılmaktadır.
Günümüzde Çin, dünyanın en gelişmiş iklim düzenleme sistemlerine sahip olan bir ülke olarak, yılda yaklaşık 100 milyon dolar harcamakta ve 1.500 civarında teknisyen tarım için gerekli yağmurun sağlanması amacıyla uygulanan projelerde çalışmaktadır. Her ne kadar ABD, 'yağmur bombası'nın ilk geliştirildiği ve uygulandığı ülkeyse de günümüzde Çin bu konuda en ileri tekniklere sahip ülke olarak kabul görmektedir.
Çin'de yağmur bombası
1995-2003 yılları arasında Çin’in 23 Kuzey eyaletine daha fazla yağmur yağdırmak amacıyla 'yağmur bombası' kullanımında 266 milyon dolar harcanmış ve 35.000 kişi bu projede çalıştırılmıştır.
Halen Avustralya ve Suudi Arabistan dâhil olmak üzere dünyada 24 ülke 'Cloud Seeding' yöntemini daha fazla yağış sağlamak için kullanmaktadır.
Sayın Prof. Kadıoğlu’nun iddialarının aksine, bu yöntem dünyada kapsamlı olarak ve de özellikle gelişmiş ülkelerde kuraklığa karşı bir çare olarak kullanılmaktadır.
Unutmamak gerekir ki en pahalı su olmayan şudur. Dolayısıyla bulut tohumlama yönteminin maliyeti hiçbir zaman yüksek olarak düşünülemez. Ayrıca da yağış miktarlarında yaklaşık %20 artış sağlandığı düşünülürse sağlanan suyun maliyeti de Sayın Kadıoğlu’nun belirttiği gibi yüksek değildir.
Sayın Kadıoğlu yazısında bu yöntemin uygulanması için ihaleye gerek olmadığını ve bu görevi İTÜ Meteoroloji bölümünün yüklenebileceğini yazarak kendisiyle çelişmektedir. Demek ki yöntem uygulandığında faydası görülecektir.
Yağmur bombasının uygulanması önerilirken tabii ki yaz aylarının bulutsuz döneminde bu yöntemin uygulanamayacağı bilinmektedir. Ancak önerilerin ilk yapıldığı Mart ve Nisan aylarında uygulama yapılabilirdi. Yapılmadı ve de yapılması düşünülmedi. Eylül Ekim aylarında uygulamaya başlanabilmesi için şimdiden hazırlık yapılması ve gerekli izinlerin alınması gerekir. Meteoroloji bölümü öğretim üyesi ve 'Bulut ve Yağış Fiziği' dersleri veren kişi olarak Sayın Kadıoğlu’nun özellikle ülkemizin batı bölgelerinde süregelen kuraklık konusunda ve bu dönemin de en az iki yağış mevsiminde etkili olacağı hakkında bilgisi olması gerekir.
Kadıoğlu'nun önerileri
Su tasarrufu konusunda Sayın Kadıoğlu’nun önerileri tabii ki göz önünde tutulmalıdır. Fakat bilinmesi gerekenlerin en önemlisi, yetkililerin yıllardır söylediklerinin aksine, İstanbul’un su sorununun önümüzdeki yıllar için çözümlenmediği gerçeğinin ortaya çıkmış olmasıdır. Dolayısıyla yüzyıllardır su konusunun önemini koruduğu İstanbul’da, su tasarrufunun zaman zaman uygulanacak bir olay olmadığı ve her zaman dikkatle izlenmesi gerektiğidir.
Sayın Kadıoğlu bilmelidir ki yağmur bombası konusunda ısrarlı olanlar bu yönteme bilimsel olarak hâkim oldukları gibi yıllarca da uygulamışlar ve faydasını görmüşlerdir. Ne 'cahil'dirler ne de 'bilimsel etkinlik kisvesi'ne bürünmektedirler. Umarız ki bu yöntemin uygulanmaması için yapılan anlamsız baskılar İstanbulluların önümüzdeki aylarda susuz kalmasına sebep olmaz.
Ergun Göknel-İSKİ eski Genel Müdürü
Bütün yorumları forumda okuyun!Bütün yorumları forumda okuyun!