Geçmişten Günümüze Mozaik Köprüsü: “4. Uluslararası Türkiye Mozaik Sempozyumu” 6-9 Haziran 2007 tarihleri arasında Gaziantep’te gerçekleşti.
2004 yılından beri Uludağ Üniversitesi Mozaik Araştırmalar Merkezi’nce Türkiye Mozaik Corpusu’nun yaratılması amacıyla düzenlenen toplantılar, bu yıl Gaziantep Ticaret Odası’nın yürütmekte olduğu ve Avrupa Birliği’nin finanse ettiği “Gaziantep, Halfeti ve Rumkale’de Turizm Etkinliğinin Arttırılması Projesi” kapsamında gerçekleştirilmesi planlanan “Uluslararası Mozaik Sempozyumu” ile birleştirilerek çerçeve genişletildi.
Amerika, İngiltere, Danimarka, Avusturya, Fransa, İtalya, Portekiz, İsviçre, Almanya, Azerbaycan, İsrail, Lübnan ve Türkiye’den gelen arkeologlar, sanat tarihçileri, koruma – onarım uzmanları ve mozaik sanatçılarından oluşan yaklaşık 100 kişilik katılımcı grubunun davetli olduğu sempozyumda 50 konuşmacı toplam 39 bildiri sundu.
Arkitera Mimarlık Merkezi’nce tamamı izlenen sempozyum programı çerçevesinde, dünyanın 2. büyük mozaik müzesine ev sahipliği yapmakta olan Gaziantep’e 5 Haziran tarihinde gelmeye başlayan sempozyum katılımcıları, sempozyumun ilk günü olan 6 Haziran’da Gaziantep Ticaret Odası’ndaki Program Açılış Toplantısı’nda buluştular. Daha sonra Nizip’e hareket eden katılımcı grubu Nizip Ticaret Odası’ndaki karşılamanın ardından Zeugma Antik Kenti kazı alanı ziyaretinde bulundu. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Zeugma Kazı Başkanı Doç.Dr. Kutalmış Görkay’dan kazı alanı hakkında bilgi alan katılımcılar, buradan Birecik Barajı Tanıtım ve Kültür Evi’ne geçtiler. Gösterilen tanıtım filminin ardından Gaziantep’e dönen grup, Gaziantep Mozaik Eğitim Merkezi’ne giderek yapılan çalışmaları inceleme fırsatı buldu. Son olarak Gaziantep Mozaik Müzesi’ni ziyaret eden katılımcılar, sempozyum öncesinde buradaki eserleri incelediler.
7 – 8 Haziran’da toplam 9 oturumda sunulan 39 bildiriyi dinleyen katılımcılar, oturumların ardından yapılan tartışma sırasında konuşmacılara sorularını yönelttiler.
Açılış Konuşmaları
7 – 8 Haziran’da Gaziantep Ticaret Odası Oditoryumu’nda yapılan bildiriler öncesi sempozyumun açılış konuşmasını yapan GTO Başkanı Mehmet Aslan, Gaziantep'in her metrekaresinde tarih olduğunu ve topraklarından eski medeniyetlerin fışkırdığını ifade etti. Geçmişten geleceğe taşınan eserleri dünyaya tanıtmak için birlikte hareket edilmesi gerektiğinin altını çizen Aslan, Gaziantep'in ciddi bir turizm potansiyeli bulunduğunu ve kentte insanlığın tüm ortak değerlerinin buluştuğunu belirtti: ''Dülük Antik Kenti, Zeugma ve Rumkale'ye tüm insanlık tarihinin eserleri olarak bakıyoruz ve tanıtımına çok önem veriyoruz. Bölgemizin ve şehrimizin dünya turizmine açılması bakımından sempozyum büyük önem taşıyor. Tarihi eserleri paylaşamazsak o eserler orada kalır ve nostalji haline gelir. Amacımız bölgeyi ve Gaziantep'i tüm dünyanın gelip ziyaret edebileceği, geçmişini görebileceği bir merkez haline getirmek. Geçmişten geleceğe taşınan eserleri dünyaya tanıtmak için hep birlikte hareket etmeliyiz."
Uluslararası Mozaik Çalışmaları Birliği (AIEMA) Kuzey Amerika Şubesi Başkanı Prof.Dr. David Parrish ise Türkiye'de bir mozaik hazinesi olduğunu ve bunun dokümante edilmesi gerektiğini söyledi. Prof.Dr. Parrish, sempozyumun açılışında yaptığı konuşmada, üniversitelerden, müzeden ve çeşitli disiplinlerden birçok insanın bir araya geldiği sempozyumun verimli geçeceğine inandığını ifade etti. Parrish, ''Türkiye'de bir mozaik hazinesi var, bunu dokümante etmeliyiz. Bu şekilde eserleri gelecek nesillere aktarmalıyız'' dedi.
Uludağ Üniversitesi Mozaik Araştırmaları Merkezi Müdürü Prof.Dr. Mustafa Şahin yaptığı konuşmada sempozyumu mozaiğin kalbi olan Gaziantep'te düzenlemenin gurur ve mutluluğunu yaşadıklarını söyledi. Zeugma'daki mozaiklerin müzenin depolarında hapsedilmeden nezih bir şekilde Gaziantep Arkeoloji Müzesi'nde sergilendiğini ifade eden Şahin, şunları söyledi: ''Önceki toplantılardan farklı olarak bu sempozyumda katılımcı sayısı beklenenin çok üzerinde. Bu ilgi bizi çok sevindirdi. Bu toplantıda 5 oturumda 50 katılımcı tarafından toplam 39 bildiri sunulacak. 2008'de mozaik toplantısı düzenlemeyeceğiz. Çünkü bilindiği gibi Mozaik Araştırmaları Merkezi olarak Dünya Mozaik Kongresi'ni 2009'da düzenlemeyi biz üstlendik. Bu kongreye en iyi şekilde hazırlanmak için geleneksel toplantılara ara vereceğiz.''
Uludağ Üniversitesi Rektör Danışmanı Prof.Dr. İsmail Naci Cangül ise arkeolojik açıdan Türkiye'nin bir cennet olduğunu ifade etti. Arkeolojik eserlerin ortaya çıkarılıp korunması için hep birlikte çalışılması gerektiğini vurgulayan Cangül, sempozyumun yararlı geçeceğine inandığını kaydetti.
Gaziantep Valisi Süleyman Kamçı da mozaik sanatının doğduğu, geliştiği ve şaheserlerini verdiği en önemli yerlerden biri olan Zeugma Antik Kenti'nin ve buradan çıkarılan mozaiklerin dünya kamuoyunda tanıtılmasının çok önemli olduğunu söyledi.
Dünya kültür mirası olarak kabul edilen ve son yıllarda adı Gaziantep ile anılan Zeugma mozaiklerinin bilimsel açıdan değerlendirilmesinin çok önemli olduğunu ifade eden Vali Kamçı, dünyanın ikinci büyük mozaik müzesinin bulunduğu Gaziantep'in mozaik merkezi olabilecek potansiyele sahip olduğunu kaydetti.
Gaziantep Üniversitesi Rektör Vekili Prof.Dr. İsmail Hakkı Özsabuncuoğlu ise zengin bir tarih ve tabiat varlığı olan Türkiye'de turizmin sadece deniz ve sahil şeridindeki plaj ve tatil köylerine sıkışıp kalmaması gerektiğine dikkat çekti. Zeugma'nın tarih turizminin odak noktası olan antik bir kent olduğunu ifade eden Özsabuncuoğlu, kültür varlıklarının ortaya çıkarılması ve korunması kadar bilimsel şekilde sunulmasının da önemli olduğunu kaydetti.
Bildiriler
7 – 8 Haziran tarihlerinde sunulan 39 bildiri, arkeolojiden sanat tarihine, koruma – onarımdan günümüz mozaik sanatına kadar çok geniş bir zemine yayıldı. Bildiriler hem Zeugma özelinde hem de Türkiye ve dünyadaki diğer örnekler üzerinde ilerledi.
Mozaiklerin en sağlıklı biçimde gün ışığına çıkarılması ve sonrasında koruma – onarım çalışmalarındaki başarı için geçmişte yapılan hatalı, doğru uygulamalar ve bundan sonra yapılması gerekenler katılımcılara sunuldu.
Arkeolojik kazı ve koruma – onarım çalışmaları tamamlandıktan sonra mozaiklerin ve diğer kültür varlıklarının en doğru ve güvenli biçimde sergilenebilmesi için gerekli olan müze koşulları ve tasarımı da bildiri konularına dahil edildi.
Günümüz mozaik sanatından örnekler ve bu sanatı yaygınlaştırıp niteliğini yükseltmek için yapılması gerekenler de konuşmacıların sundukları bildirilerle katılımcılara aktarıldı.
Sempozyumun son etkinliği, 9 Haziran 2007 tarihinde yapılan Antakya gezisiydi. Burada Antakya Arkeoloji Müzesi’ndeki mozaikleri inceleme fırsatı bulan katılımcı grubu son olarak Saint Pierre Kilisesi’ni ziyaret etti.
Gaziantep, Halfeti ve Rumkale’de Turizm Potansiyelinin Arttırılması Projesi
Gaziantep Ticaret Odası tarafından yürütülen ve Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu ve GAP Bölge Kalkınma İdaresi işbirliği ile finanse edilen “Gaziantep, Halfeti ve Rumkale’de Turizm Potansiyelinin Arttırılması Projesi” 21 Aralık 2005 tarihinde faaliyetlerine başladı.
Proje kapsamında, önemli tarihi, kültürel ve doğal zenginliğe sahip olan bölgenin bu potansiyelinin turizme sunumunun çeşitli faaliyetlerle koordineli bir şekilde arttırılması ve etkinleştirilmesi hedefleniyor.
Bu hedefler doğrultusunda Gaziantep Mozaik Eğitim Merkezi kurularak Zeugma mozaikleri ve mozaik zanaatını Gaziantep’te yeniden canlandıracak ve Gaziantep’i dünyadaki örnekleri ile yarışan bir mozaik merkezi haline getirecek olan çalışmalar başlatıldı. 20 aylık bir sürede gerçekleştirilmesi planlanan projenin 14’üncü ayının içinde, öngörmüş olduğu faaliyetlerin büyük çoğunluğunu gerçekleştirilmesiyle sıra bütün bu faaliyetlerin finalini oluşturacak etkinliğe geldi: “Uluslararası Mozaik Sempozyumu”.
Bu sempozyumla, sahip olunan eşsiz kültürel miras Zeugma Mozaikleri başta olmak üzere, Gaziantep’in ve bölgenin tanıtımı hedeflendi. Bunun yanı sıra bu mirasın yeniden hayata geçirilmesini sağlayan ve mozaiğin sektörünü oluşturacak kursiyerlerin konusunda uzman mozaik sanatçıları, mozaik okulu yöneticileri ve uluslararası mozaik kuruluşlarının yetkilileriyle etkileşimde bulunmaları bekleniyordu. Bu noktadan hareketle geçmiş yıllarda düzenlemiş olduğu uluslararası “Türkiye Mozaik Corpusu” toplantıları nedeniyle sahip olduğu deneyim ve bağlantılı oldukları uluslararası organizasyonlar ile projeye katkı sağlayacağına inanılan Uludağ Üniversitesi Mozaik Araştırmaları Merkezi (AIEMA - Türkiye) ile işbirliğine gidilerek, konuyla ilgili eşgüdümlü çalışmalar başlatıldı.
Uludağ Üniversitesi Mozaik Araştırmaları Merkezi
Uludağ Üniversitesi kapsamında 06 Ocak 2006 gün ve 2006-01 numaralı oturumda alınan 6 numaralı karar ile resmen kurulan Uludağ Üniversitesi Mozaik Araştırmaları Merkezi’nin amacını Türkiye’nin sahip olduğu zengin mozaik kültür mirasını bilimsel bir disiplin altında kayıta geçmek, bu kayıtları bir veri bankasında toplamak, ciltler halinde bir corpus olarak yayınlamak, tanınmaları ve korunmaları konusunda uluslararası katılımlı projeler hazırlamak ve bunları hayata geçirmek oluşturuyor. 2004 yılından beri aralıksız her yıl düzenlenen uluslararası katılımlı Türkiye Mozaik Corpusu toplantıları Türkiye’nin zengin mozaik buluntularını dünyaya tanıtıyor. Ulusal ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği yaparak sürdürülen geniş çaplı araştırmalar ve eğitim faaliyetleri aynı zamanda Türkiye mozaikleri konusunda kamuoyunun bilinçlenmesini sağlıyor.
Gaziantep Mozaik Eğitim Merkezi
Zeugma yöresinde bulunan mozaiklerle birlikte Gaziantep ve yöresi, dünya genelindeki mozaik mirası içerisinde ön sıralardaki yerini aldı. Halihazırda bulunan, restorasyonu yapılan ve kazı çalışmaları ile yenileri eklenecek olan Zeugma mozaikleri ile Gaziantep; Ürdün, Tunus, İtalya gibi mozaik merkezlerinin çok güçlü bir alternatifi haline geldi.
Zeugma’nın bu zenginliğin çeşitli etkinliklerle tanıtımı ve turizme yönlendirilmesi Gaziantep, Halfeti ve Rumkale’de Turizm Potansiyelinin Arttırılması Projesi’nin koordineli faaliyet alanlarından birini oluşturuyor. Bunun sonucunda proje dahilinde Gaziantep ilinde bir Mozaik Eğitim Merkezin kurulması planlandı ve bu merkezde alanında uzman eğitmenler tarafından mozaik zanaatkarları yetiştirilmesi öngörüldü.
Mozaik müzesi ve mozaik eğitim merkezinin birbirini destekler nitelikte olabilmesi ve bir bütünlük sağlayabilmesi için her iki faaliyetin de aynı mekanda olması öngörülerek ve bu nedenle Eğitim Merkezi Gaziantep için planlandı.
Merkezin Gaziantep’te kurulmasının diğer bir nedenlerini ise, Gaziantep’te bulunan insan kaynağı, eğitim merkezinin hedeflediği gruplara ulaşılmasında yaşanacak kolaylıklar ve ürünlerin pazarlanmasında sağlanacak avantajlar oluşturuyor.
Merkezde verilen eğitimin konu başlıkları:
Mozaik Tasarımı ve röprodüksiyonu : Mozaik eğitimi kapsamında yapılacak mozaiklerin tasarımı ve gerçek mozaiklerin röprodüksiyonlarının yapımı konularındaki eğitimler
Mozaik Tekniği: Mozaiğin yapımı, kullanılan malzemeler ve teknikler konularındaki eğitimler
Arkeoloji Eğitimi: Mozaikler ve Zeugma mozaiklerinin tarihçesi konularındaki eğitimler
Jeoloji Eğitimi: Mozaik yapımında kullanılan taşların özellikleri, nerelerde bulunduklarına yönelik eğitimler
Pazarlama Eğitimi: Mozaiklerin kullanım alanları, hedef kitleler ve kitlelere ulaşım, ürünlerin pazarlanmasında izlenecek yollar alanlarındaki eğitimler
Bu eğitim 6’şar aylık 2 farklı dönemde yetenek sınavı sonucunda seçilen 20’şer kursiyere veriliyor.
Zeugma
Zeugma Antik Kenti, Gaziantep İli Nizip ilçesi, Belkıs Köyü sınırları içersinde, Fırat Nehri’nin kıyısında yer alıyor. Yaklaşık olarak 20 bin dönümlük arazi üzerinde kurulan kentin adı Köprübaşı ya da Geçit yeri gibi anlamlara geliyor. Fırat’ın geçilebilir en sığ yerinde olması nedeniyle tarihin her döneminde önemini koruyan Zeugma 80 bin nüfusuyla dönemin en büyük kentlerindendi.
Zeugma Mozaikleri
MS 256’da Sasani saldırılarıyla yıkılarak 3 metre kalınlığında yangın molozunun altında kalması buradaki mozaikleri definecilerin yağma ve tahribinden korudu. 1999 yılında Arkeolog Mehmet Önal’ın sorumluluğunda yapılan kurtarma çalışmalarında ortaya çıkan Zeugma’da kazısı yapılan ikiz villalarda dördü geometrik, diğerleri mitolojik konulu toplam 17 tavan mozaiği ortaya çıkarıldı. Villaların oda duvarları çok renkli fresklerle süslenmişti. Temmuz 2000’de bu villalar su altında kaldı.
Gaziantep Müzesi
Gaziantep Arkeoloji Müzesinin bitişiğinde yer alan Zeugma Mozaik Müzesi Temmuz 2005'de Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıldı. Eski ve yeni Müze binası bir galeriyle birbirine bağlanarak, Eski Müze, Gaziantep ve çevresindeki taşınabilir kültür varlıklarının kronolojik sırayla sergilendiği, “kronolojik müze” olarak düzenlendi.
 Açılış toplantısı |  Gaziantep Ticaret Odası |  Gaziantep Ticaret Odası |
 Nizip Ticaret Odası |  Nizip Ticaret Odası |  Kazı alanı ziyareti |
 Kazı alanı ziyareti |  Kazı alanı ziyareti |  Kazı alanı ziyareti |
 Birecik Barajı Tanıtım ve Kültür Evi |  Birecik Barajı Tanıtım ve Kültür Evi |  Birecik Barajı Tanıtım ve Kültür Evi |
 Mozaik Eğitim Merkezi |  Mozaik Eğitim Merkezi |  Mozaik Eğitim Merkezi |
 Gaziantep Müzesi |  Gaziantep Müzesi |  Gaziantep Müzesi |
 Gaziantep Müzesi |  Gaziantep Müzesi |  Gaziantep Müzesi |
 Gaziantep Müzesi |  Gaziantep Müzesi |  Gaziantep Müzesi |
 Gaziantep Müzesi |  Gaziantep Müzesi |  Gaziantep Müzesi |
 Gaziantep Müzesi |  Gaziantep Müzesi |  Gaziantep Müzesi |
 Sempozyum |  Sempozyum |  Sempozyum |
 Gaziantep |  Gaziantep |  Gaziantep |
 Gaziantep |  Gaziantep |  Gaziantep |
Bütün yorumları forumda okuyun!Bütün yorumları forumda okuyun!