Patnos İlçesinin tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Urartuların "Aladırı",Romalıların "Patisus" diye adlandırdıkları İlçemiz geçmişte cereyan eden tarihi olaylarla beraber günümüze kadar gelen olayların akisleriyle süslü eski kalıntılarıyla yaşayan yörelerimizden birisidir.

Tarihi kayıtlara göre buraya ilk olarak orta Asya dan gelen Proto Hititler (Huriler) gelip yerleşmişlerdir. Huriler M.Ö. 3000 yılına kadar burada hüküm sürmüşlerdir. Proto Hititlerden sonra hakimiyet Hititlere geçmiştir. Hititlerinde yıkılmasından sonra burası Urartuların eline geçmiştir. Özellikle Urartuların en önemli bir yerleşim merkezi olarak kalmıştır. Urartularında bu bölgede hakimiyetleri bitince Patnos Asurluların eline geçmiştir. Asurluların yıkılmasından sonra diğer medeniyetlerin yerleşim merkezi olan Patnos Romalıların eline geçmiştir. Bölgenin strateji önemine sahip olan Patnos Anadolu'ya açılan önemli bir geçit yeri olması sebebiyle Bizansların uzun uğraşları neticesinde ellerine geçmiştir. 1071 Malazgirt Zaferinden sonra büyük Selçukluların eline geçen Patnos 1077 tarihin den itibaren de Anadolu Selçuklu Sultanlığının eline geçmiş ve 1308 tarihine kadar Anadolu Selçuklu Sultanlığının elinde kalmıştır. Anadolu Selçuklu Sultanlığının sıkılmasından sonra Karakoyunluların eline geçmiştir.

Karakoyunluların 1473 tarihinde yıkılmasından sonra bu topraklar İranlıların eline geçmiştir. Yavuz Sultan Selim'in yaptığı Çaldıran Savaşından sonra diğer yerler gibi Patnos'ta Osmanlı Devletinin hakimiyetine girmiştir. Bu durum 1914 yılına kadar sürmüştür. Birinci Dünya Savaşında Rus ve Ermeni zulmüne maruz kalan bölge 14 Nisan 1918 tarihinde düşman işgalinden kurtulmuştur. 1936 tarihine kadar köy olarak kalan Patnos 1936 tarihinde İlçe hüviyeti kazanarak Ağrı İlinin İlçesi olmuştur.

Patnos'un Tarihi Gelişimi
Doğal oluk ve yolların düğümlendiği bir noktada bulunan Patnos şehrinin konumu kendisine oldukça stratejik bir konum kazandırmıştır. Bu özelliği tarih boyunca bölgenin egemenleri tarafından hep kullanılmıştır.

Urartu Devletinde idari, askeri, kültürel merkez rollerini üstlenen Patnos, stratejik konumu dolayısıyla bir çok devletin istilasına uğramıştır. Bu istilaların yerleşmeye ve gelişmeye etkilerini kronolojik olarak şöyle açıklayabiliriz.

Hurri soyundan gelen Urartular takriben M.Ö 13. Yüzyıl ile M.Ö 9.yüzyıl arasında bölgede feodal beyliklerin oluşturuğu bir konfederasyonu halinde varlıklarını sürdürmüşlerdi. Kral Aramu Urartu devletini bazı kaynaklarda olduğu gibi Tuşba (Van) değilde ARZAŞKUN denen şehir merkezli kurmuştu. Bu şehrin tam olarak yeri tespit edilememişse de bu şehrin Patnos civarında olduğu sanılmaktadır. Yörede Menua zamanında yoğun imar faaliyetleri görülmüştür. Çok sayıda kale ve saray yapılmıştır. Aznavur Tepe, Girik Tepe, Kızılkaya, Kancıklı, Kubik, Dedeli, Değirmendüzü, Bostankaya kaleleri bunlardandır. Tapınak ve antik ismiyle "ALUDİRİ" sarayları da yapılmıştır.

Patnos ve çevresi tarihinin az rastlanır bir olayı ile yoğun bir biçimde nüfuslanmıştır.

Aludiri (Patnos ) küzeye, güneye, güneybatıya, kuzeydoğuya açılan yollartın en kritik noktasında yer almış olup bugünde aynı özelliğini korumaktadır.

Aznavur Tepe Urartu mimarisinine en önemli eserlerindendir. Tarıma yönelik sulama kanalları bu kalede çokça görülmektedir. Diğer önemli bir sarayda Giriktepe bulunmaktadır.

Urartu Krallığının yıkılmasından sonra bölgeye Medler, Persler, Ermeniler, Romalılar (Artaksiad Beyliği), Selevkidler, Bizanslar, Sasaniler, Emeviler, Abbasiler, Sökmenliler, İlhanlilar, Celayirliler, Karakoyunlular, Akkoyunlular, Safaviler ve Osmanlılar hakim olmuştur. Osmanlı hakimiyetine kadar bölgede durdurak bilmeyen etkinlik mücadeleleri sonucu, savaş yolları üzerinde bulunan ve yüzden de sürekli el değiştiren Patnos'un sözkonusu nedenlerden dolayı gelişmeye fırsat bulamadığını, sürekli küçüldüğünü söyleyebiliriz.

1533'te Erzurum Beylerbeyliğinin Malazgirt Sancağına bağlı iken 1865' te eyalet, liva , kaza, nahiye, köy sistematiği uygulamaya konuyor. Buna göre Patnos, Erzurum Eyaleti, Bayazıt Livasının 7 kazasından biri durumuna geliyor. 1867'de "Vilayet Nizamnamesi" uygulamaya konulmasıyla Patnos; Erzurum Vilayeti, Bayazıt Sancağı, Antab (Tutak) Kazasının bir nahiyesi olmuştur. Bu dönemde Patnos'ta 250 hane, 1 dükkan, 1 han, 1 cami, 1 medrese, 2 kilise ve biri Hristiyan ikisi İslam olmak üzere 3 Sıbyan Mektebi bulunmaktaydı.

Osmanlı kayıtlarında "Batnus" şeklinde adı geçen Patnos; ilçe olana kadar fazla bir önem kazanmamıştır. 1936' da Malazgirt İlçesinin Sultanmut (Doğansu), Ahlat İlçesinin Aktepe (Sarısu) ve Erciş İlçesinin Dedeli Bucaklarının birleştirilmesiyle ilçe statüsüne geçmiştir. Günümüzde 92 adet köyü ile yaklaşık 1421 kmª'lik bir idari etki alanına sahip olan ve hızla nufuslanmakta olan bir şehirdir.

Patnos'un Coğrafi Yapısı
Patnos İlçesi Doğu Anadolu'nun Yukarı Murat-Van bölümünde yer alır. Doğuda Van İlinin Erciş, Batıda Muş İlinin Malazgirt, Kuzeyde İlimizin Tutak ve Hamur İlçeleri, Güneyde Bitlis İlinin Adilcevaz İlçeleri ile komşudur. İlçemiz Ağrı �Van, Ağrı Muş ve Ağrı Bitlis Karayollarının kesişme noktasında bulunduğundan önemi artmaktadır. İlçenin deniz seviyesinden yüksekliği 1640 metredir. İlçenin Yüzölçümü 1424km² dir.

Patnos; Doğu Anadolu Bölgesinin Yukarı Murat-Van Bölümündeki Ağrı İlinin 8 ilçe merkezinden biridir. Doğal oluk ve yolların düğümlendiği bir noktada bulunan Patnos şehrinin konumu kendisine oldukça stratejik bir konum kazandırmıştır. Bu özelliği tarih boyunca bölgenin egemenleri tarafından hep kullanılmıştır. Yukarı Murat-Van bölümünün önemli çöküntü alanlarından birini oluşturan Patnos Ovası değişik yönlü faylar eşliğinde çökerek oluşmuş sonradanda alüvyonlarla dolmuş her taraftan genç volkanitlerle çevrili bir tersiyer havzasıdır. İlçenin sınırları ise şöyledir: Kuzeyde Ağrı İline bağlı Tutak ve Hamur; doğuda Van'a bağlı Erciş ; güneyde Bitlis'e bağlı Adilcevaz ; batıda Muş'a bağlı Malazgirt bulunur. Kabaca 40° 39' kuzey enlemleri ile 42° 52'doğu boylamları arasında yer alır.

Patnos, Süphan Dağı'nın 25km kuzeyinde Murat Irmağının kollarından Badişan Deresinin suladığı ortalama yüksekliği 1600 m olan ova üzerinde bulunmaktadır.

Bu ilçe sınırları içinde inceleme alanının sınırları ise şöyledir:

Kot Tepe ve Aznavur Tepe'nin güney yamaçlarından Küçük Gresor Tepe'nin Kuzey yamaçlarına çekilen hat kuzey sınırı belirler. Burada güneye Sınırtaşı Mevkiine ordan Değirmen Tepenin batı yamacından geçen hat doğu ve güneydoğu sınırlarını belirler. Kumtepe Mevkii güney sınırını Bekçi Mevkii ve kuzeye Kot Tepe'ye ulaşan sınır incelemenin batı sınırını çizer.

Patnos'ta Bitki Örtüsü
Patnos ve çevresi doğal bitki örtüsü bakımından fakirdir. Yörenin doğal bitki örtüsünü tek ve çok yıllık otsu ve odunsu bitkiler olan stepler oluşturur.Bunlar yaprakları küçük sert dikenli ve derimsi yapıda kuraklığa dayanıklı bitkilerdir. Bölgede ormanın alt sınırı 1800 m'dir. Tarihi kayıtlarda bölgenin ormanlarla kaplı olduğuna dair işaretler vardır. Bölgenin bugün ormanlardan mahrum olmasının nedenlerinden biri kuşkusuz asırlardan beri süregelen tahribattır .

Bölgedeki stepleri ikiye ayırabiliriz: Yastık ve küme şekilli türler (Kenger, kernkosi, sitilme, geven, kerengzer ) ve gramineler (Şalvadır , havşan, pupi ,kurix ). Özellikle kengerlerden çok faydalanılır; ilkbaharda daha yer altındayken çıkarıldığında taze yenildiği gibi kızartılarak da yemeği yapılmaktadır daha sonra gelişme zamanında otsu haldeyken turşusu yapılır. Daha büyüdüğü zaman sapları soyularak yenilir tohum tutunca da tohumları çekirdek gibi yenilmektedir. Ayrıca biçilerek hayvanlar için saman yapılmaktadır.

Akarsu boylarında kavak ve söğüt türü ağaçlara rastlanır 

Patnos'ta İklim 
İklimlimin ana çizgilerini uzun kışlar ve kısa yazlar ile karakterize edilen karasal iklim şartları belirler.

Patnos'ta yıllık sıcaklık (1977-1990 rasat devresinde ) 7.0°C kadardır. Yılın en soğuk ayı olan Ocak ayının sıcaklığı -8.8°C'dir. Mart ayından itibaren sıcaklıklar hızlı bir şekilde yükselerek en yüksek değerlere Temmuz, Ağustos aylarında erişir . Patnos'ta Temmuz ayı ortalama sıcaklığı 21.5°C, Ağustos ayının ise 20.5°C'dir. Temmuz ayı sıcaklıkları incelendiğinde, yöredeki istasyonlar arasında önemli farkların olmadığı görülür. Örneğin Ağrı'da 21.0°C, Malazgirt'te 22.2°C, Erciş'te 21.8 °C dir. Ağustos ayından sonra sıcaklıklar ani bir şekilde azalır. Sıcaklığın 20°C'nin üstünde olduğu ay sayısı iki olup Temmuz ve Ağustos'tur. Yıllık sıcaklık amlütüdü 30.3 lük bir değerle şiddetli karasallığa işaret etmektedir.

Patnos'ta donlu günlerin diğer bir ifadeyle sıcaklığın 0°C ve 0°C nin altında olduğu gün sayısı 147 .8 dir. Yaklaşık olarak Ekim ayı ortalarından başlayıp Nisan ayı sonlarına kadar devam eden 6.5 ay gibi uzun bir süre kapsayan don olayının görüldüğü devre ziraat hayatı bakımından bilhassa bitkilerin yetişme devreleri açısından son derece etkileyici ve belirleyici bir husustur. Donlu günlerin mevsimlere dağılışı incelendiğinde ; en yüksek payın %57.4 ile kışa ait olduğu, %25.1 ile ilkbaharın ikinci sırada geldiği görülür. Sadece Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında don görülmemektedir.

33 Yıllık ortalamalara göre Patnos yıllık yağış miktarı 428.8 mm'dir.Yağışlar daha çok Nisan ve Mayıs aylarında görülmektedir. Bununla birlikte Nisan ayı payının daha fazla olduğu dikkati çeker. Nitekim ilkbahar toplam yağışlar içerisinde %39 luk bir oranla başta gelirken Kış ve Sonbahar mevsimleri birbirlerine yakın değerlerle ikinci ve üçüncü sırayı alır . (Kış %26.4 , Sonbahar %24.2) Yaz yağış bakımından en az paya sahip olup (%9.5 ) bu özelliğiyle yağış azamisi Yaz'a tekabül eden Kuzeydoğu Anadolu'dan önemli bir farklılık gösterir. Yılın ortalama 75.6 günü yağışlı geçmekte bununda %34.5 i yani 26.1 günü kar yağışları şeklinde düşmektedir. Patnos'ta en yüksek kar örtüsü 135 cm ile Mart ayında tespit edilmiştir.

Patnos'ta doğu sektörlü rüzgarlar (NE,E,SE) daha sıklıkta esmekte buna yakın değerle W ve S sektörlü rüzgarlar izlemektedir. Yıl içerisinde rüzgarın en fazla estiği yön %25'lik bir oranla E olup bunu %14.5 ve %13.6'lık oranlarla SW ve W yönleri izlemektedir.