Seçimlerin tedirginliği ile başta büyükşehirlerde olmak üzere durgun bir dönem geçiren gayrimenkul sektöründe zamlar kapıda. Seçim döneminde artan maliyetleri fiyatlara yansıtmayan inşaat firmaları zam için gün sayıyor.
Emlak piyasaları 22 Temmuz'da yapılan genel seçimleri taban fiyatlardan karşıladı. Seçim belirsizliği ve yaz rehavetinin etkisiyle nisan ayından bu yana emlak piyasalarında gözlenen belirgin düşüş trendi temmuz ayında da devam etti.
Ankara'nın dışındaki dört büyükşehirde konut fiyatları temmuzun ilk 20 gününde yüzde 6 ile yüzde 12 arasında geriledi. Nisan ayından bu yana geçen 2.5 aylık sürede ise fiyatlardaki düşüş İstanbul'da yüzde 6,6, İzmir'de yüzde 18,1, Bursa'da yüzde 9,3, Ankara'da yüzde 4,5, Antalya'da yüzde 14,5'i buldu. 125 metrekarelik standart bir konut nisan ayında İstanbul'da 261 bin YTL'ye alınabilirken aynı konutun 20 Temmuz'daki değeri 243 bin YTL'ye indi.
Tek parti iktidarı ile sonuçlanan seçimlerin, hem piyasalarda süren durgunluğa hem de düşüş trendine son vermesi bekleniyor. Eylül ayından itibaren işlerin açılmasını bekleyen inşaatçılar, maliyetlere gelen yüzde 20'lik artışın bir kısmını fiyatlara yansıtmaya hazırlanıyor. Ali Ağaoğlu, Nazmi Durbakayım ve Yaşar Aşçıoğlu gibi önde gelen inşaat firması yöneticileri fiyatlara ilk etapta yüzde 10'lar düzeyinde zam gelebileceğini söylüyor.
Finansman sıkıntısı bitecek
22 Temmuz seçimlerinden tek parti iktidarının çıkması gayrimenkul piyasalarına nefes aldırdı. Ekonomik politikaların ve istikrarın devam edeceği tahminleri ile piyasalarda ertelenen talebin eylül ayından itibaren hayata geçmesi bekleniyor. Aylardır müşteri yolu gözleyen ve finansman sıkıntısına düşen emlakçılar, proje geliştiricileri, inşaatçılar işlerin açılacağına ve finans sıkıntısının biteceğine inanıyor. Bu inançla önümüzdeki aylarda yeni proje kampanyalarının art arda açıklanması bekleniyor. Ancak bu durum tüketici için bir kötü haberi de peşinden getirecek. Satış yapamadığı için daha önce maliyet artışını fiyatlara tam yansıtmayan veya pazarlıklarla liste fiyatını indirmek durumunda kalan inşaatçılar, zam hazırlığı yapıyor.
Ağaoğlu Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ağaoğlu, seçimlerin ardından sağlanan siyasi istikrarla yatırımların devam edeceğini söyledi. Ağaoğlu, "Bu tablo Merkez Bankası'nın da faizleri indirmesi için elini güçlendirir. Faizlerin inmesi müşterinin alım gücünü, dolayısıyla satışları destekler" dedi. Ağaoğlu maliyetlerde yüzde 20 artış olmasına rağmen, durgunluk nedeniyle bu artışların konut fiyatlarına yansıtılmadığını da sözlerine ekledi.
Parayı tutmayı bıraksınlar
İstanbul Capital ortağı M. Bahadır Teker, seçimlerden sonra yabancı sermayenin Türkiye'ye daha fazla akacağını söyledi. Teker, "Ancak esas olarak kentsel dönüşüm projelerinde hareket bekliyoruz. Çünkü onlar hem gerekli hem de büyük montanlı işler. Ama henüz hiçbir şey yapılmadı. Kasımpaşa, Çeliktepe gibi bölgelerin toptan dönüşmesi gerekiyor" dedi. Bu projeler için gereken siyasi irade, beceri ve paranın olduğunu söyleyen Teker, "Yasal mevzuat da tamamlanırsa hiçbir sorun kalmayacak" diye konuştu.
Emlak danışmanlık firması Reha Medin'in Genel Müdürü Nabi Cücük de seçim sonuçlarını "Kim gelirse gelsin tek başına gelsin diyorduk, bu oldu" sözleri ile değerlendirirken yatırımcılara da artık parayı tutmayı bıraksınlar tavsiyesinde bulundu. Cücük, "Dövizde beklenti yok, borsa zaten hareket olduğuna göre en iyi yatırım gayrimenkul. Önümüzdeki 5 yılı görebilmenin rahatlığı ile yatırımcıların artık seçimi unutmasını ve yatırım yapmasını bekliyoruz" dedi. Cücük siyasi atmosferdeki yumuşamanın Merkez Bankası'nın faizleri indirmesine yardımcı olabileceğini de savunarak mortgage kredilerinin yeniden canlanması için bunun şart olduğuna dikkat çekti.
Malzemede yüzde 30 artış
Teknik Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Nazmi Durbakayım, faizlerin aşağı inmesiyle ticari dinamiklerin ateşleneceğini ama 2005 yılındaki gibi bir patlama olmayacağını söyledi. Fiyatlara bir yıldır zam yapılmadığını dile getiren Durbakayım, "Bazı malzemelerde yüzde 30'lara yakın artış var ama bunun büyük bölümü fiyata yansımadı. Dolayısıyla eski projelerde yüzde 5, yeni açıklanacak projelerde ise yüzde 10 gibi zamları beklemek gerekir" dedi.
Yatırımlar cesurca sürecek
Aşçıoğlu İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Yaşar Aşçıoğlu, cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de anayasal kurum ve kurumlar arasındaki çekişmenin sona ermesi halinde piyasaların önünde engel kalmadığını söyledi. Aşçıoğlu eylülden itibaren şirketlerin yeni projelerini cesurca ortaya koyacağını belirterek "Piyasaların hareketlenmesine az zaman kaldı" yorumunu yaptı.
İnşaatta sağlam hareket kentsel dönüşümle gelecek
Gayrimenkul sektörünün gelecek döneme ilişkin hükümetten beklentisi piyasaya büyük ivme kazandırabilecek kentsel dönüşüm projelerindeki hukuki ve bürokratik altyapı sorunlarının giderilmesi yönünde. Bunun için hazırlanan Kentsel Dönüşüm Yasa taslağı halen TBMM'de bekliyor. İstanbul'da binaların güvenli yaşam standardını sağlamaktan uzaklaştığı ve çarpık yapılaşmanın olduğu Kasımpaşa ve Çeliktepe gibi pek çok kentsel dönüşüm geçirmeye aday bölge olmasına rağmen, insanların uzlaştırılması ve mülkiyetin toplulaştırılmasından çıkan sorunlar nedeniyle büyük çaplı kentsel dönüşümler başlayamadı.
Deprem nedeniyle dönüştürme zorunlu
Kentsel dönüşüm planlama uzmanı Faruk Göksu, aslında sadece deprem riskinden dolayı bile İstanbul'un büyük bir çoğunluğunun dönüştürülmesinin zorunlu olduğunu söyledi. Göksu, "Söz konusu yasa taslağı bu tür projelerin yapılması için ortaya çıkacak her türlü yasal zorlukları ortadan kaldırmaya yönelikti. Sanırım seçimden sonra yasalaşması gündeme gelecektir. Sadece bir bölge değil, yaşanabilir alanlar yaratılması için dönüşmesi gereken pek çok alan var. Bu, yaşam ve şehir kalitesini yükselteceği gibi inşaat hacmini de artırır" dedi.