Fotoğraflar: Alastair Miller
Paris’te Vélib olarak adlandırılan yeni bir uygulama sayesinde, bisikletlerin makul fiyatlara kiralandığı, çok sayıda bisiklet istasyonu açıldı.
Pazar günü bir düzine kadar bisikletli, izleyicilerin coşkulu alkışları eşliğinde Arc de Triomphe’dan başlayarak Champs – Élysées bulvarını tırmandı.
Bu bisikletliler Tour de France’ın bitiş çizgisine yaklaşan lider konumdaki yarışçılar değil, kentin yeni kamusal bisiklet programını deneyen Amerikalı turistlerdi.
Santa Barbara, Calif’te emlak komisyonculuğu yapan 47 yaşındaki Justin Hill “Bir daha asla metroyu kullanmayacağım” diyor yüzü seviçle parlayarak.
Kiralanan bisikletlerin serbest park edildiği, 8 farklı dilde hizmet veren 750 bisiklet istasyonunda sayıları 10.600’ü aşan, ağır, gri renkli bisikletler uygun fiyatlarla kiralanabiliyor. Sene sonunda da bu sayının 20.600’e ulaşması bekleniyor.
Vélib programı (bisiklet anlamına gelen “vélo” ve özgürlük anlamındaki “liberté” kelimelerinin birleşiminden oluşan bir isim) Avrupa’nın kent merkezlerindeki araba sayılarını azaltmak ve insanların daha ekonomik ulaşım olanaklarını kullanmalarını teşvik etmek için geliştirilen yöntemlerden biri.
15 bisiklet istasyonunun açıldığı, Paris’in gözde üçüncü bölgesinin Belediye Başkanı Pierre Aidenbaum “Bu, kentsel kültürde bir devrim yaratmakla ilgili bir durum. Uzun süre arabalar, hareket özgürlüğü ve esneklikle ilişkilendirildi. İnsanlara, günümüzde bisikletlerin bu rolü fazlasıyla yerine getirdiğini göstermek istiyoruz” diyor.
Bisikletler, kredi kartıyla veya abonman kartlarıyla, internetten veya herhangi bir istasyondan kiralanıp, başka bir istasyona teslim edilebiliyor.
Kiralama ücreti günlük 1 Euro, haftalık 5 Euro ve yıllık 29 Euro olarak belirlenmiş. 30 dakikayı geçmeyen bisiklet sürüşleri ise ücretsiz. Bununla birlikte istasyonlarda belii sayıda bisikletin hazır bulunmasına da dikkat ediliyor.
Reklam şirketi J. C. Decaux, şehirdeki 1.628 billboarddan elde edilen gelirle, yeni bisikletlerin alınmasını, yeni park istasyonları açılmasını sağlıyor ve bakım masraflarını karşılıyor. Bisiklet kiraları kente gelir sağlıyor ve yetkililer bu program sayesinde milyonlarca Euro gelir elde etmeyi umuyorlar.
Vélib, uzun süre çevre kampanyaları düzenleyen ve şehirdeki trafiği 2020 yılında %40 azaltmayı hedefleyen sosyalist Belediye Başkanı Bertrand Delanoë’nin fikri. Delanoë’nin 2001’de başladığı görevi boyunca bisiklet yolları 200 km arttı.
Yine de en tecrübeli bisikletliler bile Paris’in bazı bölgelerinde bisiklet sürmekten kaçınıyorlar. Özellikle Champs-Élysées bulvarı kalbi zayıf olanlara göre değil. Üstelik polis trafiğin tıkanması endişesiyle bulvarda bisiklet şeridi açılmasına izin vermiyor.
Belediyenin bisiklet politikasının danışmanlığını yapan Jean-Luc Dumesnil, altı yıl içinde sokaklardaki bisiklet sayısı %50 oranında artarken, bisiklet kazalarının sayısının sabit kalmasına dikkat çekiyor.
Dumesnil, “Tehlikeli kalabalığa ve bisiklet sayısındaki artışa rağmen, bisiklet yolları sayesinde, araç sürücüleri bisikletlilere alıştı ve daha dikkatli davranmaya başladılar” diyor.
Yine de 2,5 milyon Parisli’den sadece 40.000’i düzenli olarak bisiklet kullanıyor. Delanoë bu sayının sene sonunda 250.000’e çıkmasını umuyor.
Paris belediyesi, Berlin, Stockholm ve benzer bir programla 1960’larda hırsızlığı sonlandıran Amsterdam gibi kentlerdeki küçük ölçekli kiralama programlarını örnek alıyor ve bu programları geliştirmeyi amaçlıyor.
Aidenbaum, işin sırının basitleştirmede olduğunu söylüyor. “Bu uygulamanın amacı Paris’te, binalarda yer olmaması, hırsızlık endişesi ve bakım masraflarıyla bir bisiklet sahibi olma zahmetini ortadan kaldırmak.”
İlk tepkiler oldukça olumlu. Bisiklet istasyonları açıldıktan sonra 13.000 kişi yıllık kaydını yaptırdı. Pazar günü bazı istasyonlar o kadar popüler oldu ki, bu istasyonlardaki bisikletlerin hepsi kısa sürede kiralandı.
Zamanının yarısını Paris’te, diğer yarısını Berlin’de geçiren 37 yaşındaki kentsel tasarımcı Denis Bocquet, partneri Nora Lafi’yle birlikte bisiklet kiralayabilmek için sırada beklemek zorunda kaldı. Bocquet bundan sonra Paris’te iş için bir yere giderken bisiklet kiralayacağını söylüyor. Bocquet “Daha önceleri Paris’te bisiklet kullanmak tehlikeli ve stresliydi ama artık şehir değişti ve bu uygulama sayesinde daha da değişecek” diyor.
Şehrin bazı bölgelerinde yaşayan insanlar bu yeni parlak ve hızlı bisikletlerin uzun süre zarar görmeden kalacağından şüpheli. 37 yaşındaki ilkokul öğretmeni Marylise Dutoit, “Buralarda bu uygulamaya zarar verebilecek çok fazla sebepsiz vandalizm var” diyor. Ancak yine de, her gün kullandığı 20 dakikalık metro yolculuğunu 10 dakikaya düşüreceği için bisikletleri kullanmayı deneyeceğini söylüyor.
Saat 2:30’da Justin Hill, eşi ve iki çocuğuyla Arc de Triomphe’da 3. bisiklet turundaydılar. Bayan Hill “Burada işimizi bitirdiğimizde yeniden bisiklet kiralayarak otele geri dönebilir ve yolda Eyfel Kulesi’ne uğrayabiliriz” derken oğlu, 17 yaşındaki Tommy “Çok eğlenceli, Paris'in bu kadar küçük olduğunu daha önce farketmemiştim” diyor.