TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi ve Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi’nin, 06 Haziran 2007 tarihinde Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nca hazırlanan ve Özelleştirme Yüksek Kurulu’nca onaylanan 1/5000 ölçekli planın iptali ve öncelikle yürütmesinin durdurulması talebi ile açtığı davanın sonuçlanmasının ardından ortak bir bildiri yayınladı.

Söz konusu plan 9 Mart 2007 tarihinde askıya çıkarılmasının ardından, askıdan inmesi beklenmeden, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından açılan ihale ile, Zorlu Yapı Yatırım AŞ’ye satılmıştı. Zincirlikuyu’daki Karayolları Hizmet Alanı E=2,8 yapılaşma emsali ile “Turizm, Kongre Merkezi, Ticaret, Kültürel Tesis ve Rezidans“ yapılaşmasına açan 1/5000 ölçekli plan hakkında açılan dava Danıştay 6. Dairesi verdiği “yürütmeyi durdurma” kararı ile sonuçlanmıştı.

TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi ve Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi yayınladıkları ortak bildiride şu ifadelere yer verdi:

“İstanbul ili, Beşiktaş ilçesi sınırları içerisindeki eski Karayolları 17. Bölge Müdürlüğü alanı, önce, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından 6 Ocak 2006 tarihinde onaylanan 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı tadilatı ile ‘Turizm - Kongre Merkezi ve Kültürel Tesis Alanı’na dönüştürülmüş, ardından, söz konusu Hazine alanı Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 11.08.2006 tarih ve 2006/70 sayılı kararı ile özelleştirme kapsamına alınmış ve 4046 sayılı kanunla 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 9. maddesine eklenen fıkra ile idareye verilen plan yapma ve onama yetkisi uyarınca yeni bir plan tadilatı gündeme getirilmiştir. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nca yapılan ve Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından 27.12.2006 tarihinde onaylanan ‘Beşiktaş – Ortaköy, 30 Ada, 157 Parsel 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı(!) Nazım İmar Planı Değişikliği’ ile alan, ‘Ticaret’ fonksiyonu da ilave edilerek, ‘Turizm - Kongre Merkezi – Ticaret - Kültürel Tesis Alanı’na dönüştürülmüş, plan notlarına ise, bu alanda ‘rezidans’ da yapılacağı notu eklenmiştir. Plan, 09.03.2007 tarihinde askıya çıkmış, hemen ardından, askı süresinin bitimi ve plana ilişkin yapılacak itirazların görüşülmesi bile beklenmeden, söz konusu alan, plan değişikliği ile elde edilen ayrıcalıklı imar hakları üzerinden, 11.03.2007 tarihinde, TC Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından ihale yoluyla satışa çıkarılmış ve Zorlu Yapı Yatırım AŞ tarafından satın alınmıştır.

Söz konusu parsel Boğaziçi Doğal ve Tarihi Sit Alanı’nın Etkilenme Bölgesi’nde kalmakta olup 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu’na tabidir. Planın adında ‘Koruma Amaçlı’ ifadesinin yer alması da, bu nedenledir. Ancak, yapılan plan değişikliğinde, ne bu kanunlar çerçevesinde tanımlanan onama prosedürüne ne de Boğaziçi Kanunu’nun Boğaziçi alanı için belirlediği yapılaşma koşullarına uyulmuştur.

İstanbul metropolünün çok önemli bir noktasında Boğaziçi alanında ve silüet açısından önem arz eden bir bölgede bulunan, konumunun yanında büyüklüğü ve kamu elinde bulunması nedeniyle planlama sürecinin öngördüğü çalışmalar açısından daha hassasiyetle yaklaşılması gereken bu alanda yapılan 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı Değişikliği’nde, bırakınız hassasiyeti, yönetmeliklerin öngördüğü ve planlama bilimi ile süreci açısından zorunlu olan kurallara bile uyulmamıştır.

Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik’in 6. maddesinde, Plan Değişikliği ‘Plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel nesnel ve teknik gerekçelere dayanan, kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılan plan düzenlemeleridir’ olarak tanımlanmıştır. Koruma Amaçlı İmar Planları ve Çevre Düzenleme Projelerinin Hazırlanması, Gösterimi, Uygulaması, Denetimi ve Müelliflerine İlişkin Usul ve Esaslara Ait Yönetmelik’te ise, ‘Koruma amaçlı imar planlarında sit alanının bütününü olumsuz etkileyecek, mevcut korunması gerekli değerleri bozacak ya da yok edecek, geleneksel kentsel doku özelliklerini olumsuz yönde değiştirecek yeni işlev dönüşümlerine ilişkin plan değişikliği yapılamaz’ hükmü bulunmaktadır. Yapılan plan değişikliği ise bu yasal hükümleri açıkça çiğneyerek gerçekleştirilmiş, plan değişikliği çalışmaları plan bütünü içerisinde değerlendirilmemiş, yeterli analitik inceleme yapılmamış ve yönetmelikte belirtildiği üzere plan değişikliğinin sit alanı bütününe etkisi de belirtilmemiştir.

Söz konusu plan değişikliği ile parsele getirilen yüksek ve yoğun yapılaşma hakkı ile nüfus yoğunluğunu arttırıcı kullanım fonksiyonları, halihazırda zaten çok yoğun olan çevresi için sakıncalı sonuçlar yaratacaktır. Bu büyüklükte bir yatırımın bu alanda gerçekleşmesi durumunda, zaten yetersiz olan ulaşım alt yapısı daha da yetersiz hale gelecektir. Getirilen Turizm – Kongre Merkezi – Ticaret ve Kültürel Tesis Alanı fonksiyonu ile sadece çalışanların sevis araçları ile taşınması bile bölgede ciddi bir trafik sorunu oluşturacaktır. Bu sayılara alışveriş merkezi kullanıcıları ve bu alanda ikamet edeceklerde eklendiğinde ulaşım sorunları bölge için içinden çıkılmaz bir hal alacaktır. Sorun sadece ulaşım altyapısı ile de sınırlı değildir. Sonuçta da, oluşan altyapı ihtiyacının maliyeti yine kamuya ödetilecek ve satıştan elde edilen gelirden daha fazlası yüksek altyapı maliyetlerine harcanacaktır.

Mevcutta Karayolları Genel Müdürlüğü 17. Bölge Müdürlüğü’ne ait yapı ve tesislerin bulunduğu alan, 1970’li yıllarda Boğaz Köprüsü ve bağlantı yolları inşaatları için kamulaştırılmıştır. Bu alanı kamu kullanımına açmak, kamu yararına kullanmak yerine bu biçimde pazarlamak, spekülatif amaçlara tahsis etmek geri dönülmesi olanaksız zararlara neden olacaktır. Söz konusu plan değişikliği ile burada açıkça ‘kamu yararı’ özel sektöre kurban edilmektedir.

Alanın çevresi de düşünüldüğünde, halihazırda arazi fiyatları çok yüksek olan bölgede bu alanın satışı ile birlikte kamu mülkiyetinde olan başkaca bir alan kalmamıştır. Bu nedenlerle, planlama ilke ve esasları çerçevesinde, alandaki mevcut yapılara İstanbul halkının ihtiyaçlarını karşılayacak, kamu yararına olan sosyal ve kültürel amaçlı fonksiyonlar getirilmesi, boş alanların ise özellikle de bölge parkı gibi yeşil alan fonksiyonlarına ayrılması gerek planlama ilkeleri, gerekse de kamu yararı açısından bir gereklilik olarak görülmektedir.

Yargının verdiği ‘yürütmenin durdurulması’ kararının yerine getirilmesi, bu anlamda arazide devam etmekte olan inşai çalışmaların bir an önce durdurulması ve oldubittilere meydan verilmemesi için sorumluları görevlerini yapmaya davet ediyoruz.”