Pazar günü "ilgisiz bir kişi" ile konuşuyorum. Hiç iş ya da ekonomi konuşma havamda değilim. Ama ilgisiz kişi de geyik peşinde. "Ekonomi nasıl; döviz artar mı, işler nasıl?" klasikleri arka arkaya yüzümde patlıyor. Ben de başımdan savmak için "işler iyi" demiş oldum.

"İnşaatta işler iyiyse bütün ekonomide işler iyidir" dedi o ilgisiz kişi. Vay be! İlgisiz dediğimiz kişi bile ekonominin temelini o kadar doğru çözmüş ki... Hep diyorum, en ilgisiz kişiden bile alınabilecek o kadar önemli dersler var ki!

Gerçekten de bir ekonomide işlerin nasıl olduğunu anlamak için inşaat sektörüne, bir de gayrimenkul fiyatlarına bakın. Eğer o alanlarda sorun yoksa ekonominin genelinde de sorun yok demektir.

Peki gerçekten Türkiye'de inşaat işinde ve gayrimenkulde işler yolunda mı? Bizim öyle ağız alışkanlığı ile söylediğimiz "işler iyi" yargısı ne kadar doğru?

Eğer iyi bir gazete okuyucuysanız ya da en azından pazar günü gazetelerin ekonomi sayfalarını okuduysanız, zaten bu satırlara kadar çoktan bana şarlamış olmanız gerekirdi! "Nerede yahu o (inşaat ve gayrimenkul sektöründe) işler iyi durumu?" demenizi beklerdim.

Çünkü bu pazar günü, sonradan İbrahim Cevahir tarafından verildiği anlaşılan adsız bir ilan Hürriyet gazetesinde yayımlandı: "En az 200 konut ya da 10.000 metrekare inşaat alanı olan ve tamamlanamayan projeleriniz satın alınır."
Olabilir. Her zaman ve her yerde bu tür iş bilmezlerin "kurtarıcıları" olabilir (bu ilanı yabancı bir fon verseydi hemen onlara "köpek balığı fonu" ya da "ölü gömücü fon" demez miydik?).

Ama bu değildi bütün haberler... Bir de TOKİ kaynaklı bir açıklama vardı. Toplu Konut İdaresi (TOKİ), 2006'dan önce kendisinden vadeli konut ve işyeri satın almış ve 12'den fazla vadesi kalan müşterilerine peşin ödeme durumunda yüzde 25 indirim yapacağını duyuruyordu.

Salt bu iki haber bile Türkiye'de inşaat ve gayrimenkul işinde işlerin o kadar da iyi olmayabileceğinin göstergesi değil mi? Evet, Türkiye ekonomisinin genelinde bir yavaşlama var. 2004 ve 2005 yıllarının "hay haylı günleri" arkada kaldı. O yıllarda ekonomi yüzde 9 büyümüştü. Şimdi büyüme oranı yüzde 3'lere kadar geriledi. Bir de girişimciler her gelen yılın 2004 ve 2005 gibi olacağını düşündükleri için hesaplı hesapsız her işe girdiler. Yani iyi projelerin yanında çok kötü ve hiç fizibilitesi olmayan projeler de piyasaya döküldü.

Hep kötü haberleri algılamaya alışmış beynimizi biraz ters yönde çalıştıralım (örneğin birçok konut alıcısı TOKİ'nin 2006 yılı öncesine yönelik bu yüzde 25 indirimini, "TOKİ fiyatlarında yüzde 25 indirim yaptı" diye algıladı. Belki de işine böyle geldiği için böyle algılamak istedi. Çünkü Türkiye'de hemen herkes cebindeki 100 YTL ile en az 300 YTL'lik gayrimenkul satın alma telaşındadır).

Gayrimenkul işinde iyi haberler yok mu? Mutlaka var. Ama o iyi haber sahipleri de "işlerimize nazar değer" ya da "başkaları da hemen bizim başarılı modelimizi kopyalar" diye başarılarından pek söz etmiyorlar.

Örneğin hemen İstanbul TEM yolu üzerinde gerçekleştirilen Avrupa Konutları inanılmaz bir satış başarısı ile birkaç günde 1500'e yakın konutu sattı. Ya da Bahçeşehir'de yeni satışa çıkan bir diğer çok büyük proje, 4 ayda binden fazla konut sattı (hem de teslimata daha 2 yıl varken). Ya da Soyak gibi yılların inşaatçısı ve gayrimenkul yatırımcısı bir firma, Esentepe'de açık artırma ile satılan (üzerinde 10.000 metrekare inşaat yapılabilecek) bir arsaya 53 milyon YTL vermeyi önerdi.

İşini bilen, işini başarı ile yürütüyor. Ama bilmeyen yaya kalıyor. Onların adresi İbrahim Cevahir gibi kurtarıcılardır! Erkenden kurtarılmalarında da yarar vardır. Geçenlerde bir Avrupalı dostumun dediği gibi, "güçlü bir rüzgârda (iyi piyasa koşullarında) bir hindi bile uçabilir." Esas marifet, rüzgâr kesilince hindiyi uçurmaktadır.