“Doğu Anadolu Turizm Geliştirme Projesi” ilk meyvelerini vermeye başladı. Projeyle uygulama bölgesi olarak seçilen, doğunun saklı güzelliği Çoruh Vadisi’nin çehresinde önemli değişimlere imza atıldı. 

Efes Pilsen, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından başlatılan “Doğu Anadolu Turizm Geliştirme Projesi” ya da kısaca DATUR birinci yılında. Doğası, zengin biyo çeşitliliği, yaban hayat gözlemciliği ve açık hava sporları açısından alternatif bir turizm merkezi olma potansiyeli taşıyan proje Çoruh Vadisi’nde başlatıldı. 2.5 yıl devam edecek proje daha sonra Türkiye’nin turizm açısından geliştirilebilir diğer bölgelerinde sürdürülecek.

Kapsamında turizm eğitimleri, bölgeye ilgi oluşturacak ve halka gelir getirecek yeni ürünlerin oluşturulması, tanıtım, örgütlenme ve sosyal çalışmalarla bölgenin kültür ve eko turizminin geliştirilmesi yer alan projeyle bir yandan Çoruh Vadisi’nin atıl durumdaki doğal ve kültürel zenginlikleri ortaya çıkarılırken, öte yandan bölge insanının turizm odaklı istihdamında önemli sonuçlar elde edildi.

DATUR daha ilk uygulama yılında vadinin çehresini değiştirdi. Başta ev pansiyonculuğu olmak üzere yöreye yeni istihdam alanları kazandıran proje, doğrudan bölge insanının içinde yer aldığı turizm örgütlenmeleri ile de yerel bilincin oluşturulmasını sağladı.

Proje ile Çoruh Vadisi’nin atıl durumdaki benzersiz doğal ve kültürel değerlerini de günyüzüne çıkarıldı. Bölgede yeni trekking yollarından mağara turizmine yönelik yeni alanlara, kuş gözlem noktalarından yürüyüş parkurlarına kadar geniş bir yelpazede başlatılan çalışmalar tüm hızıyla sürüyor. Çoruh Vadisi’nin kültürel yapısında önemli yer tutan kilise ve manastırların turizme kazandırılması amacıyla tanıtımlarına yer verilirken, yörenin bilimsel açıdan da değeri bulunan canlı ve bitki envanterlerinin hazırlanmasına başlandı. Bu çerçevede yöreye özgü kanser tedavisinde etkisi kanıtlanan yabani iğde türünün pazarlanması için çalışmalar başladı.

2,5 Yılın 1 Yılı Geride Bırakıldı
Geçen yılın mart ayında başlatılan DATUR projesi, 2,5 yılı kapsayan proje dönemi içinde, daha ilk yılında somut sonuçlara ulaşırken, bölge insanı için yeni umut kaynağı haline geldi.

Bunun en güzel örneği de İspir, Uzundere, Tortum ilçe merkezleri ve köylerde kurulan yerel turizm komiteleri oldu. Yerel yönetimlerle ortaklaşa oluşturulan turizm odaklı dernek ve kulüpler ile bölge insanı doğrudan çalışmaların içine katıldı. İspir’in Sırakonaklar köyünde, atıl durumdaki köy okulu, yöre insanının katılımı ile konaklama tesisine dönüştürüldü ve önümüzdeki aylarda hizmet vermeye başlayacak. Yine bölgede özellikle gençlere yönelik; trekking rehberliği, kampçılık, dağcılık, mağara gezileri konularında eğitimler verildi ve verilmeye devam ediliyor. Bölgenin işsizlik ve göç sorunu dikkate alındığında, bu tür yerel istihdama yönelik eğitimlerin önemi apaçık ortaya çıkıyor.

Üç Ana Temel Üzerinde Yükseliyor
Proje, Çoruh Vadisi’nde zengin biyo çeşitlilik, kültürel ve tarihi miras, yaban hayatı ve açık hava sporları açısından alternatif bir turizm merkezi olma yolunda yöre insanlarını da içine alacak şekilde ilerlemesini sürdürürken; üç ana temel üzerinde yükseliyor. “Eğitim ve Örgütsel Kapasite Geliştirme Çalışmaları”, “Ürün Geliştirme” ve “Tanıtım ve Pazarlama Çalışmaları” başlıklarındaki omurga; turizm ve doğa uyumunu gözetiyor. 

- “Eğitim ve Örgütsel Kapasite Geliştirme Çalışmaları”, yerel turizm örgütlenmelerini içerirken, Çoruh Vadisi’nin turizm potansiyeli ve sağlayacağı istihdam alanları açısından da farkındalık ve bilinç oluşturmayı amaçlıyor. Köylerde ve ilçelerde düzenlenen turizm çalıştaylarında; öncelikle yörenin konaklama sorunlarının çözümü için yerel işbirlikleri ve projeler ele alındı. Kadın girişimcileri de öne çıkaran bu çalışmalar içerisinde; yerel işbirlikleri ile turizm için olmazsa olmaz konaklama tesisleri oluşturulmasında atılacak adımlar saptandı. Mevcut tesislerin çevreye uyumlu hale getirilmesine yönelik planlamalara danışmanlık hizmeti verilirken, kullanılmayan köy evlerinin de pansiyonculuğa kazandırılması amaçlanıyor. 

- “Ürün Geliştirme”: Bölgeyi, yerli ve yabancı turistler açısından ilgi gören bir merkez haline getirecek ve bölge halkına gelir sağlayacak potansiyel ürünlerin araştırılması ve geliştirilmesi olarak ifade edilen temel amaca uygun biçimde gerçekleştirilen çalışmalar sonucu; 16 trekking noktası belirlendi. Çoruh Vadisi’nin kuş gözlemciliği açısından sunduğu zenginlikler tespit edildi, bölgeye özgü kuş çeşitleri ile ilgili envanter çalışması tamamlandı. Yeni kuş gözlem noktaları belirlendi. Vadinin hayli değerli botanik yapısı bilimsel biçimde raporlandı. Bölgedeki tarihi eserler ile ilgili envanter çalışmaları sonucu Öşk, İşhan, Barhal, Tekkale ve Haho Manastırları’na ait tanıtıcı broşürler hazırlandı. Mağara turizmi için yeni alanlar saptandı. 

- “Tanıtım ve Pazarlama”: Bir yandan yöre insanı için istihdam alanları, öte yandan zengin kültürel ve doğal varlıkların ortaya çıkarılması açısından önemli olan DATUR projesinin son ayağını ise “tanıtım ve pazarlama” oluşturuyor. Önce yöre insanının farkındalığını sağlayan bilinçlendirme ardından da yurtiçi ve yurtdışı tanıtım faaliyetleri ile Çoruh Vadisi, Türkiye’nin gözde turizm merkezleri arasında yerini almaya hak kazanacak. Proje sunumları yazılı ve görsel basın ile paylaşılırken; afiş, poster ve kartpostallar başta olmak üzere tanıtım dokümanları bastırıldı. Proje, her yıl turizm sektöründen çok sayıda kişinin katıldığı EMMIT Fuarı’nda tanıtıldı. 7 - 10 Eylül 2007 tarihleri arasında Erzurum’un İspir ve Uzundere ilçelerinde Kuş Gözlem Festivali düzenlendi. Mart ayında Uzundere’de Atatürk Üniversitesi öğrencilerinin katılımıyla “Ağaçlandırma Şenliği” adı altında etkinlikler düzenlendi. Doğa derneklerinin de desteğiyle, ülke genelinde alternatif spor ve doğa meraklılarına bu etkinlikler duyurularak bölgeye ilgi oluşturulmaya başlandı. Antalya/Side-Belek-Kaş gibi turizm merkezlerinde Çoruh stand’ları kurularak, bölge fotoğrafları sergilendi.

Ücretsiz Turizm Eğitimleri Veriliyor
Boğaziçi Üniversitesi Yaşamboyu Eğitim Merkezi (BÜYEM) işbirliği ile ortaklaşa düzenlenen ücretsiz “Efes Pilsen Turizm Eğitimleri”, de 2006 yılı sonundan bu yana devam ediyor. Türkiye genelini kapsayan proje ile sektöre eğitimli insan gücü yetiştirilmesi amaçlanıyor. Akademik kadronun tespitleri ışığında turizm potansiyeli bulunan yörelerde eğitim programları devam ediyor.

Geçen yıl Şanlıurfa, Antakya, Adıyaman, Mardin ve Erzurum’da gerçekleştirilen program çerçevesinde 800 kişiye turizm eğitimi verildi. İlk iki ayağı Gaziantep ve Mersin’de tamamlanan proje ile yıl sonunda toplam bin kişiye ulaşılması hedefleniyor.

“Efes Pilsen Turizm Eğitimleri” katılımcıları, eğitimler sonunda Boğaziçi Üniversitesi’nden sertifika almaya hak kazanıyor. Projenin eğitim başlıkları arasında; misafir karşılama ve ağırlama, yiyecek- içecek organizasyonu, mutfak sunumu, hijyen, pazarlama, etkin satış yöntemleri ile müşteri memnuniyeti konuları bulunuyor.