Haberler

İznik’teki çöplük şimdi sahipsiz bir hazine

Tarih: 23 Haziran 2008 Kaynak: Hürriyet Yazan: Yalçın Doğan
Bir süredir İznik’te kilise, hamam ve camilerin restorasyonu var. İyi bir iş. Ama, restorasyonun nasıl yapıldığı da önemli.

Restorasyon adı altında pek çok yer kazılıyor. O kazılarda çıkan sütunlar, sütun başlıkları, çiniler ve arkeolojik eserler öyle sahipsiz ki, doğrudan İznik çöplüğüne atılıyor. O çöplük şimdi sahipsiz bir hazine.

Dozerler vuruyor. Balyozlar parçalıyor. Kazmalar iniyor. Kepçeler dört bir yana savuruyor. Zümrütler çöplüğe düşüyor. İznik’te tam bir facia var.

Roma’dan, Bizans’tan, Selçuklular’dan, Osmanlı’dan kalan ne varsa insafsızca çöplüğe atılıyor. Sütunlar, sütün başlıkları, çiniler, kapı altları, alınlık parçaları, çanak, çömlek parçaları birer birer çöplüğe savruluyor.

İznik Milat’tan önce kuruluyor. Roma İmparatorluğu’nun önemli kentlerinden biri. Hıristiyan dünyası için önem taşıyan, ekümenik konsillere ev sahipliği yapıyor. Kralların adına sikkeler bastırdığı, su yolları, kiliseler ve sarnıçlarla donatılan bir kent. Roma bölündükten sonra, Bizans zamanında İznik yine aynı önemde.

Selçuklular İznik’i alınca, bu kez camiler, medreseler, hanlar, hamamlar yapılıyor. İznik hac yolu üzerinde. İki din için de gözde bir kent.

1. Haçlı Seferi sırasında yine Bizans’a geçiyor. 1330’larda Osmanlı yönetimine giriyor.

İki ayrı din İznik’e kendi kültürünü taşıyor. Kendi eserlerini veriyor. Bugüne kalan tarihi miras. 

Çini Galerisi yerine tost ve ayran satışı 
Bir süredir İznik’te kilise, hamam ve camilerin restorasyonu var. İyi bir iş. Ama, restorasyonun nasıl yapıldığı da önemli.

Restorasyon adı altında pek çok yer kazılıyor. Örneğin, 1. Murat Hamamı onarılırken, antik yola kadar kazı yapılıyor. Hamamın içinde, "çini ve seramik galerisi olsun" derken, orada tost ve ayran satılıyor.

İznik’te dört kapı var. Bunlardan biri olan Lefke Kapısı da, kazılıyor. İznik’i kazdıkça Roma, kazdıkça Bizans, kazdıkça Selçuklu, kazdıkça Osmanlı çıkıyor. Zengin bir miras.

O kazılarda çıkan sütunlar, sütun başlıkları, çiniler ve arkeolojik eserler öyle sahipsiz ki, doğrudan İznik çöplüğüne atılıyor. Dört yüz yıl önce Evliya Çelebi’nin gözlemi var: "Burada bukalemun nakışlı öyle çiniler işlenir ki, tarifinden dil acizdir." Dört yüz yıl sonra, çinilerin çöplüğünü anlatmaktan dil aciz.

Amerikan Hastanesi’nden odyoloji (işitme bozuklukları) uzmanı Ayşen Erdil, İznik’te restorasyon yapıldığını öğreniyor. Arkeoloji ve sanat tarihi merakı var. "Kazılar nasıl yapılıyor" merakı yolunu İznik’e düşürüyor. İznik’te bir faciayla karşılaşıyor. Çöplüğe atılan tarihsel kalıntıları fotoğraflarla belgeliyor.

Kazmalar sütunları paramparça ediyor
Restorasyonu yürüten Başbakanlığa bağlı Vakıflar Genel Müdürlüğü. Restorasyon parası oradan veriliyor. İlk kazıya Yeşil Cami çevresinden başlanıyor. I. Murat Hamamı’ydı, Lefke Kapısı’ydı, Ayasofya Kilisesi’ydi derken restorasyon genişliyor.

Genişlemesinde ve restorasyona gidilmesinde mesele yok. Hatta, tarihi mirası ayakta tutmak açısından, iyi niyetli ve yerinde. Mesele, bin küsur yıllık tarihin çöplüğe hoyratça atılması. Eline kazma verilen kişilerin sütunları, çinileri, sütün başlıklarını, ne olduğunu bilmeden, har vurup harman savurması.

Ne Başbakanlığın, ne Kültür Bakanlığı’nın, ne genel müdürlüğünün çöplüğe atılan zümrütlerden haberi yok. Haberi olsa, herhalde birileri "dur" der. Şimdilik, diyen yok.

Yolunuz İznik’e düşerse, koca sütunları taşımak zor ama, çinilerden birkaç parça da sizin payınıza düşebilir. O çöplük şimdi sahipsiz bir hazine.
Takvim
<<Mayıs 2011>>
Pzt Sal Çar Per Cum Cmt Paz
            1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30 31          
Haber Bölümleri
Haber Kategorileri
Yayınlanan haberlere günlük olarak yukarıdaki takvimden, haberlerin kategorilerine ise aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz.