Dünyaca ünlü çevre analisti Lester Brown, dünyanın iklim açısından bir dönüm noktasında bulunduğunu vurgulayarak “Eğer o dönüm noktası aşılırsa Kyoto ve benzeri tüm sözleşmeler geçersiz ve anlamsız kalacak” dedi. Brown, uluslararası birçok yatırımcının gözünün, rüzgâr santralları açısından büyük bir potansiyele sahip olan Türkiye’nin üzerinde olduğunu söyledi.

TEMA Vakfı’nın davetlisi olarak “Plan B 3.0: Uygarlığı Kurtarmak İçin Harekete Geçmek” adlı yeni kitabını tanıtmak üzere Türkiye’ye gelen çevre analisti Lester R. Brown, gazetemizin sorularını yanıtladı. Brown, Türkiye’nin yeni taraf olduğu, 2012’de yürürlüğü sona eren Kyoto Protokolü’nün kriterlerine 4 yıl içinde ulaşmasının çok önemli bir gelişme olacağını belirterek “Ama uluslararası sözleşmelerin yapılıp sonra teyidinin alınması gibi bir sürece zamanımız kalmadı. Eğer dünyayı kurtarmak istiyorsak çok hızlı hareket etmeliyiz. Bununla ilgili bir örnek vermek istiyorum: ABD’de kömürle çalışan elektrik santrallarına karşı tabandan başlayan bir hareket var. Geçen yıl ABD’de 151 adet planlanmış kömürle çalışan santral projesi vardı. 60’ı ya reddedildi ya hiç uygulamaya konulmadı. 50 tanesi de şu anda dava edildi. Davalar kazanılmak üzere. Geriye kalan 40’ı lisans sürecine ulaşmadığı için bir şey yapılmadı ama lisans alır almaz dava edilecekler” diye konuştu.

Wall Street’te 4 büyük yatırımcının artık kömürle çalışan santralların finansmanına destek vermeyeceklerini açıkladığını dile getiren Brown, “Kömür sektörüne sırtlarını döndüler. Bu yıl sonuna doğru ABD’de kömürle işleyecek elektrik santralı konusunda tam bir yasaklamaya ulaşabiliriz. Ama bunun Washington ile hiçbir bağlantısı yok, tamamen bağımsız. Kömürlü santrallara karşı olan grupların başında olanlar, önce Çin, Avrupa bıraksın sonra biz bırakırız demediler. Biz ülkemizde bu santralları istemiyoruz diyerek yola çıktılar. Eğer bu mücadele kazanılırsa, dünyanın ikliminin dengelenmesi konusunda önemli ve çok büyük bir adım atılmış olacak. İlk büyük zaferimiz olacak. Ve bunun hiçbir uluslararası sözleşme ile ilgisi yok” dedi.

Kriterlere yaklaşılamadı
Brown, yürürlüğü dolmak üzere olan Kyoto Protokolü’nün hedeflediği kriterlere yaklaşılamadığını vurgulayarak ABD ve başka ülkelerin protokole taraf olmadığını, taraf olanların da kriterlere uyma konusunda yeteri kadar hızlı hareket etmediğini söyledi. ABD’de kömürle çalışan santrallara karşı başlatılan hareketin uluslararası hale geleceğini ümit ettiğini kaydeden Brown, İngiltere’de de böyle bir hareket başladığını anlattı.

Kyoto Protokolü’nün sona ereceği 2012’den önce çok büyük değişiklikler olmasını beklediğini açıklayan Brown, şunları söyledi: “Kömür santrallarının reddedilmesi süreci gelişecek ve mevcutlarının da kapatılmasına kadar gidilecek. Uçaklarda sigara yasağı uygulanmaya başladığında önce arka bölümünde içilmesi serbestti. 1-2 yıl içinde her yerinde yasaklanmasına karar verildi. Atılacak cesur adımlar ve yeni hareketler konusunda büyük bir dönüm noktası yaşanacağına inanıyorum. Teksas’ta bir petrol devi 23 bin megavatlık rüzgâr enerji santralı kuruyor. Türkiye’de geçen kasım ayında rüzgâr santralı için ihale yapılmış ve 78 bin megavat için yoğun başvuru olmuş. Türk firmalarının yanı sıra uluslararası bazda rüzgâr çiftliklerine yatırım yapan şirketlerin de başvurusu olmuş. Bu, büyük bir uluslararası yatırım arzusu olduğunu gösteriyor. 2012 yılına kadar dünyanın birçok yerinde yenilenebilir enerjinin gelişiminde patlama bekliyorum.”

Nükleer çok pahalı
Brown, küresel iklim değişikliğinin çözümünün nükleer enerji olamayacağına dikkat çekerek şöyle devam etti: “Nükleer santral yapılırken tüm masraflar fiyata dahil edilmeli. Atıklarla baş edilmesi, sigorta masrafları hesaba katılmak zorunda. Santralın devreden çıkarılması da masraflara dahil edilmeli; çünkü bu işlem kurulumdan daha pahalı. Nükleer enerjiye artık elektrik tekellerinin olduğu ülkelerde yatırım yapılıyor. ABD’de en son nükleer reaktör 29 yıl önce sipariş edildi. Burada elektrik santralını kurmak isteyen kurum, iddiaya girerim ki atıkların yok edilmesinin masraflarının hükümete ve vergi ödeyenlere yükleneceğini düşünüyordur. İklimi dengelemek istiyoruz ama bunu en az masraflı yolla yapmak istiyoruz. Yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapmak, nükleer enerjiye yatırım yapmaktan daha ucuz ve daha verimli. Yatırım yerine yenilenebilir enerjiye yatırım yapmak daha ucuz ve daha verimli. Nükleer hem çok pahalı hem rekabetçi değil. Nükleer enerjiyi isteyen ülkeler, bu enerjiyi nükleer silahlara erişim konusunda kullanmayı düşünüyorlar. Nükleer, uluslararası düzeyde siyasi olarak yönetilebilir bir konu değil.”

Bireysel çözümler
İşi ile evi arasındaki bir millik mesafeyi yürüyerek gittiğini söyleyen Brown, bireylerin de küresel iklim değişikliğine karşı bir şeyler yapabileceğine dikkat çekti. Brown, bisiklet kullanımının arttırılmasını, tasarruf yapan ampullerin tercih edilmesini, gazete gibi günlük hayatımızda sıkça kullandığımız kâğıtların geri dönüştürülmesini önerdi. Küresel ekonominin en kısa sürede yeniden yapılandırılması gerektiğini vurgulayan Brown, bireylerin toplumsal hareketlere katılmasının, çevre kampanyalarını desteklemesinin önemine değindi.