İkizdere ilçesinde yapımına başlanan Cevizlik Hidroelektrik Santrali (HES) inşaatının durdurulması için açılan dava nedeniyle bölgede ikinci kez bilirkişi incelemesi yapıldı.

Yaklaşık 2 yıl önce Cevizlik Hidroelektrik Santrali için Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’ndan (EPDK) üretim lisansı alan SANKO firması, ÇED raporunun ardından, bölgede 95 Megawatt kurulu gücünde HES yapımı için çalışma başlattı. Endemik bitki ve canlı çeşidi açısından dünyanın en önemli 200 vadisinden biri olan İkizdere Vadisi’nde HES inşaatlarının başlamasının ardından yöre halkı da hukuk mücadelesi başlattı. Cevizlik HES inşaatının durdurulması talebiyle, İkizdere Derneği öncülüğünde 2007 yılı Mart ayında Rize İdare Mahkemesi’ne dava açıldı. Dava kapsamında geçen yıl Mayıs ayında İstanbul Teknik Üniversitesi’nden gelen bilirkişi heyeti bölgedeki incelemelerinin ardından rapor hazırladı ve saniyede 500 litre su bırakılması halinde deredeki canlı yaşamın zarar görmeden devam edebileceği yönünde görüş bildirdi. Bunun üzerine mahkeme, ÇED raporunda belirtilen 150 lt/sn yerine dereye 500 lt/sn su bırakılmasına karar verdi.

Bilirkişi raporuna itiraz
Ancak bu oranla derenin kuruyacağını ve canlı yaşamın yok olacağını öne süren yöre halkı, DSİ’nin raporlarına dayanarak yıllık ortalama 27.66 m3/sn su akışının olduğu İkizdere deresinde canlı yaşamın yok olmaması için, yüzde 25’i oranında, yani 6.91 m3/sn su bırakılması gerektiği iddiasıyla bilirkişi raporuna itiraz etti. İtirazı kabul eden mahkeme, bölgede yeniden bir bilirkişi heyetinin inceleme yapmasını kararlaştırdı. Bunun üzerine dün bölgeye gelen Rize Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç.Dr. Davut Turan öncülüğündeki bilirkişi heyeti vadide inceleme yaptı.

HES inşaatı için yüzlerce ağaç kesilecek
SANKO firması tarafından yapmı başlatılan 95 megawatt kurulu gücündeki Cevizlik HES yaklaşık 8 bin metre uzunluğunda enerji tüneline sahip olacak. HES inşaatı sırasında 600.000 m3 hafriyat çıkarılacak, yüzlerce ağaç kesilerek orman içinde yeni yollar açılacak. Cevizlik HES inşaatı ile birlikte 28 köy ve 12 mahalleden oluşan 74 kilometrekarelik İkizdere Vadisi boyunca toplam 1.344 GWH gücünde 16 regülatör ve Hidroelektrik Santrali (HES) inşa edilecek. İkizdere Derneği yetkililerine göre, vadiden üretilecek enerji, Türkiye toplam üretiminin sadece binde 7.02’sini karşılayacak. Rize’de, İkizdere, Senoz ve Fındıklı vadileri boyunca yıllık ortalama 5.3 milyar KW Saat elektrik enerjisi üretecek toplam 62 HES projesinin yapılması planlanıyor.

Çevreciler Başbakan'la bir araya geliyor
İkizdere Çevre Derneği Başkanı Kadem Ekşi, pazar günü İstanbul’da Başbakan Tayyip Erdoğan ile bir araya geleceklerini söyledi. Ekşi, 16 adet HES planlaması yapılan İkizdere Vadisinde havza planlaması yapılmadığını belirterek, “Bölgede yeniden bilirkişi incelemesi yapıldı. Bu vadi 150 lt suya mahkum edilmişti. 28 metreküp olan suyumuzun çok komik bir rakamı dereye bırakılacaktı. Bu 10 teneke su eder. Böyle olması halinde vadide ne canlı yaşam ne de ekosistem kalır. Vadi bir çöle dönüşür. Biz bu hassasiyetlerimizi bilirkişi heyetlerine dile getirdik. Bu aşamadan sonra söz artık yargınındır. İnanıyorum ki bilirkişi heyetinin önümüzdeki günlerde vereceği karar İkizdere halkının gergin ve endişeli bekleyişini sonlandırıp vadinin kurtulmasını sağlayacaktır. Başbakanımızla Pazar günü İstanbul’da bir araya geleceğiz” dedi. Kadem Ekşi, enerji yatırımları ile bu vadiden yılda 80 milyon dolar gibi bir kazanım elde edileceğini ancak yapılacak turizm yatırımları ile 600 milyon dolarlık bir kazanım sağlanabileceğini söyledi ve Ağustos ayında Rize’de 100 bin kişinin katılımını sağlayarak HES protestosu düzenleme kararı aldıklarını, bu protesto gösterisine İkizdereli sanatçı Tarkan’ın da katılacağını sözlerine ekledi.

Hemşin'de protesto
Bu arada, İkizdere Vadisinde inceleme yapan bilirkişi heyeti ardından Hemşin Vadisi’ne geçti. Heyet, Hemşin’in Kantarlı bölgesindeki Dilek HES için verilen ‘ÇED raporu gerekli değildir’ kararının iptali istemiyle Trabzon Bölge İdare Mahkemesi’ne açılan dava kapsamında bölgede inceleme yaptı. Bilirkişi heyetini, ellerinde pankartlarla HES’leri protesto eden yöre halkı karşıladı. Yöre halkına Hemşin’in CHP’li Belediye Başkanı Başar Cumhur da destek verdi. TEMA Rize Temsilcisi Nevzat Özer ise, sadece Rize’de kurulması planlanan 62 santralle birlikte bölgede kurulması planlanan 600’e yakın HES’in getireceği olumsuz sonuçların, bölgede büyük bir ekolojik krizini de beraberinde getireceğine belirterek, bütün HES projelerinin askıya alınmasını istedi. İkizdere'nin kurtulması için geçen hafta sonu da İstanbul Kadıköy Meydanı'nda eylem yapılmıştı.