KİK Başkanı Gül, 31 Mayıs’tan önce gerçekleştirilen ihaleler çerçevesinde 1 Ocak 2008’den sonraki işlere uygulanmak üzere müteahhitlere fiyat farkı ödeneceğini, fiyat farkının şimdilik sadece demir için verileceğini söyledi.
İnşaat girdi maliyetlerindeki aşırı artış nedeniyle kamudan fiyat farkı talep eden müteahhitlere sadece demir için fiyat farkı ödenecek. Kamunun altı aylık mal ve hizmet alımları 24.2 milyar YTL’yi bulurken, bazı uyanıkların kamu ihalelerine iptal başvurusunda bulunma işini geçim kapısı yaptıkları belirlendi.
Kamu İhale Kurumu (KİK) Başkanı Hasan Gül, Ekonomi Muhabirleri Derneği (EMD) üyeleriyle gerçekleştirdiği sohbet toplantısında 2008’in altı aylık döneminde gerçekleştirilen kamu ihaleleri, iptal başvuruları ve iptal kararlarıyla ilgili bilgi verirken, gazetecilerin kamu yapım işlerini yapan müteahhitlere verilecek fiyat farkına ilişkin sorularını yanıtladı.
Sağlık Bakanlığı ilk
Hasan Gül’ün verdiği bilgiye göre, kamu kurumlarınca bu yılın ilk yarısında toplam 79 bin 96 ihaleye çıkılırken, 67 bin 913 ihale tamamlandı. Parasal olarak ilk altıaylık dönemde 19.7 milyar YTL ihale kanununa tabi olarak, 2.6 milyar YTL ihale kanununa tabi olmadan, 1.8 milyar YTL ise doğrudan temin yoluyla olmak üzere toplam 24.2 milyar YTL’lik mal ve hizmet alımı şeklinde kamu alımı gerçekleştirildi. Geçen yılın aynı döneminde kamu tarafından gerçekleştirilen alımların tutarı ise 27.6 milyar YTL olmuştu.
Kamu alımı ihalelerinde hem sayısal, hem de rakamsal olarak ilk sırayı Sağlık Bakanlığı aldı. Yılın ilk altı ayında 7 bin 344 ihale açılan Sağlık Bakanlığınca 4.1 milyar YTL’lik kamu alımı gerçekleştirildi. Onu 1 milyarla Milli Savunma Bakanlığı, 809 milyon YTL ile de Ulaştırma Bakanlığı izledi. Bu dönemde belediyeler 8 milyar YTL, KİT’ler 4.4 milyar YTL, üniversiteler ise 878 milyon YTL’lik kamu alımı gerçekleştirdi. KİT’ler arasında en yüksek ihaleyi ise 1.5 milyar YTL ile Toplu Konut İdaresi (TOKİ) yaptı.
4.5 milyar YTL indirim
İlk altı aylık dönemde kamu kurumlarının mal ve hizmet alımı ile yapım işlerinde belirlediği yaklaşık maliyet toplamı 24.2 milyar YTL olarak belirlenirken, imzaladıkları sözleşme bedeli ise 19.7 milyar YTL oldu. Buna göre, ihaleye katılanlar ortalama maliyete göre belirlenen fiyat üzerinden 4.5 milyar YTL indirim yapmış oldu. En yüksek indirim yüzde 20 ile açık ihale usulü gerçekleştirilen ihalelerde olurken, belli istekliler arasında yapılan ihalelerde yüzde 15, pazarlık usulü gerçekleştirilen alımlarda ise yüzde 6 oranında indirim elde edildi. Tüm yapım işlerine verilecek.
Toplantı yapacaklar
KİK Başkanı Hasan Gül, 31 Mayıs 2008 tarihinden önce gerçekleştirilen ihaleler çerçevesinde 1 Ocak 2008 tarihinden sonra yapılacak yapım işlerine uygulanmak üzere müteahhitlere fiyat farkı ödenmesine ilişkin çalışmaların devam ettiğini ancak fiyat farkının şimdilik sadece demir için ödeneceğini söyledi.
Gül, fiyat farkı kararnamesi üzerindeki çalışmaları kamu kurumlarıyla tamamladıklarını, özel sektörle de önümüzdeki günlerde toplanacaklarını anlattı. Kamuda yapım işleriyle ilgili sözleşmelerde fiyat farkı konusunda üç tür uygulama bulunuyor. Kimi idareler fiyat farkı ödemeyeceğini beyan ederek ihale yaparken, kimi idareler sadece TEFE’deki artışı yansıtacağını, kimi idareler de KİK tarafından farklı işler için belirlenen formüle göre fiyat farkı ödeyeceğini belirterek ihaleye çıkıyor.
Yeni çıkacak fiyat farkı kararnamesi, KİK’in halen uygulanmakta olan fiyat farkı formülündeki fiyat artışı ile demir fiyatlarında yaşanan fiyat artışı arasındaki fark kadar ilave ödeme yapılmasını öngörüyor. Bu fark, sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği hususuna yer verilsin ya da verilmesin tüm yapım işlerine uygulanacak. Hasan Gül, fiyat farkının 31 Mayıs 2008 tarihinden önce ihalesi yapılmış işlerin biteceği tarihe kadar ödeneceğini bildirdi.
Fiyat farkı ödenmesinin kamu açısından haksızlık yaratıp yaratmadığına ilişkin soruları da yanıtlayan Gül, Borçlar Kanunu başta olmak üzere Türk hukukuna göre, sözleşmede hüküm bulunmamakla birlikte sözleşmenin taraflarından biri beklenmedik yükümlülüklerle karşılaştığında mahkeme kararıyla hak talep edebildiğini söyledi. Hasan Gül, eğer kamu yapım işleri için böyle bir fiyat farkı ödenmemesi durumunda müteahhitlerin tek tek mahkemeye başvurarak davayı kazanabileceklerini savundu.
‘İptal’ geçim kapısı
Kamu ihalelerine ilişkin dokümanları satır satır inceleyerek yasaya aykırılıkları ve çelişkileri saptayan bazı kişi ya da firmaların, ihaleyi kazanan firmalara giderek para talep ettikleri, para verilmemesi durumunda ihalenin iptali için KİK’e başvurarak ihaleyi geciktirdikleri, büyük bir bölümünü de iptal ettirdikleri belirlendi.
Hasan Gül’ün verdiği bilgiye göre, yılın ilk altı aylık döneminde KİK’e 2 bin 822 şikayet başvurusu yapıldı. KİK ise 2 bin 726 uyuşmazlık dosyasını karara bağlayarak, 642 ihaleyi iptal etti.
KİK Başkanı Hasan Gül, bazı kişi ya da firmaların Kamu İhale Kanunu’ndaki şikayet etme hakkını kötüye kullandıklarını, herkes tarafından satın alınabilecek ihale dokümanlarını alarak şartnamelerdeki açık noktaları saptayan bu kişilerin ihaleyi kazananlara giderek, “Bana şu kadar para vermezsen ihaleyi şikayet edeceğim, iptal ettireceğim” deyip para talep ettiklerini anlattı.
Profesyonel kişiler
Gül, bu kişilerin ihale şartnamelerindeki açıkları çok iyi yakalayabilen profesyonel kişiler olduklarını ve çoğunlukla da ihalenin iptalini sağladıklarını kaydetti. Gül, ismini açıklamak istemediği bir firmanın altı ayda 103 başvuru yaptığını ve bu başvuruların yaklaşık yarısının ihalenin iptaliyle sonuçlandığını bildirdi.
‘İptalci Ankara merkezli bir şirket’
Kamu ihalelerine altı ayda 103 iptal başvurusunda bulunan şirketin, Ankara merkezli S... İnşaat, Temizlik, İlaçlama, Bilgi İşlem, İnsan Kaynakları, Sosyal Hizmetler, Gıda Sanayii Tic. Ltd. Şti. unvanlı bir şirket olduğu belirlendi. Bu şirketin, sonuncusu 15 Temmuz 2008 olmak üzere, bugüne kadar 2008 yılında KİK’e yaptığı toplam iptal başvurusu ise 125’i buldu. Bir ihaleye girerken şartname için 50 ila 500 YTL arasında para ödendiğini, iptal başvurusu için de 301 YTL yatırıldığı bildirildi. Söz konusu firmanın ihale şartnameleri için ortalama 100 YTL ödediği kabul edildiğinde bile, başvuru ücretleriyle birlikte sözkonusu iptal başvuruları için toplam en az 50 bin YTL harcadığı ortaya çıkıyor.
Gül, halen TBMM’nin gündeminde bulunan Kamu İhale Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Yasa Tasarısında bu tür suistimallerin önüne geçmek için, iptal başvurularının ihaleden önce yapılması ve başvuracak şirketlerin o sektörde faaliyet gösterdiğini belgeleme koşulu getirileceğini söyledi.