Büyükşehir Belediyesi’nin BOTAŞ’a olan 722 milyon dolarlık borcunu ödememesini sağlayacak yasal düzenleme, Başbakan’ın ısrarlı son dakika müdahalesiyle değiştirildi. Yapılan değişiklikle Başkan Gökçek’in BOTAŞ’a olan borcunu ödememe planı da suya düşmüş oldu. İşte yaşananların perde arkası.
Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’in BOTAŞ’a olan 722 milyon dolar tutarındaki doğalgaz borcunu ödememesini sağlayacak yasal düzenlemenin son anda Başbakan Tayyip Erdoğan’ın ısrarlı müdahalesiyle değiştirildiği ortaya çıktı.
Yapılan değişiklikle kamu kurumları arasındaki alacaklarda "teminat göstermesi halinde haciz uygulanmaması" hükmü sadece "belediyeler arasındaki alacaklarla" sınırlandırıldı. Yapılan bu değişikliğin ardında ilginç bir görüşme trafiğinin olduğu belirlendi.
İlginç süreç Bursa Milletvekili Mehmet Tunçak’ın 9 Temmuz’da verdiği yasa teklifiyle başladı. Teklif, kamu kurumlarının alacak ihtilaflarının tahkimiyle ilgili yasada "teminat göstermesi halinde belediye alacaklarına haciz uygulanmamasını" öngörüyordu. Böylece, Gökçek BOTAŞ’a 722 milyon dolarlık borcunu ödememesine rağmen hacizle karşı karşıya gelmeyecekti.
MYK gündemine geldi
Yasa teklifi AKP Merkez Yürütme Kurulu toplantısının gündemine geldi. Ancak Başbakan Tayyip Erdoğan’ın katılmadığı bu toplantıda teklif görüşülmedi. Buna karşın toplantıya başkanlık eden Genel Başkan Yardımcısı Mir Dengir Mehmet Fırat, Erdoğan’ı telefonla arayarak teklifle ilgili bilgi sundu. Başbakan’ın bu görüşmede "Böyle bir kanuna gerek yok" dediği öğrenildi.
Erdoğan’ın bu tavrı üzerine Başbakan Yardımıcısı Cemil Çiçek, Başbakan’a, Büyükşehir Belediyesi’nin Çankaya Belediyesi’ne olan 5 milyon YTL’lik borcu nedeniyle haciz konulduğunu ve belediyenin iş yapamadığını söyledi. Erdoğan’ın ise, "Büyükşehir Çankaya’ya borcunu ödesin. 5 milyon YTL ciddi bir borç değil" yanıtını verdiği öğrenildi. Bir hafta sonraki MYK toplantısında konu tekrar gündeme geldi. Burada da Erdoğan, "Bir değerlendirelim" yanıtını verdi.
Ancak Erdoğan’ın "Bir değerlendirelim" sözüne rağmen teklif Meclis’in son günü Genel Kurul gündemine geldi. Ancak teklif gündeme alınınca Enerji Bakanlığı bürokratları uyarıda bulundu.
Erdoğan: Kapsamı daraltın
Başbakan Erdoğan’ın "Yasanın kapsamını daraltın" talimatı üzerine AKP Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, AKP Antayla Milletvekili Abdurrahman Arıcı ve Kocaeli Milletvekili A. Sibel Gönül teklif üzerinde bir önerge verdi. Bu önerge teklifi daraltıyor, merkezi idarenin alacakları kapsam dışında tutuluyordu. Düzenleme, sadece belediyeler arasındaki borç-alacak ilişkisinde, belediyelerin borç miktarı kadar teminat göstermesi durumunda, alacaklı belediyenin haciz hakkını kullanamamasını sağlıyordu.
Nereye gittiği belli değildi
Önerge okunurken TBMM Genel Kurulu’nda hükümeti Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek temsil ediyordu. Çiçek de hükümetin önergeye katıldığını açıkladı. Önerge Genel Kurul’da kabul edildi. Başbakan’ın talimatı üzerine önergeyi veren AKP Grup Başkanvekili ve Kayseri Milletvekili Mustafa Elitaş da Ankara Hürriyet’e şunları söyledi:
"O yasaya 7. maddeyi ekledik. Teklifin ilk hali bütun kamu kurumlarını kapsıyordu. Kapsamı çok genişti. Bu kapsamın nereye kadar gittiği belli değildi. Sayın Başbakan, ’Kapsam bu kadar geniş olmasın’ dedi. Biz de bu teklifi verip kapsamı daralttık."
Sonuçta, Gökçek’in ve diğer borçlu belediye başkanlarının, yasa ile borçlarını ödememesini sağlayacak değişiklik son anda engellendi ve yasa bu şekilde çıktı. Bu Başbakan Erdoğan’ın, müdahalesi ile düzeltilen yasa değişikliği BOTAŞ’a ve Gökçek’ten yaklaşık 4 milyar YTL borcu olan Hazine Müsteşarlığı’na da rahat nefes aldırdı.
Hizmet etkileniyor
Teklifin ilk halinde, belediyeler dahil kamu kurum ve kuruluşları arasındaki alacak-borç ilişkisinde uygulanan hacizin işleminden kamu hizmetlerinin olumsuz yönde etkilendiği savı vurgulanıyordu. Gerekçede, "alacağı karşılayacak miktarda bir teminat gösterilirse, borçlunun her türlü mal ve hakları üzerindeki ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz ve hacizlerin kaldırılması amaçlandı" deniliyordu.
Borçta ilk sırada
Hazine Müsteşarlığı’nın alacağı olan belediyeler arasında Ankara Belediyesi 4 milyar YTL ile ilk sırada. Gökçek’in, 2003’ten beri Hazine’ye hiç ödeme yapmadığı öğrenildi. Gökçek’in tek başına Hazine’ye borcu, tüm KİT’lerin 1.2 milyar YTL olan borcunun 3.5 katı. Yetkililer, Gökçek’in Hazine’ye borcunun, bütün belediye borçlarının yüzde 63.4’ü olduğunu da vurguluyor. Ankara Belediyesi’ne bağlı EGO’nun, BOTAŞ’a olan borcunu ödemesi için, geçen yıl EGO’nun özelleştirilmesi yasası AKP oylarıyla yasalaştırılmıştı. Buradan sağlanacak gelirle de EGO’nun BOTAŞ’a olan borçlarının ödenmesi hedeflenmişti. Bu yasaya rağmen BOTAŞ’ın alacağı sorunu bugüne kadar çözülemedi.