Haberler

‘Nükleer santrala teklif verilmezse de her şeyin sonu değil, alternatifler var’

Tarih: 5 Eylül 2008 Kaynak: Radikal Yazan: Ahmet Kıvanç
Mersin Akkuyu’da kurulması planlanan Türkiye’nin ilk nükleer santral ihalesi için şartname alan 11 firmadan beşi teklif verme süresinin uzaltılmasını istiyor. TAEK Başkanı Çakıroğlu, ‘Firmaların teklif vermelerini umuyoruz. Vermezlerse de her şeyin sonu değil’ dedi. 

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) Başkanı Okay Çakıroğlu, nükleer santral ihalesine ilgi gösteren firmaların 24 Eylül’deki teklif verme süresinin en az altı ay uzatılması talebinde bulunmalarının, teklif vermeyecekleri anlamına gelmediğini belirterek, “Erteleme vermezsen girmem demiyorlar, belki de teklif verecekler” diye konuştu.

Mersin Akkuyu’da kurulması planlanan Türkiye’nin ilk nükleer santralı için açılan ihalede 24 Eylül olarak belirlenen teklif verme süresinin ertelenmeyeceğinin Enerji Bakanı Hilmi Güler tarafından ilan edilmesiyle gözler 24 Eylül’deki ihaleye çevrildi.

İhale için şartname alan 11 firmadan beşinin, teklif verme süresinin en az altı ay ertelenmesi talebinin hükümet tarafından kabul edilmemesi nedeniyle 24 Eylül’de teklif verilip verilmeyeceği, verilecekse de ihalede yeterli rekabetin sağlanıp sağlanamayacağı merak konusu oldu.

Mazeretleri var
Talepte bulunan üç firma en az altı ay erteleme isterken, bir firma 30 Haziran 2009 tarihine kadar yani dokuz aylık ertelemenin daha iyi olacağını bildirdi. Bir firmaysa erteleme olup olmayacağının açıklanmasını istedi. Erteleme talep eden firmalardan ikisinin mevzuattaki eksiklikleri gerekçe göstermesi dikkat çekerken, bir firma konunun çok teknik detayları içermesi nedeniyle teklif hazırlıklarının yetişmeyeceğini bildirdi. Bir firma ise uluslararası piyasaların kredi bulmak için uygun olmadığı görüşünü dile getirdi.

TAEK Başkanı Çakıroğlu, firmaların erteleme talep etmelerinin ille de ihaleye girmeyecekleri anlamına gelmediğini belirterek, “Erteleme vermezsen girmem demiyorlar, belki de girecekler” dedi. Mevzuat çalışmaları ve diğer hazırlıklar sırasında ‘emrivaki olmasın’ diye özel sektörle sürekli istişare içinde olduklarını kaydeden Çakıroğlu, “Umulan o ki, bu değerli firmaların teklif vermeleridir. Vermezlerse de her şeyin sonu değil, biliyorsunuz yasada alternatifler var” açıklamasında bulundu.

Yasaya göre nükleer santral yapımının özel sektör eliyle yapılamaması durumunda ikinci seçenek olarak kamu-özel sektör ortaklığı gündeme gelecek. Bu yöntemden de sonuç alınamaması durumunda ise bir kamu kuruluşu eliyle nükleer santral doğrudan kamu tarafından inşa ettirilecek.

Nükleer santral kazanlarını üreten şirketlerin 6-7 yıl sonraya sipariş kabul ettiklerinin anımsatılarak bunun Türkiye’deki nükleer santralın inşasını geciktirip geciktirmeyeceğine ilişkin bir soru üzerine Çakıroğlu, sadece nükleerde değil termik santral ve rüzgâr santrallarında da benzer bir durum olduğunu söyledi. Bu tür şeylerin dünya konjonktüründe zaman zaman yaşanabildiğini kaydeden Çakıroğlu, “Bu bir engel değil, çok sıkıntıya sokacak durum değil ama biraz gecikme yaratabilir” diye konuştu. Şartname alan firmalardan, nükleer santralda üretilecek elektrik için TETAŞ’dan verilen 15 yıllık alım garantisinin 20 yıla çıkartılması konusundaki talepleri de değerlendiren Çakıroğlu, “15 sene çok az bir zaman değil, gönül ister ki daha fazla verilebilse... Bu konudaki karar hükümete aittir” diye konuştu.

Çakıroğlu, reaktör kazanlarını üreten firmaların siparişleri karşılayamamasının, petrol üreticisi ülkelerin dahi ucuz olduğu için nükleer santrala yönelmesinden kaynaklandığını ifade etti. Çakıroğlu şöyle devam etti:

“Fosil yakıtlar giderek tükeniyor. Onun için petrol üreticisi ülkeler dahil herkes tedbir alma ihtiyacı duyuyor. Çözüm olarak da nükleer santralı görüyor. Rusya, İran, ABD, İngiltere zengin petrol yataklarına sahip olmalarına karşın nükleeri tercih ediyor. Mısır, Ürdün nükleer santral kurmaya hazırlanıyor. Petrolünün olması, nükleerin geleceğin enerji kaynağı olması gerçeğini değiştirmiyor.”

Firmalar Hazine garantisi istedi
Nükleer santral ihalesiyle ilgilenen firmalar, enerjiyi satın alacak kuruluş sıfatıyla TETAŞ’a yönelttikleri sorularda, taleplerini de dile getirdiler. Bazı firmalar, TETAŞ’ın nükleer santralda üretilecek enerjiye verdiği 15 yıllık alım garantisinin finansör kuruluşlar tarafından yeterli görülmeyeceğini, Hazine garantisi de sağlanmasını istediler. Hazine garantisinin ise farklı farklı olduğu gözlendi.

Bazı firmalar, siyasi bir kararla nükleer santral yapımının durdurulması, santralın normal ömrünü tamamlamadan siyasi kararla kapatılması gibi durumlarda da buy out (santralın devletçe satın alınması) yöntemiyle Hazine garantisi verilmesi talebinde bulundular.

TETAŞ’ın 15 yıllık alım garantisi 2020 yılına kadar devreye alınacak santrallar için verilecek ve en fazla 2030 yılına kadar uygulanacak. Bu durumda, 15 yıllık alım garantisinden yararlanabilmek için santral yapımının 2015’te tamamlanması gerekiyor. Bazı firmalar 2030 yılına ilişkin sınırlamanın kaldırılmasını talep etti. TETAŞ, santral yapımının mücbir sebeplerle gecikmesi durumunda bunun 15 yıllık sürenin hesabında dikkate alınacağını, onun dışındaki taleplerin kabul edilmeyeceği yanıtını verdi.

TAEK ikiye ayrılıyor
TAEK tarafından hazırlanan Nükleer Kanunu taslağı ile Nükleer Güvenlik Tüzüğü taslağı Atom Enerjisi Komisyonunca benimsendi. Bakanlar Kurulunun da kabul etmesiyle TBMM’ye sevkedilecek yasa taslağı, TAEK’in ikiye ayrılmasını öngörüyor. Nükleer araştırma, teknoloji geliştirme ve uygulama çalışmaları bölünme sonrasında da yeni kurulacak Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından yürütülecek. Nükleer enerjinin güvenliğinin sağlanması, lisans verilmesi, faaliyetlerin denetlenmesi konularında yetkili olmak üzere Türkiye Nükleer Düzenleme Kurumu (TNDK) kurulacak.
Takvim
<<Ağustos 2011>>
Pzt Sal Çar Per Cum Cmt Paz
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30 31        
Haber Bölümleri
Haber Kategorileri
Yayınlanan haberlere günlük olarak yukarıdaki takvimden, haberlerin kategorilerine ise aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz.