Haberler

Tarihi Yarımada'nın Zırhı, İstanbul Kara Surları Güçlendiriliyor

Tarih: 12 Ocak 2009 Yazan: Zeynep Güney


7. yüzyılda, Bizans Dönemi'nde şehri korumak üzere inşa edilen ve Tarihi Yarımada'yı çevreleyen 22 km uzunluğundaki İstanbul surları, geçirdiği depremler, yangınlar ve çeşitli diğer tahribatlar nedeniyle günümüzde korunmaya muhtaç hale geldi. Çeşitli dönemlerde pek çok güçlendirme çalışmasıyla desteklenen surların, hendek, dış sur ve iç sur olmak üzere 3 kısımdan oluşan kara surları bölümünün korunması için,  Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü tarafından yeni bir proje geliştirildi.

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, Deprem Mühendisliği Anabilim Dalı doktora öğrencisi Ahmet Serhan Kırlangıç ve yüksek lisans öğrencisi Mustafa Gökhan Kesti, İstanbul kara surlarında sürdürülen çalışmalar hakkındaki sorularımızı yanıtladılar.

- Güçlendirme çalışmalarının kapsamından ve hedeflerinizden bahseder misiniz?

Projenin genel amacı, kara surları ile ilgilenen, sorumluluk taşıyan ve karar verici pozisyonda olan kamu kurum ve kuruluşlarının, sivil toplum kuruluşlarının ve genelde kamuoyunun ilgisini İstanbul surlarının depreme karşı oldukça hassas bir durumda olduğu gerçeğine çekmek. Daha dar anlamda ise, İstanbul kara surları burçlarının depreme karşı acil güvenliğini sağlamak üzere kullanılabilecek teknik ve yöntemleri gündeme getirmek. Bu anlamda uygulamaya geçmiş bir güçlendirme projesi yürütüyoruz.

- Kaç kişi çalışıyor? Hangi meslek gruplarından insanlar görev yapıyor?

Ekibimiz, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, Deprem Mühendisliği Anabilim Dalı öğrencilerinden Ahmet Serhan Kırlangıç ve Mustafa Gökhan Kesti'den oluşuyor. Proje danışmanlığını anabilim dalımızdaki ilgili öğretim üyeleri sağladı. Ekip üyeleri olarak inşaat mühendisliği kökenliyiz ve deprem mühendisliği alanında doktora ve yüksek lisans çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

- Çalışmalarınızda size destek veren kurumlar var mı?

Projemiz, uluslararası bir organizasyon olan ve gelişmekte olan ülkelerde afet etkilerini azaltmaya yönelik çalışmalara burs sağlayan, Dünya Bankası'nın ProVention Konsorsiyumu tarafından destekleniyor.

 
- Çalışmalar surların ne kadarlık kısmını kapsıyor?

Projede burçların geçici güçlendirmesini sağlayacak teknik ve yöntemler üzerinde durduk. İstanbul surlarının genelini ele aldığınızda, özellikle kara surlarında, yapısal stabilite açısından, çok farklı durumda olan burçlar görürsünüz. Gündeme getirdiğimiz öneriler, uyarlamalarla farklı gereksinimler içinde olan burçlara adapte edilerek uygulanabilir.

- Ne zaman tamamlanması öngörülüyor?

Projemiz 2008 sonunda tamamlandı. Acil deprem güçlendirmesinin sağlanmasına yönelik geçici çözümleri gündeme getiren projemizin hayata geçirilmesi yerel ve merkezi yöneticilerin ilgisine bağlı.

- İstanbul'un 2010 Avrupa Kültür Başkenti seçilmesinin çalışmalara bir etkisi oldu mu?

Evet. İstanbul surları, defalarca deprem geçirdi, yıkıldı ve onarıldı ya da yeniden yapıldı. Bildiğimiz kadarıyla bugüne kadar yapılan onarımlar surları eski haline getirmekle sınırlı kaldı. Duvar ve burçların deprem güvenilirliğini arttırmaya yönelik bir önlem paketi bugüne kadar gündeme gelmedi. Halihazırda özellikle kara surları kısmen yıkık durumda. Depremde halen hasarlı durumdaki bölümlerin göçmesi, sağlam kısımların ise kısmen tahrip olması bekleniyor. Diğer taraftan surlar İstanbul'un en görünür ve önemli anıtlarından. Konuyu İstanbul 2010 Kültür Başkenti projesi kapsamında değerlendirdiğimizde, kara ve deniz surlarının deprem güvenilirliğinin sağlanması ve/veya bu konunun surlar hakkında geliştirilecek kapsamlı kentsel dönüşüm projelerinin içinde yer alması bize çok önemli ve acil görünüyor.

 
- Surlarda ne tür tahribatlarla karşılaştınız?

Birçok burcun yan cepheleri yıkılmış durumda. En iyi durumda olanlarda bile derin çatlaklar mevcut. Önerdiğimiz yöntemin hala ayakta duran, ama geniş çatlaklara sahip burçlar için iyi çalışacağını düşünüyoruz. Yan cephelerinden bazıları yıkılmış olan burçlar için, alternatif yöntemlerin geliştirilmesi mümkün.

- Kara surlarının güçlendirilmesi için önerdiğiniz tekniği, malzemeleri ve yöntemlerinizi anlatır mısınız?

Önerdiğimiz yöntem sur burçlarının, yapısal bütünlüğünü korumaya yönelik bir teknik. Burç köşelerine belli aralıklarla monte edilmiş çelik halatlar kullanılarak, herhangi bir yer hareketi altında, derin çatlaklarla birbirlerinden ayrılmış burç cephelerinin birlikte hareket etmeleri sağlanıyor. Çelik halatlar yerine fiber takyiveli halatların da kullanımının uygun olacağını düşünüyoruz. Etkili bir güçlendirme için ardgerme tekniğinin kullanılması kaçınılmaz, böylece yapıya gerekli takviyeyi verecektir. Bu yöntem, hem zaman hem de maliyet açısından en ekonomik yöntem. Kalıcı güçlendirme ve restorasyon çalışmaları gerçekleştirilene kadar bu teknik geçici olarak en güvenli güçlendirme yöntemi. Bu sayede, kalıcı çözümler üretilene kadar surlar için zaman kazanılmış olacak. Benzer yöntemler İtalya, Venedik'teki Stefano Saat Kulesi'nde de kullanıldı.

Bizim burada önerdiğimiz yöntem, kalıcı ve kapsamlı restorasyon ile ilgili proje, yöntem, tasarım ve uygulamaya ilişkin uzun süreç tamamlanıncaya kadar, burçların acil yapısal güvenliğini sağlamaya yönelik. Yapının mevcut yapısal stabilitesinin olumsuz anlamda etkilenmemesi için, ki bu tarihi yapılara yapılan her türlü müdahalenin en zayıf noktasıdır, seçilen yöntem ne olursa olsun, uygulama düzeyi mümkün olan en az seviyede tutulmalıdır. Çelik halatlar, ilk anda dokuya uygun ve uyumlu bir etki yaratmasa da, yöntemin kolay uygulanabilir ve kolay sökülebilir (diğer bir deyimle geri dönüşü mümkün) olduğu, kalıcı restorasyon projesi geliştirilene ve uygulanana kadar geçici bir çözüm sunduğu unutulmamalı.

Geçici güçlendirme teknikleri halen gündemde olan bir konu değil. Ama kalıcı çözümlerin hayata geçirilmesinin ne kadar uzun zaman sürdüğü ve masraflı olduğu düşünüldüğünde, İstanbul gibi sayısız anıtsal değeri barındıran, yüksek deprem riskine sahip bir şehirde, geçici güçlendirme çözümlerinin hayati önemi ortaya çıkıyor. Zamanın ve paranın kısıtlı olduğu durumlarda, geçici güçlendirme yöntemleri hem hasar riskini azaltacak, hem de geri dönüşümlü olmaları nedeniyle tarihi yapılara olumsuz etkisi en az seviyede olacaktır.

YorumlarYorum Sayısı: Henüz hiç yorum yapılmamışBütün yorumları forumda okuyun!
Bütün yorumları forumda okuyun!
Takvim
<<Mayıs 2011>>
Pzt Sal Çar Per Cum Cmt Paz
            1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30 31          
Haber Bölümleri
Haber Kategorileri
Yayınlanan haberlere günlük olarak yukarıdaki takvimden, haberlerin kategorilerine ise aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz.