Phileas, malumunuz Ege yöremizde antik bir mesire yeri değil, istikbalde tarihi bir çuvallamanın anahtar kelimesi olabilir lakin. ‘Phileasco' da Hollanda merkezli bir anonim şirket değil zaten; Phileas otobüslerinin yarattığı fiyaskodan bahsederken daha rahat olsun diye, iki kelimeyi birbirine kırdırmışlar.

2004'te üretime başlanıyor, sonra Eindhoven gibi çay tepsisi misali düz bir şehrin hafif rampalarında bile tökezleyen bu afili otobüslerin üretimi 2007 sonunda teknik birtakım revizyonlar denemek için durduruluyor. 2008 içinde tekrar sefere döndürülüyorlarsa da, ‘Phileasco'luklarını katmerliyorlar sadece. Bir de Fransa macerası var; kuzeydeki Douai'de seferler gecikiyorsa bir sebebi geciken teslimat, ikincisi Fransa Ulaştırma Bakanlığı'nın verdiği ‘olmaz' raporu.

Bu iki örneğin dışında koskoca dünyada bir de nerede, İstanbul'da var bu metrobüslerden. Tam 50 adedi İkitelli'deki İETT Garajı'nda kuzu gibi yatmakta... Bile bile satın alınmış; hiç bilmeden ya da... Phileas'ların tanesi 1 milyon 200 bin Euro, neredeyse 2 milyon 400 bin lira. Sinir sistemi elveren 50'yle çarpar.

Kim olduklarını bilmiyorum, herhangi bir partiyle ya da siyasi oluşumla alakalarının olmadığını bilhassa belirtiyorlar. Önce fısıltı gazetesi, sonra manşetler derken bu yedek kulübesindeki metrobüslere kafayı takmış bir grup genç. Açtıkları web sitesinin adresi www.hurdabus.com. "Bu Phileas marka metrobüslerin öylece durmasını içimiz kaldırmıyor, biz bunları ne yapsak" diye soruyorlar. Phileas metrobüslerine ‘hurdabüs' demek edep hudutlarında bir ihlal midir?

‘Dünyanın en pahalı hurdası' için öneriler ilham verici. Biri İETT'nin mayın ihalesine girmesini, 50 Phileas'ı patlata patlata mayınları temizlemesini teklif ediyor.

Biri hepsinin uç uca birleştirilerek devasa bir korku tüneline dönüştürülme fikrini türetmiş. Gezici dondurmacı olsun, isimleri de ‘dondurbüs'e dönsün diyen var. Tepelerine lüzumlu aksamı çakıp teleferik olarak kullanmak da bir alternatif.

‘Redbüs' en edepsiz öneri. Zamanında bu şekilde işletilen kamyonlara, düz otobüslere rastlamıştık; bir katılımcı, Phileas'lar adlı adınca gezici genelev olsun istemiş.

Bir proje, birkaç kutu çekomastik ve su-tut benzeri yan malzemeye ihtiyaç tutan tüp geçit ‘aquabüs'leri. Yolcular bindikten sonra içeri su sızmasını önlemek için gerekli yerler sıvanıyor, Phlieas'lar vinçle suyun altına bırakılıyor. Tek dezavantajı ara durak bulunmaması. Her durakta çekomastik yorar tabii... Karada hayır görmeyince herkesin aklı denizin altına çalışmış; başka sualtı projeleri de mevcut.

‘Metro-bar', içerideki koltuk aksamında birkaç değişiklikle, gezebildiği kadar gezen, isterse sabit duran 50 bar önerisi. Her birinde farklı canlı müzik aktivitelerinin düzenlenebileceği fikri de var pakette.

Siciline rağmen bu otobüslerin satın alınışı, sonra garaja sıra sıra dizilişi sadece İstanbul'un meselesi değil. Bu işten birilerinin deste deste para indirmiş olması ihtimali bile değil en vahim kısmı. Akıldan, bilimsellikten azade bu kör alışverişte bir zihniyet görünüyor kabak gibi. Ona da her tür edepsizlik reva.