Haberler

Metropoliste Savaş

Tarih: 18 Haziran 2009 Kaynak: Subtopia Yazan: Bryan Finoki Çeviren: Burcu Karabaş
Yalancı peyzaj tasarımlarına ve hayali mimariye sahip bu kentler, tekrar tekrar ele geçirilmeyi ve çatışmalara sahne olmayı bekliyor. MOUT (Military Operation on Urban Terrain - Meskûn Mahal Muharebesi/Kentsel Alanda Askeri Operasyon) alanları, silahlı kuvvetlerin görev yaptıkları bölge dışındaki kentlerde her an çıkabilecek ayaklanmalara hazır olmalarını ve antrenman yapmalarını sağlıyor. MOUT kentlerinde hayat, bir mimari simülasyon ve militer peyzaj döngüsünde ilerliyor.


MOUT Birimi, Twentynine Palms, Kaliforniya
Kaynak: MS&T Magazine
, Sayı 5, 2006

Kaliforniya'nın Twentynine Palms bölgesinde giderek genişleyen United States Marine Corps Air Ground Combat Center (MCAGCC - Birleşik Devletler Deniz Kolordusu Kara Hava Muharebe Merkezi) üssünde, 2006 yılından bu yana dünyadaki en büyük MOUT birimi olacağı söylenen bir tesis inşa ediliyor. Üssün, yani MCAGCC'nin yaklaşık 2.414 kilometrekare olduğu düşünülürse, gelecekte ele geçirilmesi planlanan Arap şehirlerinin bu Amerikan çölünde yeniden yaratılması ve operasyonların bir çeşit askeri performans sanatıyla prova edilmesi için en ideal yer, seçilmiş gibi görünüyor.


Camp Lejeune MOUT Birimi
Kaynak: Geocities.com

Dünyanın birçok yerinde MOUT alanları var, ancak Twentynine Palms bölgesinde zaten bulunan iki taneye ek olarak inşa edilen bu "kentsel doku"nun adı, kapasitesi ve içeriği düşünülerek CAMOUT (Combined-Arms Military Operation on Urban Terrain - Birleşik Kuvvetler Meskûn Mahal Muharebesi) olarak belirlenmiş. Tüm MOUT operasyonunun kalbi olması hedeflenen yeni "prova" şehrinin, 1 kilometrekarelik bir kent çekirdeğinin etrafında şekillenmesi ve bir kenarının yaklaşık 20 kilometre uzunluğunda olması planlanıyor. Kelly Sullivan, Desert Trail'de yayınlanan makalesinde, CAMOUT hakkında "Aynı anda hem her yerde, hem de hiçbir yerde olabiliyor," yorumunu yapıyor. Çünkü alanın ABD'nin unutulmuş topraklarında bulunması ve "herhangi bir yer" olabilecek test arazisinde iç savaş ve terörle mücadelenin bir arada "yaşanması", CAMOUT'a garip bir "her zaman her yerde olma" niteliği kazandırıyor. Alan, yaşanabilecek askeri operasyonların oyuna döküldüğü bir sahne aslında. Aktif birer hayalet şehir olan MOUT'ların çıkış noktası, askerleri "başka bölgelerin koşullarına hazırlamak, yabancı bir şehrin karmaşıklığını 'eve taşıma' imkanı sunarak, bölgenin nasıl ele geçirilebileceğini öncelikle orada denemek." Bir başka deyişle, savaş sanatına hizmet eden garip bir taklit mimari söz konusu. Bunu mümkün kılan da elbette askeri kentlerin geçici esnekliği.


MOUT Birimi hava fotoğrafı
Kaynak: Fortpickett.net

CAMOUT, üç yıldır farklı kaynaklardan aldığı ve toplamda 200 - 250 milyar Dolar'ı bulan mali desteklerle, üç aşamada inşa ediliyor. Savunma Bakanlığı bünyesindeki en büyük inşaat projelerinden biri olma özelliğini taşıyan CAMOUT'un ilk aşaması, tahmin edilebileceği gibi kent çekirdeği. Çekirdekte, olimpik ölçülerde bir stadyum, bir hastane, havaalanı, büyük bir market, cezaevi, polis bölgesi, okullar, endüstriyel bir merkez, kapsamlı yeraltı tünel sistemleri ve iki büyükelçilik binası bulunacak.


Amerikan askerleri, Mojave Çölü'nde Irak koşullarına alışmaları için inşa edilen yapay köyde Iraklı direnişçi rolünde.
Fotoğraf: Ann Johansson, The New York Times

Sullivan makalesinde ayrıca, projenin ortaya çıkış ve gelişme aşamalarından da söz ediyor. CAMOUT Proje Yürütücüsü Bryan Robertson, 2015 yılında dünya nüfusunun yaklaşık %75'inin kentlerde yaşıyor olacağı öngörüsünden yola çıktıklarını belirtmiş. Savunma Bakanlığı'nın web sayfasında yayınladığı dökümanlara göre 1997 yılında Quantico, Virginia'daki Deniz Kolordusu Savaş Laboratuvarı, kentsel savaş alanları hakkında bir araştırma başlatmış. 1999'da ise bu alanlarda gerçekleşecek çatışma ve karşılaşmalarda başarı kazanabilmeyi amaçlayan Metropolis Projesi (Project Metropolis) devreye sokulmuş.


Camp Lejeune MOUT Birimi

Fotoğraflar: Geocities.com

Yapılan bir çalışmada ise, Deniz Kolordusu tarafından kullanılan farklı üslerdeki meskûn mahal muharebe tatbikat alanlarının oldukça yetersiz yüzölçümüne sahip olduğu farkedilmiş. Robertson'un dediğine göre, alanların bazılarında 35 veya daha az sayıda bina bulunuyormuş ki bu rakam, birliklerin büyük şehirlerde yaşanabilecek savaşlar için yeterli hazırlığı yapmaları için gerekli olanın çok altında. "35 bina ile bir şehir çatışmasına hazırlanmak, balta girmemiş ormanlarda yapılacak savaşlara bir botanik bahçesinde hazırlanmaya benziyor", Robertson'un durumu anlatmak için yaptığı benzetmelerden biri. Böylece, 7.000 birlikten oluşan tüm Deniz Kolordusu Kara Hava Kuvvetleri'ni barındırabilecek bir Mega MOUT oluşturma fikri doğmuş. 2004'te ise Deniz Kuvvetleri, askeri inşa ve tedarik fonlarından aldığı mali destekle CAMOUT'un konsept ve tasarımını oluşturmaya başlamış.



Eğer planlandığı şekilde tamamlanırsa CAMOUT'ta, bir kısmı 5 katlı olmak üzere 1.560 bina bulunacak. Binaların bulunduğu alanlar ise 7 farklı bölgeye ayrılacak. Bölgelerden biri, inşaatın ilk aşaması olan kent çekirdeği. Doğu ve batı stadyum, hastane bölgeleri ile Bağdat'ın varoşlarından biri olan Sadr'dan esinlenilerek oluşturulan "tarihi şehir", sanayi bölgesi ve bir de diplomatik alan ise diğer bölgeler olacak. Her ne kadar yapılan bilgilendirmelerde CAMOUT'ta hiç su bulunmayacağı söylenmiş olsa da şehir, kurulduğu arazide var olan ve genişliği yer yer 25 metreyi bulan nehir tarafından ikiye ayrılacak. Bazı yapılar, yıkılarak harabe haline getirilecek ve kent çeperinde gecekondu mahalleleri de bulunacak. Sonuçta, Mike Davis'in "Dünyanın, gecekondu kiralarıyla geçinen en zengin mal sahibi Pentagon'dur" sözlerini gerçeküstü bir biçimde doğrularcasına inşa edilmiş bir "tematik park" ortaya çıkacak.


Camp Lejeune MOUT Birimi

Camp Lejeune MOUT Birimi

7 bölgeden her biri, birliklere farklı bir kentsel deneyim kazandırmayı amaçlıyor ve burada yapılacak çalışmalar, farklı mekansal yoğunlukta ve tipolojilerdeki bir kent ayaklanmasının her ayrı katmanı için belirlenmiş askeri arayüzleri; farklı amaçlara hizmet eden taktikler, hedeflenmiş saldırılar, devriye ve bina tahliye teknikleri, kitle kurtarma operasyonları ve yerleşik destek kuvvetleriyle devreye sokabilmek için birer egzersiz. Şehrin altına inşa edilecek kapsamlı bir kanalizasyon ve atık su sistemi ise, askerlerin olası bir yeraltı saldırısı için hazırlanmalarını ve büyük ölçekli kara hava operasyonlarını kontrol edebilmelerini sağlayacak. Tüm bu tatbikatlar yapılırken de, "muharebe kenti"ni kuşatan uzaktan kumandalı kameralar olan biteni izleyecek, kaydedecek ve Geoff Manaugh'un MOUT'ta gerçekleştirdiği çekimlerde dediği gibi "savaş koşulları mimarisinin sinema özelliğindeki bir uzantısı" olan bu kayıtlar tekrar tekrar izlenebilecek.


Soltek Pacific'in inşa ettiği meskûn
mahal muharebe alanlarından birine
ait model
Kaynak: Soltekpacific.com
Tüm bu inşaatı kimlerin yaptığına, Üçüncü Dünya'nın bu yapay harikalarını, "yabani kent reprodüksiyonlarını" tasarlamak ve hayata geçirmek için kimlerin kontrat imzaladığına gelince... Sorunun cevabı, San Diego merkezli bir tasarım ve inşaat şirketi olan Soltek Pacific ve birlikte çalıştığı Mosher Drew Watson Ferguson Mimarlık Ofisi ile Stedman & Dyson İnşaat adlı mühendislik firması. Doğu dünyasının hayali coğrafyalarını yeniden yaratan, savaş sahnelerini ve geleceğin muharebe alanlarını inşa edenler onlar.

Aslında üzerinde durulması gereken birçok nokta daha var. Bilinçli olarak şekillendirilen bu yapılaşmış çevrelerin, orada tatbikat yapan askerler üzerindeki psikolojik etkilerinin ne olduğu bilinmiyor. Yapay kentler her açıdan tecrübe kazanma imkanı ve yabancı yerler ile insanlarla karşılaşma şansı verse de, ordu mensuplarının Arap halkı veya "diğerleri" hakkındaki ırk algısını nasıl biçimlendirdiği hakkında bir fikir üretilmiş değil. Mojave Çölü'nün tehlike barındırmayan düzlüklerine savaşın sıradan nesneleriymişcesine dizilen taklit Irak köylerinin fabrikasyon mimarisinde ne tür bir ırkçılık barındığı konusunda da. Bu yapay savaş kentleri, ırk simgesi olarak yaratılmış bir çevrenin kullan-at mimarlığı veya jeopolitik beyin yıkama uğraşlarının bilinçaltında yarattığı düzen mi, yoksa yeni MOUT pazarının nihai mekansal metaları mı?

Mobil MOUT'lar
Mobil MOUT'lar, yapay savaş şehirlerinin bir diğer çeşidi. Tekrar tekrar düzenlenebilen gemi konteynerlerinden ibaret olan mobil MOUT'lar, tatbikat birimlerinin hem taşınabilmesini, hem de çalışmalara yeni boyutlar katabilmek için farklı mimari mekan düzenlemeleri yapılabilmesini sağlıyor. Peki bu mümkünse, "düzenlenebilir, sökülüp takılabilir savaş mekanları" gelecekte nasıl amaçlar için kullanılabilir?


Mobil MOUT, Kaynak: Op-for.com

Mobil MOUT, Kaynak: Op-for.com

Bu soruya bazı olası cevaplar bulmak mümkün. Günün birinde CAMOUT'un önce Sadr şehri, sonraki hafta Port-au-Prince veya Darfur büyüklüğüne ulaşması, hem heyecan verici hem de ürkütücü bir potansiyel. Rio, Tijuana ve Johannesburg'un mimari kombinasyonunu barındıran tamamen taklit bir kentle karşılaşmak, oyuncak, hibrit, anti Batı kültürünün ve emperyalizm karşıtı kentlerin uç özelliklerini barındıran Lego şehirlerin gerçek hayatta var olduğunu düşünmek, sadece tekrar tekrar yerle bir edilmek için değil, farklı Üçüncü Dünya kentlerine ait silüetlerle yeniden inşa edilmek için can atan CAMOUT'ların sürekli değişen bukalemunlar olarak yaşama dahil olduğunu hayal etmek... Ürkütücü, değil mi?


Camp Lejeune MOUT Birimi

Camp Lejeune MOUT Birimi

MOUT'lar Kentlerin Geleceği mi?

Peki ya bu kentler belli bir bölgenin değişmez kopyası olarak ayakta kalmaya devam ederse? Bu kez de Pentagon'un farklı coğrafyalara sahip CAMOUT'larla dolu gayrimenkul portfolyosu, kendi kopyalarını diğer yarımkürede inşa ettirmek isteyen düzinelerce güney yarımküre şehrinden başvuru alabilir. Üstelik bu kopya kentler, ABD Deniz Kuvvetleri'nin talim çavuşları veya küresel askeri sistemin yöneticileri tarafından sömürgeleştirildiğinde...


Moyock'taki Birleşik Devletler Tatbikat Merkezi
Kaynak: Ustraining.com

Devlet kuran bir Universal Studios ile karşı karşıya olabilir miyiz? Bu dağılmış ve terkedilmiş üsler günün birinde garip küresel turizm merkezleri haline gelebilir ve dünyanın her yerinden ziyarete gelen ailelerin grid sistemle birbirinden ayrılmış sahte savaş setleri ve özel olarak hazırlanmış çarpışma sahneleri arasında silahlı araçlarla gezerek geleceğin savaşlarına "bir göz atmaları" mümkün olabilir mi? Belki de bu askeri üsler, mimarlığın simultane ilerlemesi ve aynı zamanda da gerilemesinin öncüsü. Belki de CAMOUT, geleceğe ait kasvetli bir kentsel dönüşüm modeli.


Blackwater Tatbikat Alanı, North Carolina
Kaynak: Blackwaterusa.com

Askeri yüklenici firma Blackwater, dünyanın en büyük özel askeri üssüne sahip olmasıyla övünürken, CAMOUT da bunun federal versiyonu olma yolunda ilerliyor. Eğer tesis inşaatının üç aşaması da tamamlanırsa, bir sonraki adımın ne olacağını merak etmemek oldukça güç. MOUT'un kentsel gelişimi hangi bileşenlerden oluşacak? Şimdilik, bu tesisler artık kentlere dahil olmayan, terkedilmiş bölgelerde bulunuyor, ancak MOUT'un ilerleyişinin bir sonraki boyutu ne olacak? Bu programın mimarlıktaki nihai yansıması küçük ülkeler ölçeğinde olabilir mi? MOUT'lar bir gün günlük hayata ve toplumsal dokuya dahil olabilir, veya başka bir deyişle batı şehirlerinde gerçek bir işlev yüklenebilir mi? San Fransisko veya Los Angeles bir sonraki uçsuz bucaksız tatbikat alanı olabilir mi? Belki de MOUT, Amerika'nın terkedilmiş yatırım alanlarına talip olacak ve ABD'nin Michigan eyaletindeki Flint gibi şehirlerde yaşanan "küçülen kent fenomeni"nden veya alt gelir grubuna yönelik konut sektörünün girdiği kriz sonucu terkedilen McMansion'lardan avantaj sağlamaya yönelik bir yan ürün haline gelecek. Tüm bunlar kulağa saçma geliyor olabilir, fakat ya bir gün dev ölçekli bir MOUT kentsel programında istemdışı aktörler haline gelirsek?

Takvim
<<Mayıs 2011>>
Pzt Sal Çar Per Cum Cmt Paz
            1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30 31          
Haber Bölümleri
Haber Kategorileri
Yayınlanan haberlere günlük olarak yukarıdaki takvimden, haberlerin kategorilerine ise aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz.