Antalya'nın Manavgat ilçesi Side antik kentinde Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Doç. Dr. Hüseyin Alanyalı başkanlığında başlatılan kazı çalışmaları sürüyor. Otuz kişilik ekiple yapılan kazı çalışmalarıyla Roma dönemimin ağır izlerini taşıyan Side'de tarih gün yüzüne çıkartılacak.
Antalya'nın Manavgat ilçesi Side antik kentinde Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Anadolu Üniversitesi işbirliğinde gerçekleştirilen kazı çalışmaları, Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Doç. Dr. Hüseyin Alanyalı başkanlığında sürdürülüyor.
Kazı çalışmaları ve haritalandırma çalışmalarıyla ilgili gazetecilere bilgi veren Hüseyin Alanyalı, yüzde 70'i kumla kaplı olan Side Antik kentinde tarihi gün yüzüne çıkartacaklarını söyledi.
Haritalandırma çalışmalarını tamamladıklarını belirten Alanyalı, Side Antik Tiyatro'da kazı ve sondaj çalışmalarına başladıklarını söyledi. Alanyalı, "2009 yılında Side adına yaptığımız Side kazılarında bu yıl ağırlığı Side tiyatrosuna verdik. Side tiyatrosunda yaptığımız kazılar çoğunlukla çevresinde ve iç kısmında gerçekleştirmiş olduğumuz sondajlardır. Burada da daha çok daha önceden bildiğimiz bilgileri pekiştirmek ve tiyatronun geçirmiş olduğu evreleri anlamak için bu kazılarda çıkacak sonuçları değerlendirerek kesin sonuca varacağımızı düşünmekteyiz. Fakat kazı çalışmalarımız 2009 yılında tiyatro ağırlıklı olmasına rağmen çalışmalarımızı gelecekte önce tiyatro çevresinde ticaret agorası ve devlet agorasında daha sonrada şehrin özellikle günümüzde yerleşim görmeyen büyük fabrikalar mahallesi ve Doğu Nekropolüne kaydırmayı düşünüyoruz. Amacımız yalnız turizmle daha doğrusu gündemde olan Side'yi zaman içerisinde arkeolojik açıdan da tanıtarak dünya kültür ve mirasına tanıtmak ve buradaki kazılardan çok daha önceden çıkmış binaları onarım ve korumaya alarak gelecek kuşaklara aktarmayı düşünüyoruz. Kazıyı belirli bir plan ve program çerçevesinde yapıyoruz. Kuyumcu titizliği ile çalışmalarımız sürüyor."
Side kent planı çıkarılacak
Çalışmaların en temel amaçlarından Side kent planının yeniden ele alınarak günümüz teknolojisinden yararlanılarak güncellenmesi ve eksik olan alanların bu yeni plana göre entegre edileceğini ifade eden Alanyalı, "Side kent planı üzerine en son çalışmalar, 1975 yılında aramızdan ayrılmış olan Prof. Dr. Müfid Mansel başkanlığında yapılmıştır. Değerli hocamızın ölümünden sora 1978 yılında yayınlanmış olan "Side" kitabında yer alan plan ise elimizdeki Side antik kentine ait son şehir planıdır. 20. yüzyılın 3. çeyreğinde şehir planlarının halen analog ölçüm aletleriyle yapılması hem de Mansel'in ardından Side Müzesi denetiminde antik kentte bir çok yeni alanın açılması Side antik kenti için yeni bir şehir planının hazırlanmasını zorunlu hale getirmiştir. Mansel'in "Side" kitabındaki plan esas alınacak, bu plan üzerinde poligon noktaları işaretlenerek arazide kaybolmayacak ve oynamayacak şekilde poligon noktaları inşa edilerek bu noktalar ulusal koordinat sistemine bağlanacaktır. Koordinat ağının kurulması ile mevcut bütün yapılar şehir planına aktarılacağı gibi, bu yapıların belgeleme çalışmalarında da büyük kolaylık sağlayacaktır."
Tiyatro kazı ve sondaj çalışmaları
Side Tiyatrosu'nda yıllardır sürdürülen kazı ve araştırma çalışmaları ile yapının sahne binası, paradoksları ve cavea kısmının açığa çıkartıldığını belirten Alanyalı, 2009 yılı çalışmalarında orkestra, parados ve sahne binası içinde, tiyatronun agoraya açıldığı alanda, caveanın arka tarafı ile dükkanların içinde açılacak sondajlar ile tiyatro ve çevresinde stratigrafiye yönelik çalışmaların planlandığını söyledi. Yapılacak sondajlar ile tiyatro ve çevresindeki yapıların yapı evreleri tespit edileceğini ifade eden Alanyalı, "Tiyatronun Hellenistik dönemde öncü bir yapıya sahip olup olmadığı, daha önce tiyatronun inşa edildiği alanda bir yapılaşmanın olup olmadığı, eğer varsa nasıl bir yapılaşma olduğu ortaya çıkack ve sondajlarda yapılacak çalışmaların sonuçları başta tiyatro olmak üzere, kentte yapılacak olan daha sonraki çalışmalara da ışık tutacak."
Mimari belgeleme çalışmaları
Side tiyatrosu, inşa yapım tekniği, mimari şekillenmesi ve günümüze kadar ayakta kalan şekli ile Anadolu Roma tiyatroları içerisinde önemli bir yer tuttuğunu dile getiren Alanyalı, yapının yıllar içinde yıpranması ve malzeme yorulması nedeni ile acil koruma ve onarım projesine ihtiyaç duyulduğunu söyledi. 2009 yılında birinci hedeflerinin yapının mimari belgeleme çalışmalarının bir başka deyişle röleve çizimlerinin tamamlamak olduğunu belirten Alanyalı, "Restitüsyon, rekonstrüksiyon projeleri ile koruma ve restorasyon projelerini oluşturabilmek için tiyatronun 3D (3 boyutlu) sistem çerçevesinde taranarak görüntülerin sayısal ortama aktarılması bu görüntülerden plan, kesit, cephe ve benzeri çizimlerin üretilmesi planlanmaktadır."
Arkeolojik buluntular değerlendirilecek
1983-2008 yılları arasında, tiyatro ve çevresinde Dr. Ülkü İzmirligil tarafından yürütülen arkeolojik çalışmalarda ele geçen mimari, plastik, seramik ve metal eserlerden oluşan arkeolojik malzemenin katalog ve değerlendirme çalışmalarının yapılacağını söyleyen Alanyalı, bu buluntular içinde önemli bir yer tutan sikkelerinde çalışılarak kataloglanarak yayına hazırlanacağını belirtti.