İstanbul'un bir köşesinde yaptığı gecekondunun üzerine, o evden çıkmadan daha büyük bir bina kurmak isterseniz ne yaparsınız? Gecekonduyu da içine alacak daha büyük bir zemine oturan iki katlı bir bina daha yapıverirsiniz. Alt katta tek göz gecekondu, üst katta 2+1 daire oturursunuz.
Gecekondu deyince... Sanırım ilk kez Almanya'da yayınlanan bir dergide rastlamıştım. Sonra hikâyeyi senaryolaştıran ve filmini çekmeye hazırlanan Sırrı Süreyya Önder anlattı. Geçen hafta içinde de olayın kahramanı, Türk'ün faydacı pratik zekâsını Almanya'ya gösteren Yozgatlı Osman Kalın'ın hikâyesi memleket basınına yansıdı. Hikâye nedir? Hemen bir özet geçelim...
Berlin Duvarı yıkılalı çok oldu ama sadece bir noktada hâlâ duvar duruyor. Graffitileriyle beraber. Osman Kalın 25 yıl önce kendine duvarın ‘kıyısını' beğenmiş ve ‘Oraya bir bahçe yapıvereyim de, evimi de kuruvereyim' diye düşünmüş. Evi de neredeyse duvarın üstüne kondurmuş. Kendi anlatımıyla, onu oradan çıkarmaya gelen Alman polisine de elinde kürekle direnmiş. Kalın'ın anlattığı tablo şöyle: İki Alman polis geliyor, o küreği kaptığı gibi üzerlerine saldırıyor ve polisler ‘tüfekleriyle' havaya sıkarak koşa koşa kaçıyor. Acaba "Hilfe! Hilfeee!" diye de bağırmışlar mıdır? Onun mimari özellikleri ve graffitileriyle de avangart özellikte olan gecekondusu artık Berlin'in bir parçası.
Hamburg'da da bir mimarlık şaheseri var: Hamburg Merkez Camii. Çelikten minareleri hafta başında söküldü. Beyaz yeşil altıgenlere boyanacak. Haber hem minarelerin sökülüp bir tıra yüklenmesi, hem de boyandıktan sonra futbol topunu andıracak görünümüydü. Ama bana göre bir haber tarafı daha vardı. Söz konusu cami, arka plandaki binalardan tamamen ayrılıyordu. Alın oradan camiyi, koyun Tekirdağ yolu üzerine...
Üç katlı bir apartman, tipik Alman mimarisinde bir binanın sırtına sırtını dayamış, ama boyası aynı bizim buradakiler gibi. Yeşil bir şerit geçiyor en üst katın hemen altından. Sokağın içinden baktığınızda, duvarında hayal edilen bir caminin resmedildiği bina çok göze çarpmıyor ama arka cepheden bakıldığında Hamburg'un tümünden ayrılıp bizim memleketle birleşiyor. Bu üç katın üzerinde de bir kubbe, biri boyaları dökülmüş iki minare. Kuzey Almanya İslam Toplumu Başkanı Ramazan Uçar da bir apartman üzerine kurulan camiin görünümünden memnun değil. Kendilerine cami için yeni bir yer gösterilmediğinden böyle bir formül bulunduğunu, kubbenin bir apartmanın üzerine yerleştirildiğini söylüyor. Bu yüzden de minarelerin boyanması fikrine sıcak bakmış. Beş hafta içinde Merkez Camii'ne geri dönecek minarelerin görünümü, resmi iyice değiştirecek.
Zaman zaman geç 20. yüzyıl Türk mimarisinin bienallere konu olabileceğini düşünürdüm, bu akımın Hamburg'a taşınan yüzü, Merkez Camii, altı apartman, üstü renkli-neşeli minareleriyle bienali başlatacak gibi görünüyor.