Geçen sene bütçelerinin yüzde 20'si kadar açık veren belediyelere, hükümet ‘karne' vermeye hazırlanıyor. Personel azaltılırken, yeni finansman kaynağı arazi satışı ve hibe yardımlarında aranıyor.
Yerel yönetimlere "mali karne" verilecek. Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Ankara'da düzenlenen "II. Yerel Yönetimlerin Mali Yönetimi Forumu"nda, gelecek dönemde belediyelerin mali performansına odaklanacaklarını belirterek, "Merkezî yönetim, belediyelerin mali performansını şeffaf bir şekilde denetleyip bir nevi ‘mali karne' oluşturacak" dedi. Merkezî yönetim ile mahalli idareler arasındaki uyumu güçlendirmeyi ve farklı ülkelerdeki iyi örnekleri dikkate almayı amaçladıklarını kaydeden Babacan, belediyelerin klasik yöntemde harcamalarını öz gelirleri dışında borçlanmayla finanse ettiklerini, fakat bu modelin terk edilmesi ve yeni alternatiflerin incelenmesi gerektiğini söyledi. Yerinden yönetim anlayışının temelini yerel yönetimlerin oluşturduğuna işaret eden Babacan, sorunlara mahalinde çözüm getirilmesi gerektiğini vurguladı.
Yerel yönetimler reformunun hükümet gündeminin en önemli reformlarından biri olduğunu bildiren Babacan, 2008'de belediyelerin gelir paylarını arttırdıklarını ifade etti. Babacan, bu yılın ilk altı ayında merkezi idareden yüzde 11 kaynak artışı sağlayarak, 7.2 milyar liralık kaynak aktardıklarını da sözlerine ekledi.
"Belediyeler personel azaltsın"
İçişleri Bakanı Beşir Atalay ise, yerel yönetimlerin 2008 yılında bütçe gelirleri toplamının 39 milyar lira, harcamaların ise yaklaşık 46 milyar lira olduğunu ifade ederek, 7 milyar liralık açık bulunduğuna dikkati çekti. Atalay, bakanlığa gelen kredi talepleri ve yapılan görüşmelerden edinilen izlenimle bu açıkta ciddi bir artış eğilimi olduğunu belirterek, belediyelerin denk bütçe ilkesine dikkat etmelerini istedi. Atalay'a göre, denk bütçe ilkesi çerçevesinde sağlıklı bir yapı kurulabilmesi açısından belediye başkanlarının cari giderleri kontrol altına alması ve gereksiz personel istihdamından kaçınması "zorunlu". Bakan Atalay, mahalli idarelerde 2009 Ağustos ayı itibariyle toplam 301 bin 500 kişinin istihdam edildiğini, bunun 258 bininin belediyelerde, 37 bininin il özel idarelerinde, 5 bininin de mahalle idare meclislerinde çalıştırıldığını ifade ederek, bunun diğer ülkelerle kıyaslandığında görece düşük kalabileceğini, ancak Türkiye koşullarında bazı belediyelerde istihdam edilen personel sayısının "sorun" oluşturduğunu kaydetti.
2002'de merkezî bütçeden belediyelere aktarılan kaynağın 4.7 milyar lira olduğunu söyleyen Atalay, 2008'de 15.8 milyar lirayı bulduğunu ifade etti. Atalay, belediyelere kaynak aktarımında daha önce esas alınan tek kriterin nüfus olduğunu, artık gelişmişlik endeksi kriterini getirdiklerini anlattı.
Yeni finansman yöntemi arazi satışı
Krizin etkisini sürdüğü bugünlerde borçlanma imkânının da daraldığına işaret eden Babacan, alternatif finansman yöntemleri arasında özel sektör-kamu işbirliği, arazi satışı ya da kiralanması ve kalkınma fonlarının bulunduğunu belirtti. Özellikle hibelerin yatırımlar üzerinde önemli etkisi olduğunu kaydeden Babacan, Türkiye'de yatırımların özel sektör desteğiyle yapılanmasının sık bir yöntem haline geldiğini vurguladı. Özel sektörle işletme ve uygulamalarda da işbirliği yapıldığını ifade eden Ali Babacan, bu yöntemin en önemli faydasının bütçede görüleceğini sözlerine ekledi.