Haberler

Mimar ya da Hepsi

Tarih: 26 Ocak 2010 Kaynak: New York Times Yazan: Kristina Shevory Çeviren: Gökçe Aras

Fotoğraf: Michael Hanson
Ucuz Eşya Pazarı: John Morefield kendisini yeniden keşfeden binlerce işsiz tasarımcıdan birisi. Geçtiğimiz yıl, Seattle'daki çiftçi pazarına bir stand açtı, beş sente yeteneklerini göstereceğini söyledi ve bir yılda 50.000 Dolar'dan fazla kazanç elde etti.


Seattle'daki Ballard Çiftçi Pazarı'nda geçtiğimiz haftasonu, yoldan gelip geçenler John Morefield'ın bir politikacı olduğunu düşündüler. Standına gelenlere gülümsedi, el salladı ve merhaba diyerek arkadaş canlısı bir görüntü çizdi. Bütün ihtiyacı parti rozeti ve bayraklarıydı.

Aslında 29 yaşındaki Morefield bir politikacı değil sadece iş arayan bir mimardı. "5 Sent'e Mimar" tabelasının altında, el yapımı ahşap standının arkasında, bozuk para atılabilecek kutusuyla birlikte oturuyordu. 5 Sent için her türlü mimari soruyu cevaplamaya hazırdı.

Morefield, 2008 yılında işini kaybetti, hem de iki defa. Bu durgunluğu arkadaşları ve ailesinin tasarım işlerini yaparak atlatabileceğini düşündü ama işler tükendi, o da standını kurdu. Bunun, kendisi gibi 20'li yaşlarında, bağlantıları ve zengin bir portfolyusu olmayan birisinin, kolay yoldan kendi kendine müşteri bulmasını sağlayacak bir yol olduğunu düşündü.

Morefileld durumunu şöyle özetliyor: "Nasıl yol alacağımı bilmiyordum. Başka hiçbir seçeneğim yoktu. Bu durgunluk büyük bir darbe olmuştu ve bu işi yapmak zorundaydım".

Geçtiğimiz yılki kötü ekonomi ve gayrimenkul sektöründeki patlama binlerce mimarı ve tasarımcıyı işsiz bırakarak onları iş bulma ve yaratma konusunda zorladı. İş Departmanı'nın son verilerine göre Amerikalı mimarlık ofislerinde geçtiğimiz Temmuz ayında 224.500 olan çalışan sayısı geçtiğimiz Kasım ayında 184.600'e düştü.

AIA'nın (American Institute of Architects) şef ekonomisti Kermit Baker ise sektörle ilgili şunları söylüyor: "Ekonomi böyle düşerken saklanacak yer bulmak gitgide zorlaşıyor. Şu anda hiçbir sektör güçlü değil".

Endüstri kendini toparlasa bile hiçbir şey net değil. Mimarlık firmaları işten çıkarmalara devam ediyor ve Baker faturalar iyileşene kadar yeniden işe alımların en erken bu yılın ikinci yarısına kadar olmayacağını düşünüyor.

Bütün bunlar yaşanırken, işten atılmış olan mimar ve tasarımcıların çoğu mimarlıkla ilgisi olmayan yeteneklerini keşfediyorlar.

Walt Disney Imagineering'de çalışan 26 yaşındaki tasarımcı Natasha Case ve gayrimenkul geliştirici arkadaşı Freya Estreller, ikisi de geçtiğimiz yıl işlerini kaybetmişler. Bunun üzerine iki arkadaş, Los Angeles'da Ms. Case'in ev yapımı dondurmalı sandviçlerini yapmaya başlamışlar. Frank Gehry'nin adına benzeyen çilekli dondurma ve şekerli kurabiye Frank Behry ve Mies van der Rohe'nin adına benzeyen vanilya tohumlu dondurma ve çikolatalı parçacıklı kurabiye Mies Vanilla Rohe kısa zamanda sevilmiş.

"Yeni şeyler denemek için çok güzel bir zamanda olduğumuzu hissediyorum" diyen Case, 2008 yılında Kaliforniya Üniversitesi'nde mimarlık ve yemek arasındaki ilişki üzerine yüksek lisans yapmış. Case, "Her zaman yapmak istediğiniz, tutkun olduğunuz şeyleri yapın" diyerek duygularını dile getiriyor.

Case ve Estreller geçtiğimiz Nisan ayında kamyonları Coolhaus'u Palm Springs'in yakınlarındaki Coachella Valley Mizik ve Sanat Festivali'nde yürütmeye başladıklarından beri, Frank Gehry'nin ofisi, Walt Disney Imagineering ve Disney Channel'in etkinliklerine yemek hizmeti verdiler.


Fotoğraf: Stephanie Diani

Onların ilk yatırım maliyeti de çok az. Öncelikle 20 yaşındaki posta kamyonu Craigslist adlı ilan sayfasından satın alıp yenilediler, gümüş ve sakız pembesine boyadılar ve bütün bunları 10.000 dolar'a hallettiler. Yedi adet tam ve yarı zamanlı eleman aldılar, şu anda kendilerini geçindirebiliyorlar ve genişlemeyi düşünüyorlar, (Hamptons'daki kamyonları şu anda çalışıyor ve onlar ürünlerini doğal gıdalar satan Whole Foods mağazalarına sokmaya çalışıyorlar).

Leigh Ann Black bir yıl önce işini kaybedene kadar Seattle'da mimari tasarımcı olarak çalışıyordu. Uzun bir iş arama sürecinin ardından geçtiğimiz Haziran ayında hasta büyükannesine göz kulak olmak için memleketi Water Valley'a geri dönmüş.

30 yaşındaki Black şu anda ailesinin garajında yaşıyor, artık çanak-çömlek sevgisine dair bir şeyler yapmak için yeterli zamanı var. Ailesinin eskiden at ağılı olarak kullandığı yeri bir stüdyoya dönüştürmüş. Yerel çömlekçilere çıraklık yapmayı ve birçok seramik programında uygulamalar yapmayı planlıyor. İşlerini çiftçilerin marketinde satmayı ve günün birinde bu sanatı öğretmeyi umuyor.

Black, "30 yaşıma geldiğimde olacağımı hayal ettiğim yerde değilim ama geride olmaktan gerçekten ilham aldığımı hissediyorum", diyor ve ekliyor "Ailemle birlikte olmanın getirdiği avantajlar var, her ay kira, araba ve mutfak giderleriyle uğraşmam gerekmiyor. Nefes alabildiğim bir odam var."

33 yaşındaki Debi van Zyly geçtiğimiz mayıs ayında Los Angeles'da bulunan küçük konut firmasındaki işini kaybetmiş ve yapabildiği kadar serbest tasarımcı olarak çalışmaya karar vermiş, Getty ve Huntington müzelerindeki sergi tasarımlarını yapmaya, boş zamanlarında ise "kooky" adını verdiği ahtapot ve deniz anası gibi örme doldurulmuş oyuncaklar yapmaya başlamış. İnternet günlüğünü okuyanların ısrarıyla bu oyuncaklarını sadece el işi ürünlerin satıldığı Etsy sitesi üzerinden satmaya başlamış. Les Petites Bêtes Sauvages adını verdiği bu tasarımları onun kira ve diğer harcamalarına katkı sağlıyor.

Zyl, "Sadece eğitimini aldığınız işi yapmakla yükümlü olduğunuzu düşünürsünüz, sonra kriz vurur ve kariyerinizi piyasanın yönlendirdiğinin farkına varırsınız", diyor ve ekliyor, "Bu durum kendimi itelemeye ve bireysel olmaya zorluyor. Benim mottom hiçbir şeye hayır deme".


Fotoğraf: Sally Ryan

Lombard'dan Richard Chuk, yatırımcı olan iki müşterisi projelerini finanse edemeyince reklam tasarımcısı olarak çalıştığı yerdeki işini kaybetmiş. Eşi, 6 ve 7 yaşlarındaki iki çocuğuna bakabilmek için iş aramaya başlamış.

38 yaşındaki Chuk, başkanlık seçimlerinin olumlu dalgasının da etkisiyle iş aramaya gayet iyimser başlamış. İlk üç ay boyunca, oldukça nitelikli pozisyonlar için yaklaşık 150 yere iş başvurusu yapmış fakat sadece bir iş görüşmesine çağrılmış.

Daha sonraları ise ilanı çıkan nadir işlere başvurmuş, ama zamanının çoğunu çocuklarına göz-kulak olarak, mimari lisans sınavlarına çalışarak ve bodrumunu yenilemeyle harcamış.

Chuk bu ay, kamyonculuk okuluna başlamış. Chuk, "Hayatınızın bir yılının gittiğini hissediyorsunuz", diyor ve ekliyor, "Bu durum maaşları ve deneyimleri kaybettiriyor. Fakat pozitif düşünmeli ve ileri gitmelisiniz. Ben buna bir eğitim olarak bakıyorum. Bu size birçok kapı açıyor ve bunların size yardım edip edemeyeceğini asla bilemezsiniz".

Seattle'daki mimar Morefield, standını ilk kurduğunda (ve web sitesini architecture5cents.com), sadece iş bulana kadar yeterli kazancı sağlamayı umuyordu. Oysa, birçok sipariş aldı - iki katlı bir ek bina, masa, ebeveyn yatak odası - kendi kendine çalışabilecek kadar parası olunca bunları gerçekleştirecek.

Geçtiğimiz yıl 50.000 Dolar'dan fazlasını kazandı - başkaları için çalışırken aldığı maaştan daha fazlası - bu yıl daha fazlasını kazanmayı bekliyor.

Morefield, "Bu tam da beklediğim şey haline geldi", diyor ve ekliyor, "Çok iş var, bu korkutucu ama her dakikasını seviyorum. Birisi bana bir bilgisayarın arkasında oturmam için 80.000 Dolar önerse bile, artık bunu yapamam."

Takvim
<<Nisan 2011>>
Pzt Sal Çar Per Cum Cmt Paz
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30  
Haber Bölümleri
Haber Kategorileri
Yayınlanan haberlere günlük olarak yukarıdaki takvimden, haberlerin kategorilerine ise aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz.