Haberler

Yağdı Yağmur Çaktı Şimşek...

Tarih: 9 Haziran 2010 Kaynak: Urban Omnibus Çeviren: Emine Merdim Yılmaz, Dilek Öztürk, Derya Yazman, Selin Biçer
Son günlerde İstanbul, yağmurdan şikayetçi... Yaz yağmurundan dolayı hayat neredeyse felç oldu, bir kişi öldü, okullar tatil oldu. Yağmur sebebiyle ortaya çıkan sel ve taşkınlara karşı  alınan çözüm olarak kentte olağanüstü hal ilan edildi. İstanbul'un altyapısı, kanalizasyon sistemi, atık su sistemi, bu suların geri dönüşebilir ve sürdürülebilir bir şekilde kullanılabilmesine imkan vermiyor. Sağanak yağmurda, birkaç saat sonra tüm sistem tıkanıyor ve şehir ortasında taşkınlar yaşıyoruz. Altyapı planlaması, ile birlikte kaldırım, sokak, yağmur kanalı ve peyzajın, yağmur sularının kanallara en az seviyede akacağı yönde tasarlanması yönünde yeni ve yaratıcı fikirler bulmak için New York'da bir yarışma düzenlendi: "Minds in The Gutter "... Yarışma, bitki ve toprağın, yağmur suyu emiliminde ön planda olması, kaldırım ve yol seviyelerinin de buna uygun şekilde tasarlanmasına olanak sağlayan projeleri açığa çıkardı.

New York şehri, atık ve yağmur sularını aynı borulara ileten eski kanalizasyon sistemiyle boğuşuyor. Metroların, sel baskınları vet aşkınlar sebebiyle ertelediğini görenler, bunun sebebinin kanalizasyon sisteminin dolduğunu anlayacaklardır.

Kombine kanalizasyon taşmaları, yaşanan bu şaşırtıcı boyutta olan 27 milyar galon işlenmemiş atığın - vücut sıvıları, çöp, endüstriyel atık gibi- şehrin su yollarına karışmasından sorumlu.

New York'taki bu problemi hafifletmek için yapılacak bir yağmur suyu yönetim planı, büyük bir fark yaratacak. Fakat, en ufak değişiklikler bile, aşılması güç engeller doğurabilir. Kate Zidar ve Kuzey Brooklyn Projesi bunu en zor yollardan öğrendi. Fakat, bu yenilgilerini daha yaratıcı ve disiplinler arası bir fikir yarışması, sergi ve panel hazirlamaları konusunda ilham almak için kullandılar. Bu yeni fikirler yarışmasının adı "Minds in The Gutter". İşte, Kate Zidar, yağmur suyu yönetiminin, sağlığımıza, şehirdeki su yollarımıza ne kadar fayda sağlayacağını ve kimsenin onaylama otoritesine sahip olmadığı fakat herkesin seveceği bir fikri yaymanın nasıl meydan okuyucu bir şey olduğundan bahsediyor...

New York'da yağmur suyu, herkesin ve hiçkimsenin sorunu. Yağmur her yere düşüyor, kamusal alana, özel alana, her yere... Hatta, New York Şehri Planlama Komitesi bile yaptığı çalışmalarla, kentin 27 milyar galon suyu nasıl yöneteceğini çözememiş durumda.

2009 yazında Kuzey Brooklyn Projesi 12. Cadde'deki bölgede, caddeden gelen yağmur sularının yönetimi ile ilgili bir çalışma yaptı. Projenin, ölü şehri yeniden hayata getirmesi, kirlenmiş kent dokusunun yenilenmesine yardımcı olabilir. Yağmur kanalı ve kaldırım arasındaki yeşil band dikkatimizi çekti. Burada, yağmur fırtınaları sırasında sular yeşil alana dökülüyor.



İşte bu anda, "ya olursa?" diye kendimizi sorgulamaya başlıyoruz. Ya, kaldırımdan bir kesit alıp, yağmur sularını kasıtlı olarak bitki örtüsünün altına akıtırsak ne olur? Bir yağmur bahçesi inşa etsek nasıl olur? Kentteki bütün yağmur kanalları, toprak ve bitkilerin ekstra yağmur suyunu emebildikleri, aynı sisteme sahip olsalar... Hava daha temiz ve soğuk olsaydı... Kanalizasyon sistemi yağmur yağdığında hiç taşmasaydı, nasıl olurdu?

Yağmur sularının çoğu, kentin karmaşık olan kanalizasyon sistemine akıyor. Bir defa su, bu sisteme girdiğinde, bir daha da bu suyu başka türlü kullanabilme şansınız olmuyor. Eninde sonunda her türlü sistem planı için, bunun bedelini bir şekilde ödemek zorundayız. Yağmur suları, kanalizasyon sisteminne girse de, ekolojik bir şekilde bize geri dönse de... Bu durumda ne yapabiliriz? Yeni atılımların ve keşiflerin, desteğe ve açığa çıkmaya ihtiyacı var. Ulaştırma bölümleri, kaldırımların bütünlüğünü sağlamalı, Park ve Bahçeler Müdürlükleri yeşil alan üretmeli, Çevresel Koruma Müdürlükleri akan mekanizmalarda, yağmur sularının kontrolünü sağlamalı.

Kısacası, Kuzey Brooklyn Projesi'nin yağmur suyu yönetimi ile ilgili yapmış olduğu testteki fikri herkes çok sevdi, fakat kimse "evet" diyemedi...
Bu küçük ölçekli girişimin neler başarabileceği hakkında bir fikir edinmek için, New York Toprak ve Su Koruma Müdürlüğü'nden yardım aldık. Bizim yağmur kanalımızın küçük miktarda su aldığını öğrendik.



Gaia Enstitüsü'ndeki Dr.Paul Mankiewicz'e göre, "Her 33 galon su, doğal peyzaj tarafından emiliyor, yeşil bitkilere de bu suyu alıyor ve havaya veriyorlar. Bu da, kentsel mekanın soğumasında gereken enerji miktarını azaltıyor ve daha az zahmete gerek kalıyor. Ağaçlar tarafından emilen her 10 galon su, 450 gram karbon olarak açığa çıkıyor.. Bitkilerin, bu su olmadan karbon üretebilme şansları hiç yok. Doğanın karbon debgesini korumak için bu yağmur sularıın emilmesi gerekiyor," diyor.

Bizim havza sınırlarımız için bir havuz ölçüsü problemi gibi yaklaşık 22 m3'lük fırtınaya bakabildik. 150 ton havalandırmayı üretmek ve 225 kilo karbonu ele geçirmek için bunu bir fırsat olarak gördük. Bu şekilde, kirlenen ekolojiyi de rehabilite edilebilecektik. Bu durum yağmur kanalından nasıl bir sonuç elde ettiğimizin göstergesi: Bir şeyi potansiyel olarak verimli kılar gibi şehrin atıklarını tasarlamak.

İyi hedefler, sadece size uzak gelir. Park ve Rekreasyon Departmanı, bitkisel olan herşeyin masrafı içinde, rahatsız edilen mevcut ağaç köklerini ya da toprağa giren cadde tuzunu tahmin edemedi. Ulaşım Departmanı da, kaldırım kenarlarına park eden araçları... Biz çıkışa yönelik bir sorumluluk içerisinde kademeli taşları önerdik. Değişik araziler üzerinde ters dönen ayak bileği olabileceği tahminiyle yapılan yeraltı Fransız kanalizasyonu da buna bir örnek. Fakat sonuç olarak, biz bu alanı terketmek zorunda kaldık.

Geçmişe bakılırsa, bizim küçük projelerimiz hiçbir zaman şansa ayakta durmadı. Parklar ve Ulaştırma Bakanlığı müdahalelerini bastıran bir konsept tasarımına varsak bile, başlangıçta ne amaçladıysak daha sonrada o şekilde devam etti. Kim onarıma kefil olabilirdi? Tartışmaya devam etmek isteyen şehrin kademeli çizimlerinin inşası için gerekli 10 binlerce Dolar'a ihtiyaç olduğundan söz etmemek gerek.




Kim, New York'taki gibi bir projeyi uygulayabilir? Sel Altyapısı Yöntemleri Koalisyonu vasıtasıyla, yerel organizasyonlar ve çevresel grupların ağı ile, New York'ta gerçekleşen az miktardaki yağmur kanalı projelerini ve bu projelerin bizimkiler gibi mücadele edişlerini öğrenmiş olduk. Hep beraber, şunu merak ediyoruz: Bu uygulamalar tasarımları etkilemeye nasıl devam eder? Engeller uygulamayı nasıl yok edebilir? Ve biz kamusal yollarla sel yönetimiyle ilgili çarpıcı tasarımlarla nasıl başedebiliriz? Şehrin tüm yüzeyinde %100 başarılı olabilir miyiz?

"Minds in the Gutter"a başlarken, teslime yönelik profesyonellerden, öğrencilerden ve kamudan New York caddelerinde ve yürüyüş yollarında yağmur akışı yönetimi hakkındaki fikirlerle ve ajansın ya da kişisel girişimin bu konudaki düşüncelerinin, çalışmalarının ne olduklarına yönelik keşiflerle bize başvuranlar oldu. Biz bir fırsatı farkettik. Bizim jüriye seçilen üyeler içerisinde, hükümetten, akademiden, kentsel pedogoji ve yeşil altyapı planlamasını masaya yatıran kurumlardan kişiler yer alıyordu.

Jüri Üyeleri
Nette Compton, NYC Park ve Rekreasyon Departmanı'nda Tasarım Proje Sorumlusu ve "21. yy. Park Tasarımları" için Akademisyen

Karen Engel, NY Çevresel Koruma Departmanı'nda Yeşil Altyapısı Koordinatörü

Christine Gaspar, Kentsel Pedogoji Merkezi'nin Yöneticisi

Aaron Koch, Uzun Vadeli Planlama ve Sürdürülebilirlik Ofisi'nde Danışman

Wade R McGillis, Columbia Üniversitesi

John McLaughlin,NYC Çevresel Koruma Departmanı, Çevresel Planlama ve Analiz Şubesi'nde Ekolojik Servis Ofisi Yöneticisi

Margaret Newman, AIA, LEED AP, NYC Ulaşım Departmanı'nda Şef

Alexandros E. Washburn, AIA,NYC Şehir Planlama Departman'nda Kentsel Tasarım Yürütücüsü

Toplumun, tasarımlarda daha geniş yelpazede istekte bulunmasını uzmanlığımızın ve fikirlerimizin daha da gelişmesi açısından bir fırsat olduğunu fark ettik. Düzinelerce takdim, yüzlerce bireyin ifadesi bizim beklentilerimizi de aşan şekilde bir çok yoldan geldi. Her şeyi mimari firmaların zarflanmış, kaldırılmış geçmiş taslaklarından, bunların gelecekteki mükemmel karşılıklarına olan yelpazelerinden aldık. Bazıları yaya kaldırımlarına, kaldırım kenar taşlarına, sokaklara, ağaçlara ve rezervuarlara yoğunlaşırken, diğerleri sokakların bütününe, koridorlarına yoğunlaştı. Bazıları her gün akıllarına takılan şeylerin üstesinden gelirken, diğerleri hemen hemen her yeri ziyaret edebilme niyetiyle prototipler inşa etti.

"Minds in the Gutter" sonuçları tasarımlar açısından ilginç ancak, aynı zamanda temsil ettikleri toplumun tabanı olan beş kasaba ve çok farklı görüşler de bu sonuçları ortaya çıkartıyor. Peki ya bizler kamuda insanlar için karar verilenleri masaya yatırabilseydik neler olurdu? Ya da benzer olarak yeni plazalar için ilham bulunan Ulaştırma Bakanlığı Plaza Programı'na halktan grupların katılması ve onların yönetiminde, otobüs duraklarının bitkilendirilmiş olmasını, sokağa su depoları kurularak ağaçların iki katına çıkarılmasını ya da "Park Yapılmaz" işaretinin geçirgen olmasının istenmesi durumunda ne olurdu? Şehir tasarımları daha mı iyi olurdu? Yerel ihtiyaçları ve değerleri daha mı iyi karşılardı? Babil'in büyük rahatsız edici seslerindeki kısıtlamalar da tahribat mı oluşurdu? Peki ya tüm bu küçük istekler New York şehrinin yerel havzaları için oluşturulmuş olan yağmur suyu yönetimine maledilse? En azından sanal masada geliştirmeye devam edebiliriz ve yağmur kanalları için sizin fikirlerinizi alabiliriz. Bizi burdan takip edebilirsiniz: www.mindsinthegutter.org.

Yağmur Kanalı İçindeki Zihinlerin Tasarımları Sergileniyor
Jüri en iyi tasarımları şu kategorilerde tanımlandırmış:
- kapsamlı veya prototip sokak görünümü tasarımları ile profesyonel firmalar,
- kaldırımlar için özel işlemler,
- şehir kurumları içinde oluşturulan tasarımlar,
- ortaklar ya da sınıf arkadaşlarının oluşturduğu gruplar tarafından gönderilen tasarımlar,
- devam eden toplum girişimleri ve teknik müttefikleri arasında geliştirilen tasarımlar
ve nihayet, bir mansiyona layık olan ve jürinin ilgisini yeterince çeken halk eğitimi içeren aykırı bir başvuru.

Firmalar

ARUP (Manhattan'da bulunan Chambers Street için çok modelli sokaklarla oluşturulan "paylaşılan şehir"e aşamalı bir geçiş)
Şehrin değişim kapasitesinin farkına vararak, ARUP yağmursuyu sistemini pasif iletim sistemi yerine aktif kaynaktan elde etmeyi sağlayan aşamalı bir yaklaşım geliştirdi. "Faz 0"da Chambers Street üzerinden Centre Street'den Aşağı Manhattan'daki Hudson Nehri'ne tasarım açılıyor, Faz 1 aracılığıyla Gözenekli Şehir'e, Faz 2 ile Botanik Şehir'e ve en son Faz 3 ile Paylaşılan Şehir'e akıyor.



Dlandstudio (Gowanus Kanalı Sünger Parkı)

dlandstudio'nun Sünger Parkı planı " kentsel açıdan yanyana gelmeyi saplayan, kamu ve özel arazileri birbirine bağlayarak suyla komşu hale getiren, rekreasyon alanlarıyla Canal kapsayan Gowanus "eğlence yerleri önermektedir ile bitişik su, sürekli bir gezinti alanı yaratan bir strateji"yi öneriyor. Bu tasarım yağmursuyunu yönetmenin karmaşık alan kontrolü yönüne dikkat çekiyor.



Robin Key (Minetta Deresi'nin Yeniden Ziyareti)

Robin Key Peyzaj Mimarlık ofisi, Manhattan adasına tarihi su bilimsel benzerliği nedeniyle bu proje için Carmine Street'i seçti. Manhattan'ın 1609 Townsend MacCoun haritasının bir krokisinde Minetta Deresi'nin bir zamanlar güney ve batı boyunca günümüzün Carmine Street'de aktığını ve Hudson Nehri kıyısında gelgitlerden etkilenen sulak bir alana ulaştığını ortaya koyuyor. "Minetta Deresi'nin Yeniden Ziyareti" bir zamanlar Carmine Street'de bulunan doğal hidrolik sistemin birimlerini korumayı hedefliyor. Sokak ve kaldırım kesitlerinin altındaki yoğun olmayan toprak için boş alan yaratan modüler yapılar yığınını kullanarak yağmursuyu tutuluyor, filtreleniyor ve yeniden bölgesel olarak doluyor.



W Mimarlık ve Peyzaj Mimarlığı, LLC (yaşayan bir deniz kıyısı: New York şehri için yeni bir sokak prototipi)

W Mimarlık ve Peyzaj Mimarlığı şehrin sahil şerididnin %25'ine denk gelen atıl sokakları "deniz sokakları" prototiplerini uygulamak için bir fırsat olduğunu, hem erezyonu hem de iklimsel gelgit yükselişlerini hafifleten yeni kıyı tipolojisini tanımlıyor.

Kaldırım Grubu



Brooklyn Greenroof ( Brooklyn'deki DeGraw Street'in kaldırımlarında yer alan geçirgen koridorlar)
Brooklyn Greenroof geçirgen kaldırım yama işleri ve çeşitli desenlerdeki çelik ızgaralarla kaldırımların yüzdesini arttırmayı öneriyor. New York şehrindeki yaklaşık 700 milyon metrakarelik kaldırım yüzeyiyle, sadece şehrin kaldırım alanlarının % 25'inde yapılacak değişikliklerle yıllık 300 milyon galon su toplanabiliyor.



eDesign Dynamics LLC ile Sürdürülebilir Güney Bronx ve Drexel Üniversitesi'nin işbirliği (Hunts Point'teki eğimli sokak üzerine geliştirilmiş ağaç çukurlarıyla yağmursuyu toplanması)

Sürdürülebilir Güney Bronx ve Drexel Üniversitesi ile işbirliği içinde eDesign Dynamics yaklaşık 35 metreküp toprak üstünde emilmeden kalan yağmursuyunu, 0,6 santimetrelik bir fırtınada bu yağmur kanalına akan suyun miktarını tutan bu sokak ağaç oyuklarını tasarladı. Ağaç oyuklarına giren su yayılarak neredeyse sınırlanmadan maksimum süzülme ve buharlaşmaya izin vererek kalan bitki alanunu kaplıyor. Halen sokak ve kaldırım yüzeylerinden elde edilen emilmemiş su bu ıslanmış tepeye kaldırım yanı yağmur kanalları boyunca ve kanalizasyon sistemine bağladığı bloğun sonunda bulunan iki havzaya hızla akıyor.



New York şehri Çevre Koruma Bölümü ve Gaia Enstitüsü (Jamaika Koyu setinde geliştirilmiş ağaç oyukları ve sokak kenarı olukları yağmursuyu uygulama projesi)

Jamaika Koyu seti içindeki yağmursuyu yönetim tekniklerini izleyen Çevre Koruma Bölümü Gaia Enstitüsü ile 3 yıllık pilot çalışma programının bir parçası olarak çalıştı.

Church Avenue


Greenstreets, New York Şehri Park ve Rekreasyon Departmanı tarafından oluşturulmuş, kullanılmayan alanları küçük bahçelere çevirilmesini sağlayan bir program. Pek çok Greenstreets, yağmur sularını uzaklaştırırken yayalar için güvenli bir geçiş yolu sağlıyor. Fotoğraftaki yer Brooklyn'deki Church Avenue üzerinde yer alıyor. Alanın kuzey tarafından suyu uzaklaştırmak için bir yer, güney tarafında bitkilendirilmiş bir alan yer alıyor.



Önceki halinde üçgen şeklinde geniş bir alan yer alıyordu. Alan MTA otobüslerinin durması için kullanılırken, yayaların geçişlerini zorlaştırıyordu.

224. Caddesi'nden Yağmur Sularının Shoe Lace Park'a Uzaklaştırılması
New York Şehri Çevre Koruma Departmanı ve diğer danışmanlar tarafından geliştirilen bu tasarım Bronx Bulvarı ve 224. Cadde'den gelen suları toplayıp Shoelace Park'taki su toplama alanına uzaklaştırmak için tasarlanmış.

Sınıf Arkadaşları

reLINK: HBBX

HAKA ekibindeki eski çalışma arkadaşları Harlem Nehri'ni geçen Highbridge'deki eski su yolunun yeniden kullanılmasını öneren bir tasarım yapmışlar. Kendi kendini sulayan ve yağmur suyu kontrol sistemi yılda 1 milyon galon su toplayacak.

Curbolution


Cornell Üniversitesi'nden sınıf arkadaşı olan Team Sang-ayunan ekibi tasarımlarını "Curbolution" olarak adlandırıyor. Rockefeller Meydanı için yağmur kanallarına suları toplayan kompakt, yaya dostu bir kaldırım kenarı tasarlamışlar.

Mühendisler


Joseph G. ve Nicholas Lione, drenajda toplanan yağmur sularının kanalizasyona gitmeden önce bir rezervuar da toplandığını gözlemişler. Baba-oğlu mühendislik ekibi "rezervuarların dibine bir delik açarsak bu sular toprağa ulaşabilir," diye düşünmüşler ve tasarlamışlar.

İşbirlikleri

WE Design ile Yerel Planlama Birliği ve Brooklyn Regional Plan Association ve Brooklyn Greenway İnisiyatifi


22,5 km'lik Brooklyn Kıyı Kenarı düzenlemesi tamamlanınca, mahalleler 4 adet parkla ve bir düzine açık alan ise Brooklyn'in tarihi kıyı kenarına bağlanacak. WE Design, Yerel Planlama Birliği ve Brooklyn Greenway İnisiyatifi'nin önerdiği iyileştirme planı ile  suyun doğal yapısından faydalanarak yağmur suları iyileştirilecek ve bir araya toplanacak.

North Brooklyn Compost Project Tree Lawn Retrofit

The North Brooklyn Compost projesi, yapılacak ağaçlandırılmış alan ile yağmur sularının buraya çekilmesini ve buradan filtre edilerek Brooklyn'de 12. Sokak'taki yağmur bahçesine yönlendirilmesini öneriyor. Böyle olursa sağanak yağışta bahçede 5.000 galonluk yağmur suyu toplanacak.

Takvim
<<Temmuz 2011>>
Pzt Sal Çar Per Cum Cmt Paz
        1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31
Haber Bölümleri
Haber Kategorileri
Yayınlanan haberlere günlük olarak yukarıdaki takvimden, haberlerin kategorilerine ise aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz.