Haberler

Bütünleşik Kentsel Gelişme Yol Haritası: KENTGES

Tarih: 17 Eylül 2010 Kaynak: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Derleyen: Derya Yazman


Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Türkiye'de kentsel yerleşmelerin mekânsal yaşam kalitesinin artırılmasına, ekonomik ve toplumsal yapının güçlenmesine, mekânsal planlama sisteminin yeniden yapılandırılmasına olan ihtiyaçtan hareketle "Orta Vadeli Program"da "Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı"nı hazırladı.

Hazırlanan raporda KENTGES projesinin temel amacı, "kentleşmenin yapısal sorunlarının çözümüne, sağlıklı, dengeli ve yaşanabilir kentsel gelişmenin sağlanmasına yönelik ilke, strateji ve eylemleri ortaya koyan ve bunların uygulama esaslarını belirleyen ve bir eylem programına bağlayan ulusal bir dökümanın elde edilmesi" olarak tanımlanıyor.

"Kentleşme Şurası" komisyonun çalışmaları, planın temelini oluşturuyor. Kentleşme Şurası kapsamında 10 komisyon oluşturulmuş. Bunlar şu şekilde sıralanıyor:

1. Mekânsal Planlama Sistemi ve Kurumsal Yapılanma
2. Kentsel Teknik Altyapı ve Ulaşım
3. Kentsel Dönüşüm, Konut ve Arsa Politikaları
4. Afetlere Hazırlık ve Kentsel Risk Yönetimi
5. Kentsel Miras, Mekân Kalitesi ve Kentsel Tasarım
6. İklim Değişikliği, Doğal Kaynaklar, Ekolojik Denge, Enerji Verimliliği ve Kentleşme
7. Kentsel Yoksulluk, Göç ve Sosyal Politikalar
8. Bölgesel Eşitsizlik, Yerel Kalkınma ve Rekabet Edebilir Bölgeler/Kentler
9. Kentlilik Bilinci, Kültür ve Eğitim
10.Yerel Yönetimler, Katılımcılık ve Kentsel Yönetim


Ana Eksenlerin Zaman ve Mekân Boyutları ile İlişkilendirilmesi

Raporda, KENTGES'in temel stratejileri aşağıda yer alan dört eksende gruplandırılmış. Bunlar:

- Karar ve Planlama Sisteminin Yeniden Yapılandırılması
- Yerleşmelerin Mekân ve Yaşam Kalitesinin Artırılması
- Kentsel ve Kırsal Yerleşmelerin Ekonomik Yapılarının Geliştirilmesi
- Yerleşmelerin Toplumsal Yapılarının Güçlendirilmesi

olarak ifade ediliyor. Her bir ana startejinin yukarıda sıralanan 10 komisyon konusu ile ilişkileri bir matris ile açıklanıyor. Belirlenen 4 ana eksen aynı zamanda temel amaçlar, strateji ve eylemlerin geliştirilebileceği başlıklar olarak değerlendiriliyor. Aşağıda ele alınan konular da bu planda yapılması öngörülen eylemlerin ana başlıklarını oluşturuyor.

Karar ve Planlama Sisteminin Yeniden Yapılandırılması: Mekânsal Planlama Sistemi, Planlama Mevzuatı, Kurumsal Yapılanma, Yerel Yönetimler, Bilgi-Veri Altyapısı, Eğitim - Araştırma, Etik - Meslek Etiği.

Yerleşmelerin Mekân ve Yaşam Kalitesinin Artırılması: Mekânsal Üst biçim (Makroform), Arsa-Arazi-Konut Politikaları, Kaçak Yapılaşma, Kent Merkezleri, Merkezi İş Alanı, Diğer Merkez Alanları, Kent içi Ulaşım, Teknik Altyapı, Sosyal Donatı ve Hizmetler, Açık - Yeşil Alanlar, Koruma, Kentsel Yenileme - Dönüşüm, Risk Azaltma, Kent Kimliği, Çevre Koruma ve Ekoloji, Güvenli Yerleşmeler.

Yerleşmelerin Ekonomik Yapısının Güçlendirilmesi: Bölgeler, Kırsal Yerleşmeler, Bölgesel Eşitsizlikler, Ülkesel, Bölgesel Ulaşım, Sanayi, Lojistik, Serbest Bölgeler, Teknokent, Endüstri Bölgeleri vb., Enerji, Tarım ve Orman.

Toplumsal Yapının Güçlendirilmesi: Göç, Sosyal Bütünleşme, Dezavantajlı Gruplar, Özel İhtiyaç Grupları, Kent Yoksulluğu, Hizmete Erişim, Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği, Katılım, Kent Kültürü ve Kentlilik Bilinci, Toplumsal Bilinç, Kentli Hakları.

Bu yol haritası birçok strateji doğrultusunda Türkiye kentlerinin yaşanabilirlik düzeylerinin arttırılmasını amaçlıyor. Buna göre her bir ana eksenin altında stratejiler ve eylemler tanımlanmış. Proje uygulandığı takdirde gerçekleşecek olan bazı önemli kararlar şunlar olacak:

Karar ve Planlama Sisteminin Yeniden Yapılandırılması
Şehircilik ve Planlama Çerçeve Yasası'nın hazırlanarak, ilgili yasalarda uyumlaştırmalar yapılacak. Merkezi düzeyde tek bir kurumun sorumlu kılınması, mekânsal planlama konusunda karar üreten ve faaliyet gösteren kamu kurum ve kuruluşları arasında yetki ve sorumluluk karmaşasını giderecek biçimde yeni düzenlemeler yapılarak güçlü bir eşgüdüm ve işbirliği mekânizmasının kurulması sağlanacak. İzleme ve denetleme mekânizmaları oluşturulacak. Üniversitelerde mekânsal planlamanın diğer disiplinlerle kesişen alanlarında gereksinim duyulan uzmanlar yetiştirilecek.

Yerleşmelerin Mekân ve Yaşam Kalitesinin Artırılması
Kompakt bir kent mekânsal üst makroform oluşturulacak: Sürdürülebilir derişik (kompakt) mekânsal üst biçim desteklenmesi, kent mekânsal üst biçim oluşturmak için planlama, kent mekânsal üst biçim oluşturmak için imar programları, arsa ve arazi spekülasyonunun denetimi, derişik kent üst biçimini destekleyen plan ve projeler hazırlanması. Yaşam ve mekân kalitesi yüksek, sürdürülebilir ve çeşitlendirilmiş bir arsa-konut üretim ve sunumu gerçekleştirilecek. Merkezi iş alanları, alt merkezler ve mahalle merkezleri geliştirilecek ve canlandırılacak. Ulusal ve bölgesel mekânsal planlama çalışmaları kapsamında sürdürülebilir ulaşım ağları oluşturulacak.

Kentsel ve Kırsal Yerleşmelerin Ekonomik Yapılarının Geliştirilmesi
Bölgesel düzeyde eşitsizliklerin ortadan kalkmasına yönelik etkin bir planlama geliştirilecek. Mekânsal planlar kapsamında sosyal, kültürel ve ekonomik boyutlarla bütünleşik bir kentsel yenileme ve dönüşüm sağlanacak. Sanayi, lojistik, serbest bölgeler, teknokent, endüstri bölgeleri ve ulaşım altyapısı gibi büyük yatırımlarının yer seçiminin ulusal strateji kapsamında ele alınmasına yönelik OSB'lerin etkinliği artırılacak, tarım ve orman alanlarının amaç dışı kullanılması önlenecek.

Yerleşmelerin Toplumsal Yapılarının Güçlendirilmesi
Bölgesel ve kırsal kalkınmaya yönelik plan ve programlar geliştirilecek. Yoksullukla mücadelede eğitim ve istihdam programları yapılacak. Eğitim alanında bölgelerarası farklılıklar giderilecek. Sağlık ve sosyal güvenlik sistemindeki eşitsizlikler de giderilecek. Kamuoyunun ve sivil inisiyatifin bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi yönelik kent konseylerinin yeniden düzenlenmesi ve örgütlendirilmesi sağlanacak. Toplumun tüm kesimlerinin kamu hizmetlerine eşit erişiminin sağlanması ve yurttaşlık haklarının korunması hedeflenecek. Planlama sürecine katılım sağlanacak: "Kentli Sendikacılığı" sisteminin geliştirilmesi için mevzuat düzenlemesinin yapılması, MEB müfredatına, katılım kültürüne ilişkin derslerin alınması yönünde düzenleme yapmak.

Tüm bu hedeflerin gerçekleşmesine yönelik teknik, finansman, örgütlenme, işletme ve yönetim modelleri geliştirilecek. KENTGES ile öngörülen mekânsal planlama sisteminin başlıca uygulayıcıları şu şekilde sıralanıyor:

a) DPT Bölge Gelişme Komitesi ve Planlama İhtisas Komisyonu
b) Bölge Kalkınma Stratejisi Hazırlanması ile yükümlü Kalkınma Ajansları (BKA)
c) Valilikler bünyesinde Bölge Mekânsal Planlama Birimi
d) İl Özel İdareleri bünyesinde İl Mekânsal Planlama Birimi
e) Bayındırlık ve İskân Bakanlığı
f) Planlama sisteminde tematik konuları işleyen diğer Bakanlıklar

Hazırlanan raporun sonuç kısmında şu şekilde bir görüş bildiriliyor: "Bu yeni sistem, kuşkusuz çok sektörlü ve çok disiplinli olacaktır. Bu nedenle çok fazla kurumsal ortağı bulunacaktır. Bu karmaşık yapıda, uygulamada bazı sorunlarla karşılaşılması doğal kabul edilmelidir. Örneğin; kurumsal benimseme ve insan kaynaklarını geliştirme konularında darboğazlar oluşabilecektir. Bu sorunlar; Kentleşme Şurasında ve sonrasında yapılan üç adet Atölye çalışmasında olduğu gibi ortak akıl arayışları ve uzlaşı ile giderilecektir."

Planın öngördüğü hedefler ve eylemler çok önemli. Ülkemiz için de yapılması gerekli geç kalınmış bir yol haritası. Fakat yapılan bu planın karmaşıklığı kabul edildiğine göre, zaten yeterince karmaşık olan ülkemizde bu plan nasıl uygulanacak dersiniz? Bekleyip göreceğiz...

Rapor hakkında detaylı bilgiye ilgili linklerde yer alan "kentges" adlı adresten ulaşabilirsiniz.

Konuyla İlgili Linkler
Takvim
<<Haziran 2011>>
Pzt Sal Çar Per Cum Cmt Paz
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30      
Haber Bölümleri
Haber Kategorileri
Yayınlanan haberlere günlük olarak yukarıdaki takvimden, haberlerin kategorilerine ise aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz.