Tarlabaşı Yenileme Projesi, Arap saçına dönmüş durumda. Beyoğlu Belediyesi, Tarlabaşı'nı etap etap yenilemek istiyor. 1'inci etapta yer alan 278 bina, kamulaştırılıp, restore edilecek. Bu amaçla 2007 yılında açılan ihaleyi Çalık Grubu bünyesindeki GAP İnşaat kazanmıştı. Belediye kamulaştırma tebligatı gönderiyor. Mülk sahibi, projeye ve kamulaştırmaya karşı dava açıyor. Hatta dernek, projenin iptalini Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) götürdü. Başvuru kabul edildi. Şimdi dava gününü bekliyorlar.

Beyoğlu Belediyesi, ‘Tarlabaşı Yenileme Projesi' kapsamında 278 binayı kamulaştırıp restore ettirtmek istiyor. Bu amaçla Mart 2007'de yapılan ihaleyi Çalık Grubu'na bağlı GAP İnşaat kazandı. Tarlabaşı Caddesi'nden Taksim'e doğru çıkarken, sol tarafta kalan Beyoğlu Emniyet Amirliği ile Keresteci Recep Sokak arasındaki alan yenilenecek. Projeye göre, GAP İnşaat 21 bin metrekare alanda, 63 bin metrekare inşaat yapacak. Bina altlarına dört, beş katlı otoparklar açılacak. İçinde alışveriş merkezleri, restoranlar, oteller yer alacak. Arka sokaklar konut alanı olacak. Tüm bunların bedeli 100 milyon dolar (yaklaşık 150 milyon TL). Yenileme çalışmaları tamamlandığında, Tarlabaşı birinci etabın değerinin yarım milyar doları aşması bekleniyor.Tarlabaşı'ndan sonra sıra Balat'a gelecek.

Proje alanında 520 konut, 209 işletme bulunuyor. Son dönemlerde boşalan ya da boşaltılan 334 konut var ve burada toplam 2 bin 650 kişi yaşıyor. Proje alanındaki 278 binanın yüzde 95'i özel mülkiyet, diğerleri ise kilise ve hastanelerin sahipliğindeki muhtelif vakıflara ait.

AHİM'e götürdüler
Kamulaştırma nedeniyle mağdur olduklarını düşünenler bir araya gelip, Şubat 2008'de ‘Tarlabaşı Mülk Sahipleri ve Kiracıları Kalkındırma ve Sosyal Yardımlaşma Derneği'ni kurdu. Kamulaştırılmak istenen 278 binada toplam 443 tapu sahibi var. 150'sinin vekâletini derneğe verdiği belirtiliyor. 30 tapu sahibinin belediye ile anlaştığı vurgulanıyor.

Gelinen noktada ‘Tarlabaşı Yenileme Projesi' Arap saçına dönmüş vaziyette. Belediye kamulaştırma tebligatı gönderiyor. Mülk sahibi, projeye ve kamulaştırmaya karşı dava açıyor. Hatta dernek, projenin iptalini AİHM'ye götürdü. Başvuru kabul edildi. Şimdi dava gününü bekliyorlar. Projenin iptalini İstanbul Mimarlar Odası da istiyor. Onlar da mahkemeye başvurdu.

Fiyatlar artıyor
Tarlabaşı Caddesi üzerindeki iş yerlerinin kirası, büyüklüğüne göre 1.500 ila 2 bin lira. Konut kirası 600 lira civarında. Arka sokaklarda ise 250-400 lira. Elbette ‘Tarlabaşı Yenileme Projesi'nin tamamlanmasıyla birlikte fiyatlar artacak. Sonuçta, üç ila beş milyar dolarlık ranttan söz ediliyor. Kiraların ve konut fiyatlarının ne kadar artacağını, yine Beyoğlu'ndaki Galata ile karşılaştırabiliriz. Galata'da, Tarlabaşı gibi büyük yenileme yapılmadı. Sadece binalar restore edildi. Buna karşın son üç yıl içinde fiyatlar yüzde 50-60 oranında arttı. Birkaç yıl önce 1+1 bir daire alıcı bile bulamazken, bugün 160 bin liraya satılıyor. 3+1, 120 metrekarelik bir evin kirası artık 1.600 lira. Yani değişen sadece bir semtin çehresi olmuyor, çok daha fazlası söz konusu.

Kamulaştırma bedeli; 10 milyon TL
Tarlabaşı Yenileme Projesi' ihalesini alan Çalık Grubu'na bağlı GAP İnşaat, Proje Gerçekleştirme Payı olarak belediyeye yüzde beş, mülkiyet sahiplerine kat karşılığı yüzde 42.3 (toplam 26.179 metrekare) teklifinde bulundu.

Proje, Bülbül, Çukur ve Şehit Muhtar mahallelerini kapsıyor. 20 bin metrekarelik alanda 210'u tescilli sivil mimarlık örneği 278 bina restore edilerek, iki buçuk yıl içinde sahiplerine teslim edilecek. Proje ile büyüklükleri 50 ile 100 metrekare olan küçük tarihi evlerin, beşerli onarlı gruplar halinde birleştirilip tek blok haline getirilmesi planlanıyor. Bloklar oluşturulurken, binaların dış cepheleri korunacak. İçlerinde alışveriş alanları, konutlar, butik otel ve pansiyonlar bulunacak. Tüm konutlar için yeraltı otoparkları ve sosyal faaliyetler için yaya alanları yer alacak. 10 milyon liralık kamulaştırma öngörülüyor. Mülk sahipleriyle uzlaşma süreci Mart 2010'da tamamlandı. Yüzde 70 oranında uzlaşma sağlandı. Tahliye süreci başladı. Uzlaşmayanlar ile ilgili kamulaştırma süreci devam ediyor. Tescilsiz binaların yıkımı Ağustos 2010'da başlayacak. Mayıs 2011'de inşaata başlayıp iki buçuk yılda tamamlanacak.

Yenileme nasıl olacak?
Tarlabaşı Yenileme Projesi, yollar dâhil, yaklaşık 23 bin 400 metrekare. Yenileme projesinde üretilen 13 bin 333 metrekare otel dışında, satılabilir 45 bin 202 metrekare konut, 7 bin 846 metrekare apart-rezidans alanı ile 30 bin 76 metrekare çarşı ve ofis oluşturulacak. Bu alanlar dışında, 49 bin 131 metrekare otopark, depo ve sığınak da var. Proje alanı içindeki yapıların yüzde 75'i tarihi vasfı olan ve tescilli binalardan oluşuyor. Tescilli binaların birçoğunun dış cephesini muhafaza edip, son teknolojiye göre askıya alınarak korunacak şekilde arka tarafları yenilenecek. Bu yapılara müdahale, özgün mimari değerleri, değişmişlik, yapısal durumu ve tarihi doku içindeki konumu dikkate alınarak gerçekleştiriliyor. Ayrıca alandaki yapıların çoğu 1870 İstanbul yangınları sonrası ucuz malzemelerle, kâgir yapı tekniğiyle yapılmış konutlardan oluşuyor. Binaların tamamına yakınının çöküntü, yangın gibi riskleri itibariyle restorasyona ihtiyacı bulunuyor.