Toplu Konut İdaresi (TOKİ) Başkanı Erdoğan Bayraktar, kaçak yapılaşmayla mücadele ve sosyal konut üretimi çerçevesinde bugüne kadar geldikleri noktada Türkiye genelinde 500 bin konuta ulaştıklarını, 2023 yılına kadar 500 bin konut daha üretileceğini açıkladı.

Bayraktar, İstanbul'da 4-5 Mart tarihleri arasında Lütfi Kırdar Kongre Merkezi'nde düzenlenecek olan, "2011 Konut Kurultayı" öncesinde düzenlediği basın toplantısında, TOKİ'nin projeleri ve Konut Kurultayı hakkında bilgi verdi. TOKİ'nin, 500 bin konut üretimi hedefini yakaladığı 2011 başı itibariyle, ülkenin gelecekteki konut stratejilerinde yeni hedeflerini, kentsel dönüşümü, ulusal - uluslararası düzeyde tartışmak, değerlendirmek ve tecrübeleri paylaşmak amacıyla 4 - 5 Mart 2011'de İstanbul'da Konut Kurultayı düzenleneceğini söyleyen Bayraktar, Kurultay'ın ana temasının "Konutta Yeni Yaklaşımlar, Stratejiler, Eylemler ve Kentsel Dönüşüm; Doğal Afetlere Hazırlıklı Bir Türkiye İçin Kentsel Dönüşüm Seferberliği" olarak belirlendiğini açıkladı.

KAÇAK YAPILAŞMA YOKSULLUĞU BESLEYEN BİR YAPI OLUŞTURUYOR

Dünya nüfusunun neredeyse yarısının günde 2 doların altında bir gelirle yaşadığına dikkati çeken Bayraktar, bu yoksul kitlelerin iş ve aş için göç ettikleri kentlerde en riskli, en kirli, en çarpık yapılaşmalarda barınma ihtiyacını gidermeye çalıştıklarını, Birleşmiş Milletler raporlarının, sadece on yıllar içinde dünya yoksulluk merkezlerinin büyük kentler olacağı öngörüsünde bulunduğuna dikkat çeker Bayraktar, "Benzer şekilde Türkiye'de de gecekondu ve kaçak yapılaşma yoksulluğu besleyen bir yapı oluşturuyor. Ancak ekonomik açıdan gelişen Türkiye'de halkımız geleceğin şehirlerinde daha güvenli, daha mutlu, daha huzurlu, daha modern ortamlarda yaşamayı hak ediyor" dedi.

1 MİLYON KONUTA ULAŞILACAK

Bu inançla TOKİ olarak yoksul vatandaşların konut sorunu ve kaçak yapılaşmayla mücadele etmeyi kendilerine görev bildiklerini söyleyen Bayraktar, "Sosyal konut üretimi yoksullukla mücadelede önemli bir çözüm aracıdır. Biz en azından bu kitlelerin en temel insan hakkı olan sağlıklı barınma hakkını yaygın biçimde karşılamayı hedefledik" dedi. TOKİ'nin bugün geldiği noktada Türkiye genelinde 500 bin konuta ulaştığını söyleyen Bayraktar, "2023 yılına kadar 500 bin konut daha üretilecek. Toplamda bir milyon konut olacak" açıklamasında bulundu. Acil konut ihtiyacının bugün yüzde 5 ila 10 kadarını TOKİ'nin ürettiğini belirten Bayraktar, 2003 yılından bugüne gelindiğinde, alt ve orta gelir gruplarının ihtiyacı olan sosyal konutlar, uydu kentler, afet konutları ve göçmen konutları, tarım-köy uygulamaları, kamusal uygulamalar ve altyapılı arsaların üretimini gerçekleştirdiklerini kaydederek, "TOKİ, yaptığı çalışmalarla kayıt dışı ekonominin önlenmesini, konut satış fiyatları ve kiraların düşmesini sağlamaktadır" dedi.

"KENTSEL DÖNÜŞÜM KAPSAMINDA 248 PROJEYİ YÜRÜTÜYORUZ"

Kendi kaynağını kendi üreterek Hazine'ye yük olmadan 30 milyar TL'lik yatırım gerçekleştiren TOKİ'nin, hem tüketicilerin, hem sektör aktörlerinin nezdinde inşaat sektöründe güven kelimesiyle özdeşleştiğini belirten Bayraktar, Cumhuriyet tarihinin en büyük gecekondu dönüşümü - kentsel yenileme uygulamasını hayata geçirerek Türkiye genelinde 248 projeyi yürüttüklerini, bu çerçevede bugüne kadar 148 bin konutu projelendirdiklerini, 50 bin ile başladıkları 30 bin konutu bitirdiklerini söyledi.

Türkiye'de kişi başına gelirin 10 bin dolar seviyesini aştığını, hem bölgesel anlamda hem de ekonomik açısından güvenli, çağdaş, sosyal ve ekonomik açıdan gelişmiş yaşam alanlarını yaratmanın bir zaruret halini aldığını belirten Bayraktar, "Söz konusu geleceğin şehirlerini yaratmak ancak kentsel dönüşümle mümkün olacaktır" dedi. Kentsel dönüşümün, aynı zamanda sosyal değişim, şehirde yaşayanların daha çok aidiyet hissedecekleri bir kent anlayışı yaratılması demek olduğunu vurgulayan Bayraktar, "TOKİ olarak biz, plansız yapılaşmanın ve salaş yapıların yarattığı adaletsizliğe, sosyal bozulmaya ve ekonomik israfa karşı en güçlü yöntemin kentsel dönüşüm olduğuna inanıyoruz" dedi.

"KENTSEL DÖNÜŞÜM İLLEGAL OLUŞUMLARIN ÖNÜNÜ KESECEK"

Ekonomik açıdan büyük bir atılım içinde olan Türkiye'nin, sosyal atılım sağlamasının da önemli yollarından biri olarak gördükleri kentsel dönüşüm için Bayraktar, şunları söyledi:

"Türkiye'nin şehirlerini salaş yapılardan ve plan dışı kaçak yapılardan arındırmadıkça, bir deprem kuşağında olan ülkemizde deprem fay hattı üzerinde bulunan binaları depreme karşı güvenli hale getirmedikçe gelişmiş bir ülke olamayacağımız bir gerçektir. Deprem dönüşümlerinde sürdürülebilirliği sağlamanın en önemli ve etkili aracı kentsel dönüşümleri yaygınlaştırarak gerçekleştirmektir. Kentsel dönüşüm, kentsel standartları ve iş potansiyelinin artırarak ekonomiyi canlandırır, işsizliği, kentsel yoksulluğu azaltır. Doğal ve çevre kaynaklarının sürdürülebilirliğini sağladığı, altyapı ve ulaşım maliyetlerini, karbon salınımını ve deprem riskini azalttığı için düzenli yapılaşma kaynak israfının engellenmesinin önemli bir yoludur. Terör ve gettolaşmada ciddi oranlarda düşüş meydana getireceği gibi gecekondu bölgelerindeki illegal oluşumların önünü kesecektir. Vatandaşımızın devletimize olan aidiyet duygusu ciddi anlamda artıracak, şehirlerimizi güzelleştirecektir. İnsanlarımız daha güvenli ve modern ortamlarda nitelikli koşullarda yaşayacaklar, böylece toplumumuzun huzur ve mutluluğu artacaktır."

BREZİLYA 250 MİLYAR DOLAR AYIRDI

Toplantı sonunda gazetecilerin sorularını yanıtlayan Bayraktar, kentsel dönüşümün eskiyen dokunun yenilenmesi şeklinde düşünülebileceğini söyledi. Türkiye'nin en önemli meselesinin gece kondu bölgelerinin, kaçak yapıların, salaş yapıların, depreme dayanıksız yapıların dönüştürülmesi olduğunu belirten Bayraktar, "Bize benzeyen ülkeleri de örnek almalıyız. Bizden iki adım önde olan ülkelerden Güney Kore ve İspanya, kişi başın geliri 15 bin doların üzerine çıkardıktan sonra kentsel dönüşümde başarılı olmuştur. Bize benzeyen ülkeler Meksika ve Brezilya'dır. Brezilay, bugün kentsel dönüşümü 250 milyar dolar ayırmıştır. Biz, Brezilya ve Meksika'dan daha başarılı olduğumuz söyleyebiliriz" dedi.

"VATANDAŞ İLK AŞAMADA DEVLETİ GÖRMEK İSTİYOR, ÖZEL SEKTÖR OLUNCA "RANT" ORTAYA ÇIKIYOR"

Türkiye'de yapmak istedikleri kentsel dönüşümün devlet eksenli bir politika ile yürütülmesi gerektiğini belirten Bayraktar, "Özel anlayışa konu edilmemelidir. Anlaşma aşamasında devlet, yapım aşamasında ancak özel sektör devreye girmelidir. Anlaşma aşamasında vatandaş karşında devleti görmek ister ve devletten garanti almak ister. Özel sektör olduğu zaman, kar ortaya çıktığı zaman, rant beklentileri daha fazla arttığı ve ajitasyonların çok daha ciddi şekilde organize edilebildiği bir durum ortaya çıkar. Kentsel dönüşümlerin yapılacağı gecekondu bölgelerinde yasa dışı oluşumlar da daha çok yeşerebildiği için bu tür anlayışlar bu dönüşümün karşısına dikilmektedir. Biz, hassasiyetle ifade etmek istiyoruz. Kentsel dönüşümlerde devlet, vatandaşın yanındadır. Vatandaş için en uygun neyse, onu yapmaya çalışmaktadır. Vatandaştan ve toplumun her kesiminden yardım beklemekteyiz" açıklamasında bulundu.

"BİR TEK KONUT SATMADIK, HAK SAHİPLERİNE TESLİM ETTİK"

Türkiye'de 248 noktada kentsel dönüşüm yaptıklarını belirten Bayraktar, bazı yerlerde çok başarılı olduklarını belirtti. Eskişehir'de davullu zurnalı yıkım yaptıklarını, 500 bin metrekare bir alanda bin gecekondunun hepsiyle anlaştıklarını söyleyen Bayraktar, "Kendilerine konut vereceğiz. Uşak'ta yüzde 90 başarı sağladık. Fakat bazı yerlerde rant beklentisi oluyor" dedi. Ankara'daki kent dönüşümleri çerçevesinde 7 binin üzerinde konutun yıkıldığını, bunların yerine yapılan konutların inşaatlarının büyük çoğunun bittiğini, 2011 yılında etap etap bu konutları hak sahiplerine teslim edeceklerini söyleyen Bayraktar, "Bir tek konut satmadık. Hepsini hak sahiplerine vereceğiz" dedi.

"ELEŞTİRİLER DEVAM EDECEKTİR"

Kentsel dönüşümde "sosyal boyut"un ele alınmadığı eleştirilerine Bayraktar, "İstanbul'da Fatih'deki Sulukule'de, Küçükçekmece Ayazma ve Tepeüstü'nde eleştiri aldık. Bu eleştiriler devam edecektir. Biz, Sulukule'de hak sahibi olan kimseyi başka bir yere taşımadık. Bir tane bile oradan konut satmadık" yanıtını verdi. Şehirleşmenin devam edeceğini, bunun önüne kimsenin geçemeyeceğini belirten Bayraktar, "Türkiye'de bu yüzde 75'leri geçmiştir" dedi. Bayraktar, gittikçe nüfusun artacağını, yoksulluk şehirlere taşınacağını belirterek, "Devleti aciz durumu düşürmemek bizim görevimiz" dedi.

"İSTEDİĞİMİZ KALİTEYİ YAKALADIĞIMIZI SÖYLEYEMESEK DE, KONUT KALİTESİ 3 KAT ARTTI"

Bir soru üzerine Bayraktar, "Yaptığımız konutlarda istediğimiz kaliteyi yakaladığımızı söyleyemeyiz. Bu konuda müteahhitlerin pozisyonundan çıkın, İhale Kanun'u, ara teknik eleman boyutuna kadar hepsini değerlendirebiliriz" karşılığını verdi. Fakat konut kalitesinin 8 yıl öncesine göre 3 kat arttığını vurgulayan Bayraktar, "İnsan hayatını kolaylaştırmaya yönelik binalarımızda değişiklikler yapıyoruz. Kaliteyi süratle artırıyoruz. konut edinmedeki en önemli sorun, konuta ihtiyacı olan insanların alacak parasının olmaması. Bunun için fiyatları aşağı çekmek lazım. Biz de, bunun için çalışıyoruz" diye konuştu. TOKİ olarak konut yaptıkları yerlere sosyal alanda yaptıklarını belirten Bayraktar, yeşil alanlara verilen önem kapsamında 17 milyon metrekare yeşil alan üretildiğini ve 3.7 milyon ağaç dikildiğini söyledi.

"SİT ALANLARDA KONUT YAPMIYORUZ"

Kentsel dönüşümlerde, tarihi dokuya zarar verilmediğini savunan Bayraktar, "SİT alanlarında kanun neyi emrediyorsa ona göre düzenleme yapmak zorundasınız. Yasa'nın dışına çıktığınız zaman gereği yapılmak zorunda. Ben böyle bir örnek bilmiyorum. Varsa söyleyin. Tarihsel ve doğal SİT alanlarında inşaat yapmıyoruz. Örneğin, Trabzon Zavanos deresinde kaldırdığımız evlerin tamamını başka yere taşıdık. Tarihi dokuyu restore ediyoruz, başka bir şey yapmıyoruz" dedi.

"ŞEHİR PLANCILARI ODASININ DA DESTEĞİNİ ALMAYA ÇALIŞACAĞIZ"

Bazı STK'ların kentsel dönüşüm projesini, "rantsal dönüşüm" projesi şeklinde eleştirdiğinin hatırlatılması üzerine Bayraktar, "Şehir Plancıları Odası'na da daha çok derdimizi anlatacağız ve onların desteğini almaya çalışacağız. Konut Kurultayı'nda da odalarımızı davet ettik. Onların da katılımı sağlamayı, mutlaka bütünleşmeye çalışacağız. Tabi ki deprem, gecekondu dönüşümleri bir rant dönüşümü değildir. Bunun mutlaka herkes tarafından altının çizilmesi lazım. Devlet, kentsel dönüşümleri ülkenin sağlığı için yapmak durumundadır. Devlet böyle bir işten kar yapmayı niye düşünsün? Bunun bir izahını ben düşünemiyorum. Ancak, özel sektöre konu edildiği zaman kar ortaya çıkar. Kentsel dönüşümler, işin başında özel sektöre konu edilmemelidir. Devlet eliyle elbirliğiyle yürütülmelidir. Vatandaş, "devlet bu işi bizim menfaatimize yapıyor"a mutlaka inanmalıdır. Böyle bir boyutu el birliğiyle yakalamalıyız. Suiistimal olursa, yakalarda bunun mutlaka yakasına yapışmalıdır" dedi. Bayraktar, TOKİ'de fiilen iş yapan 600 müteahhit olduğunu, işini yapamayan müteahhit oranının yüzde 6-7'lere düştüğünü bildirdi.