Trakya Üniversitesi Arkeoloji Bölümü'nden Yrd. Doç. Dr Ahmet Yaraş, yapımı sürdürülen Yortanlı Barajı'nın suları altında kalacak Allianoi antik kenti için, " Tarihte öyle bir yer düşünün ki, su için kurulmuş olsun ve su yüzünden yok olmak zorunda kalsın" diyor. Allianoi antik kenti de tıpkı Ilısu Barajı'nın altında kalacak olan Hasankeyf gibi sonunu merak ediyor.

Türkiye'deki enerji politikalarının kurbanı olan bölgeler adını andığım yerlerle sınırlı değil. Her nedense birileri, artık kasıt aramak gerekiyor bunda, tarihi ve kültürel önemi yüksek yerler arasından seçiyor, barajların, santrallerin yapılacağı yerleri. İşte son kurbanlardan biri de Allianoi. Peki burası neden önemli? Çünkü bu antik kentte yapılan kazılar neticesinde, antik kentin Prehistorik, Helenistik, Roma, Bizans ve kısmen de Osmanlı dönemlerinden izler taşıdığı ortaya çıkarılmış. Antik kent için 1998 yılından bu yana da Paşa Ilıcası merkez olmak üzere baraj gölet alanı içinde kalan alanda kurtarma kazı çalışmaları devam ediyor.

Proje aynen uygulandığı takdirde, baraja su toplanmaya başlandığı gün Allianoi tamamen su altında kalacak. Yağış rejimi ve bitki örtüsü ile bağlantılı olarak yaklaşık 40-60 yıl arasında ömrü olduğu düşünülen barajın gölet alanında bu süre zarfında alüvyon birikecek. Ve Allianoi yaklaşık 12-15 m.lik alüvyon dolgu altında kalacak.

Yrd. Doç Dr. Ahmet Yaraş, Allianoi'nin daha önceleri hidroterapi merkezi olarak kullanıldığının altını çizerek, "Burası Anadolu'nun en büyük ılıcasıydı. Şimdi burası da tehdit altında. Türkiye'nin batısında, Bergama'nın kuzeyinde, arkeologlar 1970'li yıllarda yazılmış bir tarihsel yanlışı düzeltmeye çalışıyor. Fazla da zamanları yok aslında. Çünkü antik kalıntıların da üzerinde esen seçim rüzgarları, barajın gövdesini çoktan yükseltmeye başlamış. Eğer bir şey yapılmazsa, 1800 yıl önce su için kurulan bu sağlık merkezi su yüzünden yok olacak" diyor.

Turizm bölgesi kalsın
Allianoi'nin turizm bölgesi olarak kalmasını ve antik kentin sular altında kalmaması gerektiğini söyleyen Bergama-Yortanlı Kurtarma Derneği'nden İffet Diler, "Şu anda yasal süreç devam ediyor. Biz de elimizden geldiğinde antik kenti kurtarmaya yönelik çalışmalar yapıyoruz. Allianoi, dünyadaki ikinci sağlık yurdudur. İnsanları yanlış bilgilendirmemek lazım. Burada bizlerin önerdiği alternatif projede, set yapıldığı takdirde doğu ve batı da ana kayaya kadar inilerek geçirimsiz tabakaya beton enjekte edilebilecek. Perde duvarları ile kuşaklama yöntemiyle Allianoi'un su altında kalması önlenecek. Eğer bu proje uygulanabilirse, Ilıca'nın kuzeyindeki Çam Tepe'ye kongre amaçlı bir turistik tesis yapılmak suretiyle, kültür, sağlık ve kongre amaçlı tesis ile olağanüstü bir kompleks elde edilebilir" diyor.

Yortanlı Barajı, 18.304 hektarlık Kınık Sulaması'nın yüzde 43'ü olan 7793 hektar tarım arazisine yılda ortalama 37 milyon metreküp su verecek. Hem Kınık sağ sahiline, hem de sol sahiline su verecek olması, projenin anahtar proje haline gelmesine neden olduğu iddia ediliyor. Bakırçay Kınık Projesi sulama alanı içinde 5. 600 çiftçi ailesi yararlanacak. Bu proje ile Bakırçay havzasında 20 bin hektar alanın sulanması amaçlanmış. Projede değişiklik yapılmadan baraj yapıldığı takdirde, 67.3 hm 3 tarıma elverişli alan su altında kalacak. Allianoi ise baraj gölet alanının tam ortasında kalacak. Su toplanmaya başladığı an, Allianoi'un su altında kalması kaçınılmaz.