Fotoğraflar: Wikipedia
1 Mayıs 1931 yılında açılan Empire State Binası bu sene 75. yaşını kutluyor. Ekonomik sıkıntının yaşandığı bir dönemde Walter Chrysler (Chrysler) ile John Jakob Raskob (General Motors) arasındaki en yüksek binayı kim inşa edecek yarışmasının sonucunda, New York ve ABD tarihi için çok önemli olan Empire State Binası’nın inşasına 17 Mart 1930 yılında başlandı.
Shreve, Lamb & Harmon şirketinden William Lamb Empire State Binasını tasarlayacak mimar olarak seçildi. Lamb, tasarımında Eliel Saarinen’in dikey çizgili tasarımlarından esinlendi.
Binanın haftada 4 kattan fazlası inşa edildi. Binanın kolonları, kirişleri, pencereleri ve pencere çerçeveleri fabrikada yapıldı, inşa alanında bir araya getirildi. 60.000 ton çelik 499 km uzaklıktan Pennsylvania’dan trenle, kamyonlarla taşındı.
Bugünkü yüksek binaların aksine binanın klasik taştan bir cephesi var. Binanın taş işleri 1930 yılının Ocak ayında başlandı ve Kasım ayında tamamlandı. Pencerler taş kolonlar arasındaki metal desteklere takıldı. Binanın art deco tarzındaki sivri tepesi zeplinler için bağlama direği ve depo olarak tasarlandı. Hava gemileri ile yapılan birkaç testten sonra fikrin pratik olmadığına ve güçlü hava akımlarının binanın büyüklüğünden ötürü tehlikeli olabileceğine karar verildi. Herşeye rağmen T şeklindeki bağlama direği bırakıldı.
Binanın alt katları bütün bir kütle gibi görünürken 1918 yılında çıkan bir yasadan (yüksek binaların gölgesinin azaltılması hakkında) dolayı üst katlara doğru çıkıldıkça binanın katları geri çekildi. Bu da binaya farklı, koni şeklinde bir görünüm verdi.
3 Ekim 1930 tarihine gelince, 88 kat tamamlanmış, geriye 14 kat kalmıştı. En üst katlarındaki 60 m yüksekliğindeki kubbeli kule cam, çelik ve alüminyumdan yapıldı.
443,2 m yüksekliğindeki bina Dünya Ticaret Merkezi’nin yıkılmasından sonra New York’un en yüksek binası ünvanını geri aldı. Bina açıldıktan 1940’lı yıllara kadar kiralanmadan kaldı. Binanın boş olmasından dolayı o dönemde "Empty State Building" ismi takıldı.
Binayla İlgili İstatistikler
Mimar: Shreve, Lamb & Harmon Associates
Müteahhit: Starrett Brothersve Eken
Hafriyat Başlangıç Tarihi: 22 Ocak 1930
İnşaat Başlangıç Tarihi: 17 Mart 1930
Köşe Taşı: Orjinali Alfred E. Smith tarafından 17 Eylül 1930 tarihinde, 50. yıldönümüne denk gelen 1981 yılında yeniden konuldu.
Duvar İşçiliği: 13 Kasım 1930 tarihinde tamamlandı.
Toplam Zaman: 1 yıl 45 gün, Pazar günleri ve tatiller dahil.
Emek-saat: 7.000.000
Maliyet: 40.948.900 Dolar (arsa dahil)
Bina Maliyeti: 24.718.000 Dolar
Arsa Alanı: 7.240 m²
Doğudan batıya uzunluk: 129 m
Kuzeyden güneye uzunluk: 56,9 m
Temel: Sokak seviyesinden 16,7 yukarıda
Bodrum Katı: Zeminden 10,6 m aşağıda
Lobi: Deniz seviyesinden 14,3 m yukarıda
Toplam Yükseklik: 443,2 m aydınlatma çubuğunun tepesine kadar
• 86. Kattaki gözleme katına kadar: 320 m
• 102. Kattaki kule katına kadar: 373 m
Anten Yüksekliği: 60 m
Kat Sayısı: 103 kat
Basamak Sayısı: Zeminden 102. kata kadar 1.860 adet
Hacim: 999.000 m3
Ağırlık: 365.000 ton
Plan: Binanın tabanı sokaktan 5 kat yükseliyor. Giriş 4 kat yüksekliğinde, lobi 3 kat yüksekliğinde.
Çelik İskelet: 60.000 ton
Dış Mekan Malzeme: 5.400 m3 İndiana Kireçtaşı, 929 m² Rose Famosa ve Estrallante Mermeri. 27.870 m² Hauteville ve Rocheron mermeri asansör lobileri ve ofis katı koridorları.
Pencere Sayısı: 6.500 adet
Zemin Katı Giriş: 33. Cadde’den 5 giriş, Fifth Avenue ve 34.Cadde’den.
Asansörler: 73 adet, 6 adeti yük asansörü. (Lobiden 80. kata 45 saniyede çıkılabilir.)
Yürüyen Merdiven: 8 adet hızlı yürüyen merdiven hol ile ikinci kat arasında hizmet veriyor.
İletişim: Kiracılar için özel imkanlar sunuluyor. Fiber optik kablolar, şahsi telefon kablo TV ve internet web sitesi rehberi.
Isıtma: 80.450 metre uzunluğundaki radyatör borusu.
Havalandırma: 7.450 ton soğutma (Havalandırma sistemi 1950 yılında kurulmuş, 1984 ve 1997 yılında yenilenmiş.
Su: 112.630 metre uzunluğundaki borular su tanklarından suyu bütün katlara dağıtıyor.
Elektrik: 762.000 metre uzunluğunda kablo ile yılda 40 milyon kilowatt/saat enerjiyi bina ve kiracılar için elektrik kullanılıyor.
Yangın Emniyeti: 1. sınıf uyarı ve 1998 yılında kurulan flaşlı ışık sistemi.
Telefon Kablosu: 1.705.540 metre uzunluğunda teledon kablosu.
Atık İşleme: Her ay binadan 100 ton çöp ve atık atılıyor.
Çalışan: 150’si bakım personeli toplam 250 kişi
Binanın Aydınlatılması
Bina özel günler ve dini bayramlarda seçilen renklere uygun olarak projeksiyonla aydınlatılıyor. Dünya Ticaret Merkezi’nin yıkılmasından sonra birkaç ay boyunca kırmızı, beyaz ve mavi renkle aydınlatıldı. Sonrasında standart programa geri dönüldü.
Aydınlatma Programından Örnekler
Mavi/Mavi/Beyaz: Birleşmiş Milletler Günü, Birleşmiş Milletler Dünya Zirvesi
Altın Rengi: Oscar Haftası
Altın Rengi Siyah/Altın Rengi: NYC Triatlonu/NYC2012
Yeşil/Mavi/Mavi: Dünya Günü
Işıksız: Empire State Binası açılmadan önceki New York’un silüeti
Turuncu/Turuncu/Mavi: New York Şehri Kutlaması
Turuncu/Beyaz/Mavi: New York Maratonu için resmi renkleri
Kırmızı: Sevgililer Günü
Kırmızı/Kırmızı/Yeşil: Noel, Tatil Günleri
Kırmızı/Beyaz/Mavi: 9/11/01 Anma Günü, Bağımsızlık Günü
Beyaz: 75. yıl aydınlatması, Empire State Binası Rengi
Sarı: U.S. Open
Sarı/Sarı/Beyaz: Paskalya/Bahar
Benzerleri
Mexico City’deki Latinoamericana Binası, Moskova’daki Seven Sisters binası, Moskova Eyalet Üniversitesi Binası ve Varşova Kültür ve Bilim Sarayı Empire State binasıyla oldukça benziyor. Houston’daki Williams Tower binanın adeta camdan versiyonu gibi ve girişi orjinaline benziyor.
Winston-Salem, North Carolina’daki R.J. Reynolds Tobacco Firması’nın genel müdürlük binası ABD’nin güneydoğusundaki en eski gökdeleni ve Empire State’in prototipi olduğu söylenebilir. Yine Shreve, Lamb and Harmon Associates tarafından benzer bir şekilde tasarlanan Cincinnati Carew Binası’nın binanın temeli olduğu düşünülebilir.
Popüler Kültürde Empire State Binası
Binanın Amerikan tarihinde olduğu kadar Dünya popüler kültüründe de önemli bir yeri vardır. Pek çok filme sahne olmuştur. Bunlardan bazıları:
• Binanın en ünlü popüler sunumu 1933 yılında çekilen King Kong filmiyle oldu. Filmin kahramanı dev goril kendini esir alan kişilerden kurtulmak için binaya tırmanıyor. Sonrasında düşerek ölüyor. 1983 yılında filmin 50. yıl dönümünde şişme King Kong binaya yerleştirildi.
• 2005 yılında King Kong filminin yeni versiyonu için 1930’lu yılların New York’u yaratıldı. Kong ile çift kanatlı uçak arasındaki final sahnesinde bina detaylı bir şekilde görülebilir.
• Gözlem katı Love Affair, An Affair to Remember, and Sleepless In Seattle gibi filmlerde romantik randevulara sahne oldu.
• Sky Captain ve World of Tomorrow filmleri binanın bağlama kulesine zeplinin bağlanmasıyla başlıyor.
• Thunderbirds’ün "Terror in New York City" bölümünde kahramanlar binayı raylar üzerinde taşımaya kalkıyor.
• Superman dergisinin 300. sayısında 1980’li yılların başında bina dünyanın en yüksek binası ünvanını yeniden almak için yenileniyor. Kat yüksekliği 1.000’e çıkarılıyor.
• 1965 tarihli The Chase isimli dizide Doctor Who, Barbara Wright, Ian Chesterton ve Vicki, bir grup Daleks’ten sıcak bir kovalamaca sonucu kaçarak binanın gözlem katındaki TARDIS zaman makinalarına varıyorlar.
• 1946 yılındaki Baseball Bugs çizgi filminde binanın bir rolü vardı. Çizgi filmde gökdelene "Umpire State Building" ismi verilmiş.
• Godzilla: Final Wars filminde Rodan Özgürlük Anıtı’nın yok etmeden önce gökdelenin tepesine çıkarak bağırıyor.
• 2003 yılındaki Noel temalı Elf filminde, James Caan’ın canlandırdığı baba karekteri binadaki bir yayın firmasında çalışıyordu.
• Star Trek: Enterprise "Storm Front" isimli iki parçadan oluşan 4. bölümünde ABD’nin doğu kıyıları Almanlar tarafından fethedilir. 2. bölümünün başında Adolf Hitler’in New York’u ve Empire State Binası’nı ziyaret etmesiyle ilgili propaganda haberleri yayınlanır.
• Futurama "Anthology of Interest I" bölümünde dev Bender Empire State Binasının tepesinden düşer ve “Aaah bunu buraya kim koydu?” der.