Kültür ve Turizm Bakanlığı, değişik tarihlerde yurt dışına kaçırılan tarih ve kültür varlıkları için harekete geçti. Bakanlık, ABD’den Rusya’ya kadar bir çok ülkede bu eserlerin Türkiye’ye getirilmesi için her türlü yolu deniyor. Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç, CHP İzmir Milletvekili Canan Arıtman’ın yurt dışına kaçırılan tarihi eserlerle ilgili yazılı soru önergesine verdiği cevapta; Dışişleri Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı İnterpol Dairesi ve Yurt dışı temsilcilikleri aracılığıyla girişimlerde bulunulduğunu bildirdi. Bir eserin kanunsuz yollarla yurt dışına çıkarılmış olması durumunda; 1970 UNESCO Sözleşmesi, Avrupa Arkeolojik Mirasın Korunması Sözleşmesi ve ikili anlaşmalar ile iadesinin sağlanmaya çalışıldığını vurgulayan Koç; bunun kabul edilmemesi halinde yurtdışında bulunan avukatlık firmaları aracılığıyla dava açıldığını söyledi.
Yurt dışında bulunan eserlerin Türkiye’ye iadesi için yapılan çalışmaların yoğun bir şekilde devam ettiğini kaydeden Koç; ABD, Almanya, Rusya Federasyonu, İtalya, Danimarka, Fransa ve İsviçre’de bulunan eserlerin iadesinin sağlanmaya çalışıldığını bildirdi. Bakan Koç’un verdiği bilgiye göre iadesi sağlanmaya çalışılan eserler ve bulundukları ülkeler şöyle:
Rusya
Troya eserleri: 1991 yılından bu yana iade çalışmaları sürüyor.
ABD
Herakles Heykeli: Alt yarısı Antalya müzesinde üst yarısı ise Boston’daki koleksiyonerlerin elinde olan heykelin iadesi için dava açılması düşünülüyor.
Kumluca Eserleri: Antalya Kumluca’dan 1963 yılında gitmiş dini amaçlı gümüş kapların iadesi için çalışmalar sürüyor. Dava yoluna gidilip gidilemeyeceği araştırılıyor.
Danimarka
Diyarbakır Müzesi Sfenks Figürünü, Akşehir Syedi Mahmut Hayrani Türbesi’ne ait sanduka, Cizre Ulu Camii Kapı Tokmağı, İstanbul Nuru Osmaniye Kütüphanesinden çalınan Kur’an-ı Kerim sayfaları özel bir koleksiyoncuda bulunuyor. Danimarka ikili kültürel anlaşmaları imzalamadığından çözüm yolu aranıyor.
İtalya
İtalya İnterpol’ü tarafından ele geçirilen bir adet Lidya yazıtının Anadolu kökenli olduğu tespit edilmiş, iade için dava açılmış durumda.
Fransa
Ayasofya Camii 2. Selim Türbesi Çinileri: Louvre Müzesi’nde bulunan eserin hangi yolla müzeye intikal ettiği araştırılıyor. Araştırma sonuçlarına göre dava yoluna gidilecek.
İsviçre
Lidya Eserleri: Paris’te Galerie Boldeel-Deroyan’ın elinde bulunan 13 parça Lidya eserinin, 1993 yılında Türkiye’ye iadesi sağlanan Karun Hazinesi’ndeki eserlerin aynısı olduğu Dışişleri Bakanlığı’na bildirildi. Eserlerin Cenevre’ye gönderildiğinin öğrenilmesi üzerine Cenevre Konsolosluğu nezdinde girişimlerde bulunuldu. Eserlerin iadesi için dava yoluna gidilecek.
En Çok Almanya’da
Bogazköy Sfenksi: 1917 yılında onarım için götürüldü. Kültür ve Tabiat Varlıklarının İadesi Komitesinin gündemine alındı. Berlin Devlet Müzesinde bulunuyor.
Bergama Zeus Sunağı: 1868-1878 yıllarında gitmiş. Berlin Prefamon Müzesinde bulunuyor.
Aphrodisias- İhtiyar Balıkçı Heykeli: 1904 yılında heykelin gövdesi gitmiş. Berlin Pergamon müzesinde bulunuyor. Baş kısmı Türkiye’de.
Konya-Beyhekim Camii Mihrabı: 1907 yılında gitmiş. Berlin Prefamon Müzesinde bulunuyor.
Aydın Dikmen’den ele geçirilen eserler: Almanya’da yaşayan Aydın Dikmen adlı vatandaşın evinde bulunan 6 bin eserden Anadolu kökenli olan 1100 adedinin iadesi için girişimlerde bulunuldu.
Hacı İbrahim Veli Türbesi sandukası: 1906 yılında gitmiş. Berlin Doğu Asya ve İslam Sanatları müzesinde bulunuyor. Tespit davası açıldı.
Troya Eserleri: 1871-1890 yıllarında 480 civarında ziynet eşyası, troya tipi kaplar için girişimler sürüyor.
Kocaeli Müzesi’nden çalınan heykel başı: 2002 yılında çalınan heykel başının iadesi için gerekli işlemler yapıldı. En kısa sürede iadesi bekleniyor.
İzmir Arkeoloji Müzesinden, ‘Çalışan Afrodit’ heykeli: Eser Almanya’da yakalandı ve İstanbul Arkeoloji müzesine getirildi.
İzmir Agora Ören Yerinden çalınan heykel başı: Almanya İnterpol’ünce ele geçirilen eserle ilgili iade çalışmaları sürüyor.