Geçtiğimiz hafta Kapalıçarşı Esnaflar Derneği'nin yeni başkanı seçildi. İki yılda bir yapılan seçimleri, dört yıldır başkanlık yapan Dr. Hasan Fırat yine kazandı. Fırat'la çarşının Beyazıt kapısının yanındaki handa kendisine ait kumaş dükkanında buluştuk. Konuşmaya başlamamız, art arda tebrik etmeye gelen esnaf nedeniyle bir süre başlayamadı. Çarşıda dolaşmaya çıktığımızda yine aralıksız yürüyemedik. Fırat'ı öpenler, elini sıkanlar, sanki başbakanlık seçimi olmuş. Belli ki esnaf Fırat'ı çok seviyor. Aksi olsa, üç kez üst üste seçilemezdi herhalde.

Üçüncü kez Esnaflar Derneği'nin başkanı oldunuz. Neden sürekli sizi seçiyorlar?
2000'de başkanlığı devraldığımda çarşının 20 yıllık birikmiş sıkıntıları vardı. İki senede 28 cadde ve sokağın altyapısını, yer levhalarını yaptık, temizlik makineleri aldık, Kapalıçarşı'nın belgeselini yapıp dünyaya tanıttık. Abdulllah Öcalan meselesi yüzünden İtalya ile Türkiye'nin ilişkisi bozulduğunda 1000 kişilik bir yemek düzenleyip İtalyan bürokratları burada ağırladık. Bunları yapmak için devletten para da almadık. Metrekare birim üzerine düşen parayı esnaftan topladık. Daha öncekilerin böyle bir teşebbüsü olmamıştı.

Neler yapacaksınız yeni dönemde?
Çarşının çatısı restore edilecek. Eksik kalan sokak ve caddeler yeniden düzenlenecek. Çarşının çevresinin açılıp kimliğinin ortaya çıkmasını istiyoruz. Kaçak binalar ve sağlıksız yapılar yıkılacak. Polonya pazarından başladılar, Beyazıt temizlendi.

Siz neler vaat ettiniz?
Geçen yıl şubatta "Kapalıçarşı Kimliğini Arıyor" adlı arama konferansı yaptık. 80 bilim adamı, Turizm Bakanlığı, Bayındırlık Bakanlığı, İstanbul Valiliği, Büyükşehir Belediyesi ve Eminönü Belediyesi'yle ortak düzenledik. Bir sonuç raporu çıktı: Fiziki yapılanma, güvenliğin düzenlenmesi, çevrenin açılması, ticari ahlaki sorunun düzeltilmesi ve Kapalıçarşı'nın marka olarak dünyaya tanıtılması.

"Otantik malları yaşatacağız"
Son zamanlarda Kapalıçarşı'nın otantik havasının yavaş yavaş kaybolduğunu, Türk dokumaları yerine Afgan ve Hint kumaşlarının satılmaya başlandığını görüyoruz.
Türkiye'de otantik el tezgahlarında yapılan mamuller çok azaldı. Emekleri maliyetini kurtarmıyor. El yapımı halılar da değerini koruyamıyor çünkü Uzakdoğu'dan gelen malların maliyeti çok düşük. Bu bizim için kötü bir şey tabii.

Kapalıçarşı da özelliğini yitirmiş oluyor. Bu burası için tehlikeli bir durum değil mi? Buradaki mallar başka yerlerde de bulabilecekleri türdense insanlar neden gelsin çarşıya?
Ama burada değerini kaybetmeyen bir sürü şey var. El yapımı altın ya da gümüş mamulleri başka hiçbir yerde bulamazsınız. Fabrikasyon olanları Akmerkez'de bulabilirsiniz. Bizim isteğimiz çarşının otantik mallarını yaşatmak.

Bunun için ne yapıyorsunuz?
Boşalan yerlere dürümcü gelmeyecek. Buranın geçmişinde her bölgenin Fesçiler, Terlikçiler, Örücüler gibi ismi vardı. Şimdi karıştı. Eski haline döndüreceğiz. Mümkün olduğu kadar da Türk mallarını satacağız. 20'nin üzerinde işhanı var. Bunların büyük kısmı projelendiriliyor. Eskiden bu hanlarda yatılıyordu. İpek Yolu döneminde insanlar alışveriş için buraya geliyordu. Hanların altında ahırlar, üstte de kalacak yerler vardı. Hanları butik otel yapacağız.

"Markaları çekmek istiyoruz"
Çarşıda son yıllarda birçok kafe açıldı. Ama baktığınızda buralar da modern yerler. O da yanlış. Eski Osmanlı tarzı kafeleri ve nargilecileri yine açacağız.

Sahte marka çanta, ayakkabı satan bir sürü dükkan var. Adres belli olduğu halde bunlarla ilgili bir şey yapılamıyor mu?
Eskiye göre çok azaldı. Eskiden her üç dükkandan biri sahte ürün satıyordu. Şu anda can çekişiyorlar. Hepsi en az üç kez yakalanmıştır. Hukuki işlem yapılıyor ama durdurulamıyor. Biz karşıyız. Keşke gerçek markalar gelse. Biz buraya markaları çekmek istiyoruz. Ama buradan kazandıkları para onları kurtarmaz. Bir de yer sıkıntısı var. Büyük mağazacılık sistemini içeride uygulamıyorsunuz.

Bu tür mağazalar çarşının kültürel ve tarihi özelliğinden çalmayacaklar mı?
Roma, Milano ya da Viyana'da bu tür yerlerin tarihi dokusu korunmuş ama yine markalar var. Buraya dünyanın her tarafından insan geliyorsa ve burası bir alışveriş merkeziyse otantikliğimiz sürsün ama birkaç marka da olsun.

Şimdi bir de kapalı devre televizyon yayınına başlamışsınız çarşıda.
23 plazma yerleştirdik. Daha önce altın ve döviz borsasıyla ilgili anons yapıyorduk, şimdi gelişmeleri bu televizyonlardan izleyebilecekler. Turistler için de İngilizce haberler yayınlanacak. Bir de arada Türkiye'nin tanıtım filmi dönecek.

"En fazla ürünü Bush çifti aldı"
Bir dönem Kapalıçarşı'nın gece geç saatlere kadar ve pazar günleri açık olacağı konuşuluyordu. Bu plan ne durumda?
Bu proje beş yıldır hayata geçirilemedi. Burada hâlâ eski feodal yöntem devam ediyor. Birkaç nedeni var. Eminönü saat 19.00'dan sonra ölü bir bölge. Sokakta adam bulamazsınız. Müşteri gelmez. Keşke müşteri olsa da biz açsak. Eskiden oluyordu, 22.00'ye kadar dükkanları açık tutuyorduk. Bugün kışın insanlar 17.00'te dükkanı kapıyor. Ekonomi kötü, 22.00'ye kadar beklese ne olacak? İş olsa sabaha kadar açarız.

Turistler en çok hangi ürünlere ilgi gösteriyor?
En çok ana caddede altın ve halı bakıyorlar. Geçmişte gelen paralı turistti, her şeyi alıyordu. Şimdi gelenlerin çoğunluğu 50 doları geçmeyen incik, boncuk, nazarlık, imitasyon tişört gibi şeyler alıyor. Alışveriş için değil, gezip görmek için geliyorlar.

Türkiye'yi ziyaret eden siyasetçi ve ünlü oyuncuların hemen hepsi Kapalıçarşı'ya uğruyor. Onları siz mi karşılıyorsunuz?
Evet. Türkiye'ye gelen tüm bürokratların İstanbul'daki gezi programında Kapalıçarşı bulunuyor. Dışişleri Bakanlığı önceden kaçta, kaç kişinin geleceğini bize bildiriyor. Onları ağırlıyoruz. Bir kısmı alışveriş yapıyor, bir kısmı yapmıyor. Mesela NATO Zirvesi sırasında cumhurbaşkanı eşleri alışveriş yapamamıştı. Birkaç ay sonra dört cumhurbaşkanı eşi gelip alışveriş yaptı.

En fazla ürün alan ünlü kim oldu?
Laura ve George W. Bush. En son Charlize Theron 560 bin dolarlık halı aldı.

"Kapalıçarşı'da eski yaşantı daha güzeldi"

Ne zamandan beri çarşıdasınız?
Aslen tıp doktoruyum. 1986'dan beri Kapalıçarşı'da baba mesleği olan kumaşçılıkla uğraşıyorum. Çocukluğumdan beri çarşıda hep babamın yanında vakit geçirirdim. Baktım doktorluktan da fazla para gelmiyor, ben de kumaşçı dükkanı açayım dedim.

Dünden bugüne nasıl değişti çarşı?
Eski yaşantı daha güzeldi. Adam saat 10.00'da hâlâ siftah etmemişse, aynı işi yapan başka biri kendisine gelen müşteriyi o dükkana götürürdü. Şimdi bu ticari ahlak sıfırlandı. Esnaf birbiriyle yarışıyor. Birinin 5 lira dediğine, öbürü 4 lira diyor. Mağazalara yakında etiket sistemini getireceğiz, pazarlığı ortadan kaldırmamız lazım. Kapalıçarşı'ya gelen müşterinin artık aldatılmaması gerekiyor.