Borç batağındaki belediyeler, bütçelerinden kesilmeye başlanan ‘birlik parası'nın kavgasını veriyor. Sadece İstanbul'daki belediyelerden yapılan kesinti 3 milyon YTL'yi (3 trilyon lira) buluyor.

Bazı belediye başkanları uygulamanın sebebini bilmezken, bazıları da dava açmaya hazırlanıyor. Tartışma geçen sene çıkarılan Mahalli İdare Birlikleri Kanunu ile başladı. Düzenleme, belediye bütçelerinden Türkiye Belediyeler Birliği'ne (TBB) binde 2'lik kesinti yapılmasını öngörüyordu. Türkiye'deki 3 bin 200 belediyenin tamamını doğal üye kabul eden birlik, İller Bankası’ndaki belediye ödeneklerinden bu payı almaya başladı. Uygulamanın genişletilmesiyle birlikte itirazların daha da yükseleceği belirtiliyor.

Kendilerinden şimdiye kadar 16 bin YTL kesildiğini ifade eden Beykoz Belediye Başkanı Ergül şu eleştirilerde bulundu: “Üç ayda bir 8 bin YTL kesinti yapılıyor bizden. Ne olduğunu, nereye gittiğini bilmiyoruz. Anlaşılır bir şey değil. Türkiye’de bu kadar para toplayan ve hiçbir şey yapmayan başka bir kurum var mı? Dava açacağım.” Türk Dünyası Belediyeler Birliği ve Pendik Belediye Başkanı Erol Kaya da üyelik ödeneğinin İller Bankası üzerinden re’sen kesilmesinin etik olmadığı görüşünde. Kaya, üyelik ödeneklerinin gönüllülük esasına göre yapılması gerektiğini savunuyor. Samandıra Belde Belediye Başkanı Yusuf Büyük ise bu konuyu daha önce Anadolu yakası belediyelerinin aylık toplantısında gündeme getirdiklerini ve yapılan kesintiye itiraz ettiklerini söylüyor. Büyük, “Razı olan hiçbir başkan yok. Çünkü sorulmadan direkt kesinti yapıldı. Hem de öyle ufak rakamlar değil.” diyor. TBB yetkilileri ise kanun maddesinde öngörülen ‘doğal üyelik’ tabirinin mecburi üyelik anlamına geldiğini ileri sürüyor. Kesintilerle oluşturulan bütçenin nasıl değerlendirileceği konusunda ise somut bir proje gösterilemiyor.

‘Sendikaların bütçesine bakın’
Türkiye Belediyeler Birliği Başkanı Aytaç Durak, toplanan paralarla belediyelerin TOBB gibi güçlü bir sivil toplum kuruluşuna kavuşacağını ve paraların yine belediyelere personel yetiştirme gibi işlerde değerlendirileceğini vurguluyor. Durak eleştirilere şu cevabı veriyor: “İtirazı ya da sıkıntısı olan arkadaşlarımız bunu genel kurulda dile getirebilir. Toplanan paraların miktarını gündeme getirenler TOBB’un, Mühendisler Odası’nın ya da sendikaların bütçesini düşünsün. Türkiye’de 50’ye yakın belediye birliği bulunmasına rağmen bugüne kadar sivil toplum kuruluşu anlamında etkili olunamadı. Bu dağınıklığın giderilmesi, belediyelerin hak ve hukukunun sağlanması için birlikte hareket etmek şart.” Birliğin en büyük destekçilerinden olan Malatya Belediye Başkanı Cemal Akın da, yapılan kesintilerin belediyelere çok külfet getirmeyeceği kanaatinde. Birliğin ileride faydalı olacağını düşünen Akın, “TBB şimdiye kadar üye sayısı ve ekonomik imkanı yetersiz olduğu için etkin değildi. Ama yeni yasa bu açığı kapattı.” dedi.

Danıştay’da kanunun yürütmesinin durdurulması için dava açan Sultanbeyli Belediyesi başkan yardımcılarından Vedat Kibar, birliğe üye olmadıklarını belirterek, “Birlik meclisinde de yer almıyoruz. İçişleri Bakanlığı belediye meclisinin oluşturulması için 31 Mart 2006’ya kadar süre vermişti. Ve henüz bir genel kurul dahi yapılmadı. Ama bizden ilk kesinti Aralık 2005’te yapıldı, ikincisi de Şubat 2006’da.” diyor. Belediyenin bir birliğin üyesi olabilmesi için meclis kararı gerektiğine dikkat çeken Kibar, “5393 sayılı Belediyeler Kanunu bunu meclis kararı şartına bağlamış. Belediye meclis kararı alınmadan TBB’ye üye olunması ve aidat ödenmesi mümkün değil. Hukuki altyapısı olmayan bu uygulamanın bir an önce durdurulması gerekiyor.” bilgisini veriyor. Bazı belediyeler ise İller Bankası’nda yapılan kesintinin neden yapıldığını dahi bilmiyor. Kesintinin sebebini Zaman’dan öğrenen Şırnak Belediye Başkanı Ahmet Ertak, “Bizden şimdiye kadar iki taksit halinde 76 bin YTL kesildi. Biz de bu kesintinin nedenini araştırıyorduk.” diyor. Belediye olarak 7 milyon 200 bin YTL borçlarının olduğunu aktaran Ertak, uygulamanın kaldırılması için gerekirse dava açabileceklerini kaydediyor. Sultanbeyli Belediye Başkanı Alaattin Ersoy da kesintinin nereye gittiğini bilmediğini şu sözlerle dile getiriyor: “Ne olduğunu bilmediğimiz, nereye gittiğini bilmediğimiz bir kesinti yapılıyor bizden. Bizim bu konuda hiçbir bilgimiz yok. Türkiye Belediyeler Birliği’nin bu parayı ne yaptığı belli değil, hiçbir projeleri, hiçbir çalışmaları yok. Ben de dava açacağım, bu durum anlaşılır bir şey değil.”

İstanbul Büyükşehir’den 800 bin YTL kesildi
Bugüne kadar belediye ödeneklerinden Aralık 2005 ve Şubat 2006’da olmak üzere iki defa kesinti yapıldı. Birlik için sadece İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden (İBB) kesilen üyelik bedeli 800 bin YTL. 7 milyon YTL’den fazla borcu olan Şırnak gibi fakir bir belediyeden bile 76 bin YTL kesinti yapılmış. 2004 yılı gelir hesabı kesin bütçesi 1 milyar 872 milyon 82 bin YTL olarak gerçekleşen İBB’de binde 2’ye tekabül eden toplam kesinti 3 milyon 774 bin YTL. 32 ilçenin bulunduğu İstanbul’da bu rakam yıllık 6 milyon YTL’ye ulaşıyor. Türkiye genelinde düşünüldüğünde ise bu miktar çok daha büyük bir meblağa ulaşıyor. Bütçesinden kesilen paraları geri almak için dava açan ve 10 milyon YTL’lik borcu bulunan Sultanbeyli Belediyesi’nden de 10 bin YTL’nin üzerinde kesinti yapılmış. Belediyelerin Hazine’ye toplam 12 milyar 829 milyon 320 bin Yeni Türk Lirası borcu bulunuyor. Hazine’ye en çok borcu olan yerel belediyeler arasında ilk sırayı, 3 milyar 562 milyon 22 bin YTL ile İzmit Büyükşehir Belediyesi, ikinci sırayı 3 milyar 495 milyon 985 YTL ile Ankara Büyükşehir Belediyesi, üçüncü sırayı ise 1 milyar 500 milyon 419 bin YTL ile İzmir Büyükşehir Belediyesi alıyor. Bu arada büyükşehir belediyelerinin Hazine’ye olan borçlarının yeniden yapılandırılması için tanınan süre 30 Temmuz 2006’ya kadar uzatıldı.

‘TOBB’ Olmak İstiyoruz
Türkiye Belediyeler Birliği Başkanı Aytaç Durak, aynı zamanda Adana’nın 4 dönemdir belediye başkanlığını yapıyor. Kesintilerle ilgili eleştirilere katılmayan Durak, toplanan paralarla belediyelerin TOBB gibi güçlü bir sivil toplum kuruluşuna kavuşacağını belirtiyor. Durak, "Paraların miktarını gündeme getirenler TOBB'un ya da sendikaların bütçesini düşünsün." diyor.

Pendik Belediye Başkanı Erol Kaya
Belediyeler Birliği’nin kurulması doğruydu. Ancak üyelik ödeneğinin İller Bankası üzerinden re’sen kesilmesi etik değil. Gönüllülük esas alınmalı.

Şırnak Belediye Başkanı Ahmet Ertak
İller Bankası ödemelerinde 76 bin YTL kesinti olduğunu fark ettik. Meğer birlik içinmiş. 7 trilyon borcumuz var, bir de bu çıktı karşımıza. Dava açarız.

Beykoz Belediye Başkanı Muharrem Ergül
Ne olduğunu, nereye gittiğini bilmediğimiz bir kesinti yapılıyor. Hangi hizmeti vermişler bize şimdiye kadar? Anlaşılır bir şey değil. Dava açacağım.