Arıkoğlu Bağ Evi
Önsöz
Çukurova da "yayla evi" kadar "bağ evi" kültürünü de hatırlarım.
Yakın geçmişte, Çukurova bölgesinde bağlar ve meyve bahçeleri bulunurdu.
Biz hafta sonları taze meyve ve sebze ihtiyaçlarımızı bağımızdan sağlardık.
Hafta sonunu bağ evinde geçirmek ve turfanda meyveleri dalından toplamak bir zevkti.
"Bağlar Mersin" projesini, doğayla bütünleşen bir yaşam tarzı yaratmak amacıyla hazırladık.
Yoğun Yapılaşma ve Kentten Kaçış
Mersin içindeki yapılaşmanın yoğunlaşması yaşam kalitesini bozmuştur. Kentin kuzeyinde yeni konut alanlarının açılması iş ve ev arası trafiğin hacmini artırmaya başlamıştır.
Yüksek katlı apartman bloklarından oluşan yeni yapılaşma hem kentten hem de doğadan kopuk bir kapalı yaşam tarzı sunmaktadır.
Coğrafyamızda daha sağlıklı yaşamak için "bilinçsiz tüketim" kültüründen vazgeçmemiz, doğaya zarar vermeyen ve ekolojik yaşamı destekleyen yeni projeler planlamamız gerekir.
Alçak Yapıların İçinde Doğaya Yakın Yaşamak
Yurtiçinde ve dışında birçok yerleşim alanı alçak yapılarla doğaya daha uygun bir yaşam yaratmışlardır.
Örneğin, İstanbul'da Ataköy Semti düşük yoğunlukta bahçeli apartmanlar olarak planlanmış ve uzun vadede yüksek standartta yaşam kalitesini korumuştur.
"Bağlar Mersin" Arazisinin Konumu: Mersin'in hemen kuzeyindeki arazimizde doğa içinde bir yaşam yaratılabilir.
Arazinin Yapısı
Doğal peyzaja sahip olan arazi, kuzeyde Toros Dağları'nı ve TEM viyadüğünü görürken, güneyde kent ve denize doğru yönlenmektedir.
Arazinin Güneyindeki Manzara
Fotoğraf: Kaya Arıkoğlu, Şebnem Özal
Ayrıca, kent merkezinin sunduğu sosyal ve kültürel faaliyetlere yakın olmakla beraber, arazinin doğa içinde olması, arzu edilecek bir konumdur.
Arazinin Kuzeyindeki Manzara
Fotoğraf: Kaya Arıkoğlu, Şebnem Özal
Bu arazinin doğal yapısını korumak yerleşim planımızın en önemli hedeflerindendi.
Araziye Önerilen Planlama
Mersin'in kuzeyinde ve TEM Otoyolu'nun güneyinde bulunan arazi, derin ve yeşil vadilerle çevrili olduğundan sınırları tanımlıdır.
Arazinin ortasına ulaşan ve kenarından devam eden mevcut köy yolu genişletilerek ana giriş yolu olarak korundu ve diğer iç yollara bağlandı.
Projede, konutlar güney/kuzey rüzgar esintisinden ve dağ/kent manzarasından faydalanacak şekilde planlandı.
Topografya, Eğimler ve Drenaj
Tabi yapıyı bozmamak için, kazı ve dolgu minimize edilerek mevcut topografya ve hidrolojiye uyumlu planlama tercih edildi.
Erozyonu engellemek için, yağmur suları drene edilerek göletlerde toplandı ve açık kanallarla dere yataklarına aktarıldı.
Yağmur Göletleri
Yapay göletler peyzaja estetik verirken yaşayanlara huzurlu bir yaşam ortamı sağlayacaktır.
Göletlerde biriken sular uzun yaz aylarında yeşil alanların sulamasında kullanılacaktır.
Yeşil Alan Dağılımı
Projemizde ortak yeşil alanlar, yaya, koşu ve bisiklet parkurlarıyla, konutların kapısına kadar getirildi. Sporun sağlığın ayrılmaz parçası olduğu bilinciyle, tüm spor ve rekreasyon alanları yeşil park sistemiyle entegre edildi. Çok eğimli alanlardaki doğal dere yatakları ve mevcut bitki örtüsü korundu.
Konut Yapıları - Apartmanlar
Genelde yapı yükseklikleri 6 katla sınırlı tutularak dairelerin görsel olarak yeşil alanla ilişki kurmalarına özen gösterildi.
Apartman bodrumlarında, kapalı otoparklar tasarlanarak, arka bahçelerin de yeşil alan olarak kullanılması sağlandı.
Apartmanın arka bahçesinde her dairenin kendine ait hobi bahçesi vardır. Bu bahçelerden ulaşılan ortak yeşil alanda, meyve ağaçları ve havuz bulunmaktadır.
Arka bahçelerde meyve ve sebze bahçelerinin olması ve doğal besinlerin dalından toplanabilmesi projemizin "bağlar" temasını vurgulayan önemli unsurlarından biridir.
Arka Bahçeler
Apartmanlar zeminle görsel ilişki kuracak şekilde alçak tutuldu. Böylece semt sakinlerinin gökyüzü ile bağlantısı koparılmadı ve daireler ön ve arka bahçeleriyle ilişkilendirildi.
Apartman sakinlerinin hobi bahçelerini sahiplenmeleriyle, apartman çevresinin bakımlı kalması daha kolay ve ekonomik olacaktır.
Konut Yapıları - Villalar
Geniş müstakil bahçeleri olan evler apartmanlara alternatif olarak sunuldu.
Villalar arazinin çok eğimli uç kısımlarında planlandı. Her villa grubu için ortak bahçe ve yüzme havuzu tasarlandı.
Bitişik nizam villalarda esintiye açık ara teraslar, ön ve arka bahçeler bırakıldı
Semt Merkezi
Semt Merkezinde ticari alanlar, "simgesel" konut kule ve tek katlı kapalı "Uzun Çarşı" birleşerek çağdaş bir kent meydanı tanımladı.
Projede planladığımız semt merkezinin, bütün konutlara yürüme mesafesi uzaklığında olmasına özen gösterildi.
Semt Meydanında Yaşam
Araç trafiğinden arındırılmış semt meydanları yayalar tarafından daha rahat kullanılır.
Bu meydanlar her türlü sosyal faaliyete uygun planlanırsa yaşam dolu bir mekan olmaları sağlanır.
Semt Merkezi, Meydan, Kule, Uzun Çarşı ve Sanatçılar Sokağı
Semt Merkezinde, hem "toplayıcı" hem de "bağlayıcı" bir meydan yaratıldı. Bu meydanda, Bağlar Projesi'nin tek dikey simgesel yapısı olan 18 katlı apartman kulesi tasarlandı. Zeminde Semt Yönetim Merkezi ve çatısında Yönetim Toplantı Salonu olan kule, tüm çevresine ve manzaraya hakim oldu.
Meydanın güney doğusunda, ana yolun üzerinde, süper market için yer ayrıldı. Onun hemen karşısına eczane, klinik, doktor muayenehaneleri içeren 3 katlı Medikal Merkez ve hemen yanına, stüdyo daireleri olan bir apartotel yerleştirildi.
Meydanın güneyine, Mersin ve deniz manzarasına sahip "Kulüp Binası / Sosyal Tesisler" konuldu. Kulüp binasının yapısı, peyzajı ve konumu toplantılar, konferanslar düğün gibi sosyal faaliyetlere uygun olarak planlandı. Geniş yeşil alanında, 50 m yüzme havuzu, basket sahası ve 3 adet tenis kortu bulunan Sosyal tesislerin, kendi sınırları içinde bağımsız olarak işletilmesi düşünüldü.
Semt Meydanı ve "Uzun Çarşı"
Meydanın çevresinde ticari alanların olması planlandı.
Meydanın ortasında bulunan, tek katlı "Uzun Çarşı" çeşitli ticari ve sosyal kullanımlara açık ve çok amaçlı ihtiyaçlara uygun bir tek katlı yapı olarak tasarlandı.
Haftalık Pazar Yerinin meydanda kurulmasıyla Semt merkezinin hareket ve önem kazanacağı düşünüldü.
Sanatçılar Sokağı
Semt meydanına doğudan bağlanan "Sanatçılar Sokağı"nın her iki tarafına alçak katlı, "zeminde işyeri, üstte konut" tipi stüdyo evler yerleştirildi.
Bu sokakta, resim galerisi, butik gibi küçük dükkânların yanı sıra, restoran, cafe ve pastane gibi kullanımların kaynaşmasıyla, hareketli ve samimi bir sokak ortamı yaratıldı.
"Sanatçılar Sokağı" meydana bağlanıp "Uzun Çarşı"da son buldu.
Yaya ve Araç Diyagramı
Motorlu taşıt ulaşımına imkân verilirken, yerleşim içinde yaya dolaşımı tercih edildi. Yürümeyi teşvik etmek için, mesafelerin yakın, yolların emniyetli ve estetik olmaları istenildi.
En uzak bahçeli evden semt merkezine olan yürüme mesafesi 400 m'yi aşmayacak şekilde tutularak merkezdeki sosyal ve kültürel ihtiyaçlara ulaşım kolaylaştırıldı.
Projenin Önemi:
- Projemiz bu coğrafyada kentleşme için alternatif oluşturma potansiyelini içeriyor. Örneğin: Planlamada "konut kuleler" ve "kapalı siteler" yerine "Ataköy" ve "Leventler" gibi "Newtown" veya "Semt" konseptini öneriyoruz.
- Tasarlanan yerleşim planı günümüzün konut tercihlerini "doğru olarak" kabul ederken, mevcut yaşamın kalitesini yükseltmeyi hedefliyor.
- Proje "Ekolojik" ve "Sürdürülebilir" yaşamı uygulanabilir sınırlar içinde öneriyor.
- Planlama motorlu araç dolaşımını reddetmezken, yaya dolaşımını teşvik ve tercih ediyor.
Son Söz
"Bağlar Mersin"
Mimari, arazisinin karakterine, iklimine ve kullanımına uygun tasarlandığı takdirde iyi olmaması için sebep kalmaz. Bu anlamda, ılımlı iklimlerin mimarisi yaratılabilir.
Venezuela'lı mimar: Walter James Alcock
Ben mimar ve kent tasarımcısı olarak, "Bağlar Mersin" ölçeğinde bir yerleşim alanını tasarlamayı çok önemsiyorum. Projeyi, sadece bir konut projesi olarak algılamıyor, mevcut yaşam tarzımıza bir alternatif, ekolojik bir uydu kent yaratma imkanı olarak görüyorum.
Kentlerimizde nüfusun artması ve yerleşim alanlarının genişlemesiyle yaşam kalitemiz düşmektedir. Yapılaşma yoğunlaştıkça ve yayıldıkça altyapı ve çevre sorunlarımız çoğalmaktadır. Yoğun ve sorunlu kent merkezinden kaçma isteğimiz yeni konut alanlarının dışa doğru yayılmalarını teşvik ederken, kent dışında izole kalmamızla motorlu araçlara olan bağımlılığımız artmaktadır. Daha kaliteli bir yaşam sürdürmek ve gelişen şartlara ayak uydurmak için, "dışa bağımlı" tüketim kültüründen vazgeçmemiz ve mümkün olduğu kadar kendi yerel kaynaklarımızı akıllıca kullanarak "sürdürülebilir" bir yaşam tarzını şimdiden planlamamız gerekiyor.
"Bağlar Mersin" projesinde küçük bir semtte yaşamanın rahatlığını, doğanın içinde yaşamanın huzuruyla beraber sunmayı hedefledik. Az katlı, bahçeli konutları kendi semt merkezlerinin çevresine, yürüme mesafelerinde yerleştirilerek, yaya dolaşımını teşvik ettik.
Sağlıklı yaşam için doğayı korumanın önemini kabul ederek, ekolojik yaşamı bir fantezi değil, hayatta kalmanın ön şartı olarak gördük. Temsil edilen yaşam tarzı daha sağlıklı bir gelecek yaratma amacıyla tasarlandı. Yeni isteklerin ve deneyimlerin katkısıyla, uzun vadede projenin revize edilerek olgunlaşacağının bilincindeyiz.
Kaya Arıkoğlu ,
Y. Mimar ve Kent Tasarımcısı