ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampusu Kültür ve Kongre Merkezi projesi, 2003 yılının Aralık ayında ODTÜ Rektörlüğü’nün açtığı sınırlı bir yarışma sonucunda elde edildi. Yarışmaya çağrılı 6 mimarlık bürosunun projeleri arasından seçilen öneri, jüri tarafından Kampus Master Planı’nda gösterilen inşaat alanında ODTÜ Meydanı’nı en iyi tanımlayan, plan prensiplerine en iyi uyan ve Rektörlük Binası ile dil ve konum olarak en olumlu diyaloğu kuran proje olarak beğeni kazandı.
Yarışma projesinde, ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampusu Kültür ve Kongre Merkezi binası, doğu-batı aksında uzanan ve Güzelyurt Ovası ile Akdeniz’i gören bir vadinin ucunda, hafif eğimli bir arazi üzerinde konumlandırıldı.
Yapının ana kurgusunu, Rektörlük Binası önünden doğu-batı aksında uzanan bir sergi holünün her iki tarafında yer alan 700 kişilik büyük amfi ile 200 ve 100 er kişilik amfiler ve seminer odalarının meydana getirdiği bir “karnıyarık” plan tipi oluşturmakta idi. Sergi holünün güney ucunda, Güzelyurt Ovası ve Akdeniz manzarasına yönelik ve amfilerden ses açısından uzak tutulmuş bir alanda yer alan cafenin, sadece amfiler, seminer odaları ve sergi alanına hizmet etmekle kalmayıp, eğitim binalarından gelecek öğrenciler için de popüler bir buluşma yeri olacağı öngörülmüştü.
Kültür ve Kongre Merkezi, arazinin eğimine karşın mümkün olduğu kadar düz ayak çözülmeye çalışıldı; böylece hem gereksiz kot atlamaları ve seviye farklarından, hem de inşaat zorluklarından kaçınıldı; ayrıca yaşlı ve engelli insanlara da kolay ulaşım ve dolaşım olanağı sağlandı. Yapıda, engellilerin yararlanabileceği bir asansör de düşünüldü. Yapı +132.00 kotundan düz ayak girildiği için hem gereksiz kayalık zemin hafriyatından kaçınılmış, hem de böylece eğimden kazanılan bodrum boşluğunda servisler, depolar ve teknik hacimlere yer bulunmuş oldu.
Büyük Salon’da gerekli olan yükseklik, küçük amfiler ile seminer odalarının iki katta halledilmesine karşın, yapının tek bir gabari çizgisine oturtulmasına olanak tanıdı; böylece yapı ekonomik bir tasarımla çözümlenmiş oldu.
Yapıda, değişik amfilerin kendi fuayelerinin olması ve böylece değişik etkinliklerde seyircinin birbirine karışmaması sağlandı; ancak ana sergi holünün tüm kullanıcıları bağlayıcı ve bir araya getirici bir mekan olmasına da özellikle itina edildi. Sergi holü, çatıda tasarlanan ve doğuya yönelik tepe ışıklıklarından dolaylı olarak ışık alan, sergilemenin rahatça yapılabileceği yüksek duvarlara sahip, gereğinde üç boyutlu nesnelerin de sergilenebileceği iç yüksekliği ile çarpıcı bir iç mekan olacak şekilde tasarlandı.
Kıbrıs’ın sıcak ve kuvvetli güneşine karşı alınan tavır sadece tepe ışıklıklarının şekillendirilmesi ile kendini göstermemektedir; yapının niteliğinden gelen kapalılık avantajı da bu yönde kullanıldı, ancak özellikle fuaye ve kafe önlerinde geniş cam yüzeylerle dışa açılım da sağlandı. Cam yüzeylerde değişen yönlere göre yatay ve düşey güneş kırıcılar, pencere üstlerinde geniş saçaklar ve otoparkı ana girişe bağlayan yolun üzerinde de pergolalı bir arkad ile iklime karşı duyarlı bir tavır alındı. Yapının dış yüzeylerinde ısı yalıtımlı taş kaplama kullanılmasının da bu yönde katkı sağlayacağı kabul edildi. Tüm bu kullanılan mimari ögelerin yapının dış görünümüne de olumlu etki yapacağı ve yapının cüssesinin yatay hatlar ile yumuşatılıp, özellikle Rektörlük cephesinde zarif ve ölçekli bir cephe elde edilebileceği düşünüldü. Fuayelerin Rektörlüğe bakan cam yüzeylerinin, geceleri yanan ışıkları ile görkemli bir görünüş alacağı ve Rektörlük önündeki plazaya da kentsel bir katkıda bulunacağı, özellikle de geceleri çevreye canlılık getireceği öngörüldü.
Yapının havalandırma ve iklim kontrolu ve kanal sisteminin dağılımı, özellikle amfi ve seminer mekanlarının arası boşluklu çift duvar sistemi ve tüm yapıda kullanılan asma tavan düzeni ile sağlandı.
Yapının batı ucunda, eğitim yapılarına bağlanan yaya yolu ile ilişkisine özen gösterildi. Burada mevcut eğimden de yararlanarak manzaraya yönelik ufak bir açık hava amfisi ve setlemelerle oluşturulan seyir ve oturma terasları ile su ögeleri tasarlandı. Böylece eğitim sonrası öğrencilerin dinlenebilecekleri bir alan planlanmış oldu.
Jüri tarafından önerilen bir iki revizyon sonrasında önce avan, sonra kesin projeler hazırlandı. Yapının dilini belirleyen sistem kesiti çalışmaları henüz yarışma safhasında ele alındığı için kullanılacak malzemeler ve detaylar en baştan yapı formunu ve estetiğini şekillendirdi. 2004 senesinin bahar aylarında uygulama projesi çizilmeye başlandı. Sözleşme gereği proje müellifinin, diğer yurtdışı işlerde olduğu gibi, Kıbrıs Türk Cumhuriyetinden bir mimari büro ile ortak çalışması zorunluğu vardı. Bu nedenle Lefkoşe’den Ziya Necati Özkan Mimarlık Bürosu ile ortak bir çalışmaya girildi.
Rektörlük yarışmayı “Dörtlü Amfi” adı altında açmıştı. Ancak projenin kapsamında yer alan 700 kişilik salonun sadece seremoni ve konferanslarda kullanılmasının büyük bir mekan kaybına neden olacağı düşüncesi ile Büyük Salon’un aynı zamanda küçük çaplı oda müziği ve caz konserlerine de imkan tanıması için dekorasyonunda salon akustiğinin de dikkate alınmasına Rektörlük ikna edildi. Büyük Salon’un akustik hesapları yapıldı ve dekorasyon bu hesaplar gözönüne alınarak son halini aldı. Bunun dışındakı mekanların da dekorasyon projeleri müellifler tarafından gerçekleştirildi.
Bu arada kampustaki tüm yapıların müellifleri Ankara’da ODTÜ Rektörlüğü’ne davet edildi. Yürümekte olan projelerde-özellikle cephelerde- birlik ve bütünlük sağlanması amacı ile bir koordinasyon toplantısı yapıldı.
İnşaat 2004 Kasım’ında başlayıp Ekim 2005’te sona erdi. Ancak sonradan müteahhit firmanın eksikleri tamamlaması ve yanlış imalatları düzeltmesi için ek süre verildi.
ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampusu Kültür ve Kongre Merkezi inşaatında, gerek projelendirme, gerekse de inşaat sürecinde tüm kampusun geliştirme sorumluluğunu yükümlenen EBİ’nin çok büyük desteği görüldü; tasarım, malzeme ve detay açısından en ufak bir karışma söz konusu olmadığı gibi tam tersine inşaatın her aşamasında mimarların fikirleri alındı ve müelliflerin onayı olmadan hiç bir değişiklik yapılmadı. Özellikle Proje Genel Koordinatörü ODTÜ eski öğretim üyesi Türel Saranlı bizlere çok büyük destek verdi. Şantiye Kontrol Amiri Gani Ersoy ile mahalli bir müteahhit firma olan Emek İnşaat’ın şantiye sorumlularının da büyük özveri ve sorumluluk bilinci sayesinde inşaat özenle bitirildi. Özellikle Kıbrıs şartlarında büyük bir dikkat ve emek isteyen brüt beton kalıp işleri ve beton dökümü (kampustaki diğer binalara oranla) nerede ise mükemmele yakın bir hassasiyetle gerçekleştirildi.
Danışmanlık sözleşmemizde ayda bir inşaatın yerinde kontrol edilmesi şartı vardı. Biz buna fazlası ile uyduk; hem yerinde kontrollar, hem de devamlı bir telefon, e-mail ve faks trafiği ile yapı nerede ise %90 çizildiği gibi bitti. Tek üzüntümüz Büyük Salon duvarlarındaki katlanır ahşap panellerin açma kapama işlemlerini motorize hale getirecek olan detayın çok pahalı bulunması nedeni ile bundan vazgeçilmesi oldu. Şu anda kapaklar manuel olarak açılıp kapanabiliyor. Bu kapakların bu şekilde tasarlanmasının gerekçesi, salondaki çınlama süresinin (reverberation time) kullanım amacına göre değişebilmesini sağlamaktı. Kapalı iken müzik, açıkken konuşma frekanslarına ayarlı olan bu kapakların, manuel olarak ayarlanması zor olduğu için, hepsi müzik modunda kapalı duruyor.
Bir başka ilginç nokta da şu oldu: Yarışmanın “Dörtlü Amfi” olarak çıktığını söylemiştik. Burada başlangıçta sadece konferanslar düşünülürken, küçük çaplı konserlerin de yer alması kararlaştırılmıştı. Ancak inşaat devam ederken Rektörlük yapının adını Kültür ve Kongre Merkezi olarak değiştirdi ama proje aynı kaldı. Bina çok sevildiği ve beğenildiği için buranın daha büyük kültürel etkinliklere ev sahipliği yapması fikri ODTÜ Rektörü tarafından dile getirildi. Hatta bu nedenle Kampus Master Planı’nda yer alan asıl Kültür Kongre Merkezi’nin projelendirilmesinin bile yapılıp yapılmayacağı belli değil.
Ancak en çok gurur duyduğumuz şey ODTÜ’nün Kuzey Kıbrıs Kampusu web sayfasında yapının kampusun “crown jewel”ı (taçtaki mücevheri) olarak tanımlanması oldu. Bir mimar için bundan daha büyük bir övgü olabileceğini düşünmek zor...
Takip
Bütün yorumları forumda okuyun!Bütün yorumları forumda okuyun!