|
"Altıncı Daire" İlk
Belediye sergisi açıldı
İstanbul'da ilk modern belediyenin kuruluşu
Beyoğlu Belediyesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi işbirliği ile yaparak
ilk belediyenin tarihini anlatan bir sergi düzenledi. Bu sergiye yirmiye yakın
araştırmacı, sivil toplum kuruluşları, tarihçiler, arşivciler destek
verdi.
"Altıncı Daire: İlk Belediye" adını taşıyan sergi 16 Şubat
Pazartesi günü saat 18.00'de İstanbul'da ilk belediyenin kurulduğu Beyoğlu
Belediye Binası'nda açıldı. Bu sergi yanında 21 Şubat Cumartesi günü
saat 17.30'da İstanbul Bilgi Üniversitesi Dolapdere Kampüsü'nde bir
konferans düzenlenecek.
"Altıncı Daire: İlk Belediye" Sergisi
Sergide üç bölüm yeralıyor. Birinci bölümde Altıncı Daire'nin idari
yapısı, kuruluşuyla ilgili düzenlemeler anlatılıyor. İkinci bölümde ise
Altıncı Daire'nin kurulduğu dönemdeki sosyal kültürel bağlam, sanat,
mimarlık, kültür kurumlarındaki yenilikler, ekonomi, ticaret, finans alanındaki
gelişmeler yeralıyor. Üçüncü bölümde ise Altıncı Daire'nin Beyoğlu ve
İstanbul'da kent hayatına getirdiği yenilikler, şehircilik hizmetleri,
kurumlarına yer veriliyor.
İstanbul'da ilk belediye nasıl kuruldu?
19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren modern bir kent yönetimi fikri
ortaya çıkmaya başlıyordu. Düzenli bir kent oluşturmaya yönelik imar
planları, mühendislik eğitimi almış uzmanların kentsel altyapıyı yeniden
düzenlemeleri, kentlerin su, atıksu, havagazı, ulaşım şebekelerinin
kurularak şehir hayatının tümüyle değişmesi bu gelişmenin en önemli göstergesiydi.
Avrupa'da belediyeler merkezi hükümetlerden bazı yetkiler de devralarak veya
yeniden kavuşarak yeni bir idari yapılanma olarak bu dönüşümde rol oynadı.
Aynı tarihlere rastgelen Kırım Savaşı (1853-56) Osmanlı İmparatorluğu
ile Batı Avrupa arasındaki ilişkileri pekiştirmişti. İstanbul'un bu ortak
savaşta önemli bir merkez olması, dış ticaret hacminin artması ve yeni ulaşım
olanakları buradaki Avrupalı nüfusta önemli bir artışa yol açtı.
İstanbul'un uluslarası bir ticaret ve liman bölgesi olan Galata ve Beyoğlu
taraflarında yeni yapılaşmalar, yeni kurumlar oluşmaya başlamıştı. İlk
belediye deneyiminin Avrupa'daki muadilleriyle eşzamanlı olarak burada başlaması,
İstanbul'un bu bölgesinde gündeme geldi. İlk defa sokakların sistematik bir
şekilde temizlenmesi, gazyağı ile düzenli aydınlatma burada başladı.
Paris'te kentin merkezinde yeralan belediyeden ilham alınarak ilk belediyeye
"Altıncı Daire-i Belediye" adı verildi. 1857 tarihli nizamnameyle
"Altıncı Daire", sınırları içindeki mahalle, cadde ve sokaklarla
kaldırımların düzenlenmesi, su yolu ve lağımların tamir ve inşa
edilmesi, bu ortak mahallerin temiz tutulması , sokakların aydınlatılması
ve daha birçok görevle yükümlü kılındı. Bu hizmetlerin yerine
getirilmesi için gerekli gelirin de vergilerle elde edilmesi amaçlandı.
"Altıncı Daire-i Belediye", yani kısaca "Altıncı
Daire", bugünkü Beyoğlu'nda, belediyenin halen kullanmakta olduğu binayı
II. Abdülhamid zamanında inşa ettirdi.
"Altıncı Daire-i Belediye", yani kısaca "Altıncı
Daire", bugünkü Beyoğlu'nda, belediyenin halen kullanmakta olduğu
binada kuruldu. 1869'da inşaatı başlayan ve kısa sürede tamamlanan büyük
bir Belediye konağı yapıldı. Bu ilk modern yerel yönetim, ilk aşamada özerk
bir yönetim yapısına sahipti. Altıncı Daire kent hayatını derinden
etkileyen su, atıksu, havagazı, ulaşım, sağlık, itfaiye, imar yatırımlarını
yönetti. Beyoğlu ve Galata sokaklarının aydınlatması Altıncı Daire'nin görevleri
arasındaydı. Altıncı Daire, ilk iş olarak Beyoğlu ve Galata'nın kadastro
haritasını düzenledi. Bu kesimdeki mezar yerlerini şehir dışına
naklettirdi. Tepebaşı ve Taksim'de birer umumi bahçe yapıldı. Galata ve
Beyoğlu'nda yollar olanaklar ölçüsünde genişletildi. Büyük Beyoğlu yangınından
sonra kâgir inşaat özendirildi. Bir tıbbi heyet oluşturuldu ve bir belediye
hastanesi kuruldu. Bölgedeki genelevlerde çalışan kadınlara yönelik sağlık
çalışmaları da Altıncı Daire ile başladı.
Bu ilk modern yerel yönetim, bir tarafta kent hayatını derinden etkileyen
su, atıksu, havagazı, ulaşım, sağlık, itfaiye, park, imar yatırımlarını
yönetti, diğer tarafta değişik beklentilerin ve ihtiyaçların yarattığı
modern kentliliğin bir laboratuvarı oldu.
Arkitera
|
