Zeugma mı Büyük, Bush mu?
Zeugma'yı anlatmaya gerek yok. Yaklaşık 2 bin 300 yıllık
bu dünya mirası gün ışığına çıkarılırken, tüm Türkiye ve hatta dünya
heyecana gömülmüştü. Baraj suları altında kalacak bölümdeki eserlerin
kurtarılması için zamana karşı yarışan, gece gündüz çalışan arkeolog
ve yöneticiler herkesin hayranlığını kazanmıştı.
Sonunda tarihin en değerli hazinelerinden biri ortaya çıkarıldı.
Fırat kenarında, imparatorlukların kesişme noktasında kurulmuş, zamanında
dünyanın en büyük kentlerinden biri Zeugma... Helen, Roma, Bizans kültürlerinin
izlerini, Zeugma'nın göz kamaştıran heykellerinde, fresklerinde ve
mozaiklerinde görebiliyorsunuz.
İlle de mozaiklerinde.
Beni en çok etkileyen o mozaikler ve o mozaiklerdeki bakışlar oldu. O
kadar canlı, o kadar bugün gibi bakıyorlar ki, kendinizi 2 bin 300 yıldır
hayatta olan bir canlıyla göz göze gelmiş gibi hissediyorsunuz.
Zeugma eserlerine değer biçmek olanaksız. Ne lirayla, ne dolarla, ne
Euro'yla... Tıpkı diğer arkeolojik eserlerde olduğu gibi.
Ama Kültür Bakanlığı, bu paha biçilmez eserleri İstanbul'a getirtip,
haziranda toplanacak NATO zirvesine katılacak liderlere göstermek istiyor. Böylece,
Türkiye'nin tanıtımına katkı yapılacağını savunuyor. İlk bakışta,
''Ne var bunda, Türkiye'nin tanıtılması kötü mü?'' dedirten bu girişim,
sivil toplum örgütlerinin direnişiyle karşılaşınca, bazı gerçekler
ortaya çıktı.
O paha biçilmez eserlerin paketlenmesi, taşınması, sergilenmesi ve (eğer
getirilirse) Gaziantep Müzesi'ne geri verilmesi sırasında uğrayacağı zarar
ve kayıpların da paha biçilemez olduğunu savunan Gaziantep Zeugma Platformu
harekete geçti. Mahkemeye başvurdu. Mahkeme de ihtiyati tedbir kararı alıp
eserlerin müze dışına çıkarılmasını yasakladı.
Bakanlık, kararında ısrar ediyor. Daha önce dünyanın başka yerlerinde
Türkiye'deki eserlerin sergilenmesini örnek gösteriyor. Platform ise yasanın
Zeugma mozaiklerini 'taşınmaz kültür varlığı' kabul ettiğini ısrarla
vurguluyor. Bu görüşünü de 2863 Sayılı Yasa'nın 6'ncı maddesine dayandırıyor.
Bu maddenin 'D' bendi, korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarını
freskler, kabartmalar, mozaikler ve benzerleri olarak tanımlıyor. Yasanın
20'nci maddesine göre bu eserlerin bulundukları yerde sergilenmesi esas.
Zeugma Platformu, eserlerin tanıtımına da Gaziantep'in tanıtımına da Türkiye'nin
tanıtımına da karşı değil. Sadece, bu mozaiklerin yerinde sergilenmesini
istiyor. Taşıma riskinden, sarsıntıdan ve iklim değişikliğinden zarar görmemesini
istiyorlar.
Doğru yapıyorlar.
Zeugma mozaiklerinin İstanbul'a getirilmesinin gerekçesi, belki eserlerin
zarar görmesi riskinden daha vahim.. NATO zirvesi nedeniyle İstanbul'a gelecek
NATO liderlerine göstermek. Bir salonda eserlerin resimleri liderlere
sergilenemez mi? Hazretler, ille de orijinalini görmek istiyorlarsa, uçağa
atlayıp bir zahmet Gaziantep'e Zeugma'ya gidemezler mi?
Zeugma onlardan büyük.
Liderler Zeugma mozaiklerini görecekler de ne olacak?
Hele Bush.
2 bin 300 yıl öncesinden bugün gibi canlı canlı bakan o resimler, Bush
ile göz göze gelince, inanın gözlerini kaçırırlar.
Cumhuriyet - Hikmet Bila
|