|
Yeni Türk Lirası için dört tasarımcıdan
dört öneri
 Bu yıl
eylül ayında, altı sıfırdan kurtulup hafiflemiş Yeni Türk Lirası tüm
detaylarıyla tanıtılacak, ardından da yılbaşından sonra dolaşıma
girecek. Merkez Bankası grafikerleri kalpazanlara karşı sır gibi sakladıkları
yeni banknotlar üzerinde çalışadursun, biz de Türkiye’nin dört önemli
grafik tasarımcısından kendi paralarını tasarlamalarını istedik.
Kimi Dolar veya Euro gibi markalaşacak, akılda kalacak logo önerileri
getirdi, kimi de yine Atatürk resimlerinden vazgeçmedi ama daha hayatın içinden
ve renkli görüntülerini tercih etti. Bazısı gerçekleşmesi mümkün
olmayan sanatsal tasarımlar yaptı kimi Merkez Bankası’nın kullanabileceği
logo önerileri getirdi.
İşte Yeni Türk Lirası için öneriler.
Bülent Erkmen - Bek Tasarım
Cumhuriyet Dönemi’nde ilk kağıt para 1927’de basılıyor, ön yüzünde
Atatürk portresi var. 1940’larda Atatürk’ün yerine Milli Şef İsmet İnönü’nün
portresi geçiyor. 1950’lerin ortalarından itibaren (Demokrat Parti Dönemi)
tekrar Atatürk portresi yerini alıyor ve bugüne kadar değişmeden sürüyor.
1970’lerde basılanların arka yüzde görülen (ön yüzünde yine Atatürk)
Fatih Sultan Mehmed ve Mehmet Akif Ersoy portreleri dışında da, paraların üstünde
başka hiçbir kişi yer almıyor. 1991’den bu yana ise Türkiye’de tedavüle
çıkan tüm paraların üstünde Atatürk portresi olarak çizilmiş (ve çok
beğenildiğini anladığımız) aynı deseni görüyoruz.
Yazarların, müzisyenlerin, bilim adamlarının yer aldığı yabancı ülke
paralarının yanında, Türk parasının bu tek yüz, tek desen ve neredeyse
tek renkli (100 bin ile 5 milyon lira) hali fakirliğin bir başka göstergesi
gibi duruyor. Farklı bir şeyler söylenmiyorsa acaba hiç bir şey söylenmemeli
mi? Bu devlet parasının üstüne 60-70 yılda Atatürk’ten başka bir yüz
koyamıyorsa acaba hiçbir şey koymasa mı? Tasarladığım yeni para
konseptinde kağıt paranın malzemesi ısıya duyarlı polimer kağıt. Yırtılmıyor.
Uzun kenarın çok uzun olmaması nedeniyle kıvrılmadan kullanılabiliyor.
Renkler paraların bir tür kodları. Paralar üstündeki renklerle de tanınıyor,
biliniyor, okunuyor. Elimize aldığımız zaman ise malzemenin ısıya karşı
duyarlılığı nedeniyle o paranın değerini gösteren rakamlar beliriyor.
Arka yüz de aynı. Ön yüz-arka yüz ayrımı yok.
İsteyen herkes paranın üzerine fotoğrafını basabilecek
Emre Senan - Klan Euro RSCG
Yeni liranın bu tasarımı bir teknolojik varsayıma ve yeni paraya gösterilmesi
umulan özene dayanıyor. Yalınlık ve tek rengin (kırmızı) hakimiyeti öngörüldü.
Para birimi yalnızca bir yerde rakamla, bir yerde de yazıyla belirtiliyor.
Tasarlanacak her banknotta paranın ederi rakamla belirgin bir biçimde yazılacak.
Banknotun iki yüzü de aynı olacak. Sağ yandaki beyaz boşluk iki amaçlı
kullanılıyor: Sadece ışığa tutulduğunda görülecek filigram ve parayı
kişiselleştirebilmek için. Burada başta belirtilen teknolojik varsayıma
geliyoruz. Banknotlar bankadan alınırken özel bir yazıcı ile parayı alan
kişinin fotoğrafı, ya da isterse bir başkasının fotoğrafı boş alana basılabilecek.
Böylece üzerinde Mustafa Kemal Atatürk’ün resimlerini taşıyan eski
banknotlar gibi hor kullanılma riski azalacak. Atatürk’ü de her gün yıpratmaktan
vazgeçebileceğiz. Para sahibi insanların kendi resimlerini taşıyan
banknotlara daha özenli davranacağını ummak gibi bir ham hayale sahibim.
Uğurcan Ataoğlu - Alametifarika
Heykel bakışlı ulu önder Atatürk yerine hayatın içinden, yaşayan
Mustafa Kemal
Türk Lirası, Yeni Türk Lirası yani YTL oluyor. O zaman önce bir işarete
ihtiyacımız var. Tıpkı Dolar, Euro, Pound, Yen gibi. Bir YTL logosu yapalım.
Gazetelerin ekonomi sayfalarında kullanılan diğer para logolarının yanında
sağlam dursun. Sanki 1923 yılında yapılmış gibi olsun. Hatta tasarladığımız
Yeni Türk Liralarının üzerinde eskiden kalan tek şey o logoymuş da, sahip
çıkmışız gibi anlaşılsın. Ama kullanılan fotoğraflar, renkler, basılacak
kağıdın cinsi şimdiki zamana, daha sonraki zamanlara ait gibi dursun, hatta
zamansız olsun. Heykel bakışlı ulu önder Atatürk resimleri değil, lider
Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatın içinden, yaşayan, renklendirilmiş görüntülerini
kullanalım. Paramız değerli olsun, güzel olsun. Harcadıkça, kazandıkça
mutlu olalım.
Sadık Karamustafa - Karamustafa Tasarım
Kolay hatırlanacak bir logo
Yeni Türk Lirası için banknot yerine iki farklı logo tasarlamayı tercih
ettim. Tasarımda göz önünde bulundurduğum kıstaslar şunlar:
YTL harflerinden yola çıkmak, işaretin kolay tanınabilir olması,
uluslararası para işaretlerini hatırlatması ancak benzer olmaması ve elle
kolay yazılır olması.
Hürriyet - Banu Tuna
|
