Tarihten pist
yaptılar
Yedikule Zindanları'nı 30 yıllığına
kiralayan firma, tarihi yapıyı gelişigüzel inşaatla helikopter pistine çevirdi.
Arkeolog ve tarihçiler ateş püskürüyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türkiye tarihinde eşi benzeri olmayan bir
uygulamaya imza attı ve Yedikule Hisarı'nı özel bir şirkete 30 yıllığına
kiraladı. Hisar, daha önceleri kısa süreler için konser ve tiyatro gösterilerine
ev sahipliği yapmıştı. Ancak, ilk kez bu denli uzun süreliğine kiralandı.
Peki bu nasıl oldu?
Yedikule Hisarı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Hisarlar Müze Müdürlüğü'ne
ait. Swees Turkish International (STI) İç ve Dış Ticaret Şirketi'nin hisarı
kiralamak için hazırladı-ğı proje Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma
Kurulu'na (1 No'lu Koruma Kurulu) sunuldu. Kurul, 21 Nisan 2004 tarihli kararında
'özgün dokusuna zarar vermemesi koşuluyla' ve 'kısa süreliğine' hisarın
kiralanmasına izin verdi.
Eurovision partisi
Ama sonuçta hisar 30 yıllığına kiralandı ve ilk organizasyon da Eurovision
Yarışması'nın ardından yapılan 'After Show Party' oldu. Yedikule Meydanı'na
dozer ve greyderlerle girildi. Zemindeki orijinal taşlar yerlerinden söküldü
ve üzerlerine mıcır döküldü. Alanı genişletmek amacıyla 80-90 yıllık
olduğu belirtilen 60'a yakın sedir ve akasya kesildi.
Niyet ne, akıbet ne?
Arkeolog Nezih Başgelen, Yedikule Hisarı'nın nasıl olup da özelleştirildiğinin
bilinmediğini belirterek, "Şu an hisar helikopter pisti görünümünde.
Altyapı için kazılan alanlarda çok sayıda arkeolojik kalıntı gün
ışığına çıkmıştır. Kurula sunulan projenin uygulanmasında ciddi
problem görülmekte" dedi. Arkeologlar Derneği yönetim kurulu üyesi
Aksel Tibet ise büyük bir yanlış yapıldığını, hisarın Sur İçi Koruma
İmar Planı'na dahil olduğunu, planda Yedikule'nin değiştirilmesinin yer
almadığını söyledi. Öte yandan konuya dair sorularımıza Kültür ve
Turizm Bakanlığı' ndan yanıt gelmedi.
'Bu aslında bir prototip'
Şehristanbul Derneği Başkanı, sanat tarihçisi Atilla Tuna, Kültür ve
Turizm Bakanı Erkan Mumcu'yu suçladı. Mumcu'nun kısa bir süre önce sarf
ettiği, "Müzelerin birçoğu atıl vaziyette ve işe yaramıyor. Hasan
almazsa basan alır" sözlerini hatırlatan Tuna, "Sayın Bakan parayı
veren düdüğü çalar demek istiyordu ki, ilk örneğini Yedikule'de görüyoruz.
Bu, aslında uygulanmak istenen prototipin ilk halkası. Başarılı olunursa diğer
tarihi yapılara da aynı muamele yapılacaktır. Kültürel ve turistik
faaliyet adı altında hisarın engebeli yapısı düzleştirilmiş, mezarlıklar
tahrip edilmiş ve ev kalıntılarının üzeri örtülmüştür. Fatih bunları
görse sorumluları falakaya dizerdi" diye konuştu.
1 No'lu Kurul kararı
"Yedikule Hisarı'nın STI Uluslararası İç ve Dış Ticaret Limited Şirketi'nden
25 Mart ve 19 Nisan 2004 tarihli başvuruları incelenerek şu karara varıldı:
Koruma amaçlı öneri imar planlarının hayata geçirilmesine ve yapılacak
bilimsel çalışmalara ('Altın Kapı', 'Kral Yolu' ve 'Fatih Camii) imkân sağlamak
için uzun süreli olarak kiralama ve irtifak hakkı tesis edilmesinin uygun
olmadığı, önerinin 660 sayılı ilke kararında belirtilen anlatım
tekniklerine uygun olmadığı, bunun yanı sıra sadece plan düzleminde anlatım
getirilmesi, mevcut yapının rölövesi ve yapılmak istenen müdahaleler hakkında
teknik bir anlatım taşımaması nedeniyle uygun bulunmadığına, ancak ülkemizin
kültürel mirasının tanıtımına katkıda bulunarak 25 Mart tarihli başvuruda
talep edilen Eurovision etkinliklerine dönük, sökülebilir, hafif malzemeyle,
sınırlı bir alanda ve sınırlı bir sürede, mevcut özgün zemin dokusuna
kalıcı hiçbir müdahalede bulunulmadan Arkeoloji Müzesi'nin denetiminde
kullanılmasına karar verilmiştir."
Türkiye'nin Bastille'i
Arkeolog Nezih Başgelen, İngiltere için Londra Kulesi, Fransa için Bastille
neyse Yedikule Hisarı'nın da Türkiye için o olduğunu söyledi. Hisar,
1457-58 kışında ana sur bedeni üzerine eklemelerle Fatih Sultan Mehmet tarafından
yaptırıldı. Ana surda Bizans'ın ünlü 'Altın Kapı'sı yer alır. Hisar'da
bir dönem devlet hazinesi ve silahlar saklandı, daha sonraları tutsak alınan
yabancı elçiler burada tutuldu.
Radikal - Hatice Yaşar
|