|
Zeugma
NATO’ya göz kırpıyor
Zeugma Mozaikleri’nin İstanbul’daki NATO zirvesi sırasında Topkapı
Saray Müzesi’nde sergilenmesinin önündeki engel kalktı. Mahkeme,
mozaiklerin taşınması üzerindeki ihtiyati tedbir kararının kalkmasına
karar verdi.
Gaziantep 1.Asliye Hukuk Mahkemesi, Zeugma Platformu ile sivil toplum kuruluşlarının,
Zeugma Mozaikleri’ne müdahalenin önlenmesiyle ilgili olarak açtığı
davada, Mozaiklerin nakli üzerindeki ihtiyati tedbir kararının kaldırılmasına
karar verdi.
Zeugma Mozaikleri’nin, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından İstanbul’da
yapılacak olan NATO Zirvesi sırasında Topkapı Müzesi’nde sergilenmesi
amacıyla götürülmek istenmesi nedeniyle, Gaziantep’te oluşturulan Zeugma
Platformu ve çeşitli sivil toplum örgütlerinin, eserlere müdahalenin önlenmesiyle
ilgili açtığı duruşmaya, tarafların avukatlarının yanı sıra sivil
toplum kuruluşlarının temsilcileri katıldı.
Arkeolog Roberto Nardi’nin avukatları Figen Peri ve Ebru Gümüşburun,
davanın görev yönünden reddine karar verilmesini istediler.
Kültür ve Turizm İl Müdür Vekili Mehmet Aykanat da, Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nü
temsilen mahkemeye geldiğini, husumetin kendisine değil, Bakanlığa yöneltilmesini
isteyerek davanın reddini talep etti.
Gaziantep Arkeoloji Müzesi Müdürü Hamza Güllüce ise paketlemesi yapılan
ve hakkında tedbir kararı verilen kültür varlıklarıyla ilgili eserlerin
kendisine ‘yeddiemin’ olarak teslim edildiğini söyledi. Daha sonra
Gaziantep 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin, yaklaşık 2,5 ay kapalı olan Zeugma
Mozaikleri’nin bulunduğu Arkeoloji Müzesi’nin açılmasına ve sandıklarda
bekletilen mozaiklerin tekrar teşhir yerlerine konulmasına karar verdiğini
hatırlatan Güllüce, “Bu eserlerden bir kısmını, sergilenmek üzere açtık.
Ancak paketlemelerde yanlış işlem olduğunu gördüm. Yetkili kişilerin
huzurunda diğer paketlerin açılmasını talep ediyorum” diye konuştu.
Davacı vekillerinden Mete Sayın ise kültür ve tabiat varlıklarının
korunmasıyla ilgili kanunun 20. ve 6. maddesinde, kültür varlıklarının nasıl
bir işleme göre veya nerede sergileneceğinin açıkça belirtildiğini ifade
ederek, “Kanun hükümlerine uymayan ve üst makamlardan verilen bir emir olsa
dahi, ilgili memurların bunu uygulamaması gerekir. Kaldı ki ortada usulen
verilmiş yasal bir karar da yoktur. Usulsüz işlemler yapılmaktadır. Davaya
bakmaya, mahkemeniz görevlidir. Anayasa’nın 137. maddesi de bu şekilde
usulsüz ve kanunsuz işlem yapanların sorumlu olacağını öngörmüştür. Tüm
talep ve isteklerimiz ile beyanlarımız dikkate alınarak, davamızın kabulü
yönünde karar verilmesini talep ediyoruz” diye konuştu.
‘Davacıların Temsil Yetkileri Yok’
Hâkim Yakup Şafak, tarafları dinledikten sonra, gerekçelerini de açıklayarak,
ihtiyati tedbir kararının kaldırılmasına karar verdi.
Kararda, 2863 Sayılı Kanun kapsamında olan menkul veya gayrimenkul niteliğindeki
kültür eserlerinin bulundukları yerden yurtiçi veya başka yerlere taşınıp
taşınamayacağı konusunda karar verme yetkisinin, genel yetkili mahkeme olan
Asliye Hukuk Mahkemesi’nde olduğu belirtildi.
2863 Sayılı Kanun’un 5. maddesinde, kanun kapsamındaki kültür varlıklarının
devlet malı olduğunun açıkça belirtildiği ifade edilen kararda, “Devlet
organlarının her hâliyle bu konuda görevde olmasına, hukuk devleti olan Türkiye
Cumhuriyeti sınırları içinde ve mahkemelerinde kimsenin dayanağı ve kanun
olmayan ya da yetki verilmeyen bir konuda devlet adına veya ilgili kuruluş adına
yetki kullanamayacağına, bu nedenle özellikle davacı durumundaki kuruluşların
ve şahısların bu davada, davacı olarak temsil yetkilerinin bulunmamasına
karar verilmiştir” denildi.
‘Yurtdışında Dahi Teşhiri, Açık kanun Hükmü...’
Kararda, aynı kanunun 24. maddesinin de menkul niteliğindeki kültür varlıkları
ve eserlerinin teşhir ve taşınmasıyla ilgili konuları kapsadığı, bu
eserlerin gerektiğinde yurtdışında dahi teşhir edilmesinin, açık bir
kanun hükmü olduğu vurgulanan kararda, mozaik ve heykellerin, Birecik
Vadisi’nden kazı sırasında bulunup müze merkezine taşındığı ve bu
haliyle de menkul bir kültür varlığı olduğu dikkate alındığında, esas
olaylarda uygulanması gereken maddenin 24. madde olduğu görüşüne yer
verildi.
Hakim Şafak, taşıma ve teşhir konusunda yetkili makamın devlet adına Kültür
ve Turizm Bakanlığı olduğunu, “uzmana ambalajlatma ya da sigorta için
tespit yapılması” gibi işlemlerin de başlatıldığını belirterek, davanın
reddedilmesi ve 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin tedbir kararının hemen kaldırılması
yönünde karar verdi.
Davanın Gelişimi
Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Gaziantep’teki sivil toplum kuruluşları
arasındaki anlaşmazlık, Zeugma mozaiklerinin kapısı kilitli bir salonda
korumaya alınması ve eserlerin İstanbul’da yapılacak NATO Zirvesi’ne katılacak
yabancı konuklar için Topkapı Müzesi’nde sergileneceğine ilişkin
haberler üzerine başladı. Zeugma mozaiklerinin bir başka ile götürülmesine
karşı çıkan sivil toplum kuruluşları temsilcileri güçbirliği yaparak
Zeugma Platformu’nu oluşturdu.
Platform, eserlerin İstanbul’a taşınmak üzere sandıklara yerleştirildiği
11 Mart’ta, taşınmaz eserlerin naklinin suç olduğu iddiasıyla Nöbetçi
Asliye Hukuk Mahkemesi’ne başvurarak ihtiyati tedbir kararı aldırdı.
Platform, mozaiklere müdahalenin önlenmesi amacıyla Gaziantep 1. Asliye Hukuk
Mahkemesi’nde dava açmıştı.
Gaziantep 1.Asliye Hukuk Mahkemesi, 12 Mayıs 2004 tarihinde, yaklaşık 2,5
aydır kapalı olan Zeugma Mozaikleri’nin yer aldığı arkeoloji müzesinin açılmasına
ve sandıklarda bekletilen mozaiklerin tekrar teşhir yerlerine konulmasına
karar vermişti.
NTVMSNBC
|
