|
Kariye'yi böyle bitirdiler
Çelik Gülersoy'un teşvik ve desteğiyle onarılan tarihi ahşap evleriyle
ünlü Kariye Mahallesi eski haline dönüyor: Evler dökülüyor, sokaklar çöp
dolu.
Günde 100 ile 500 arasında turistin ziyaret ettiği Fatih'teki Kariye Müzesi
çevresinin hali içler acısı. Her gün tur otobüsleriyle müzeyi ziyarete
gelenleri İstanbul Vakıflar Müdürlüğü'nün arsaları üzerine kurulu
gecekondular karşılarken, eski Turing Genel Müdürü Çelik Gülersoy'un çabasıyla
bir kısmı onarılan tarihi ahşap evler de yeniden eski hallerine dönmek üzere.
Onarılan evlerden birinin balkonu tahtalarla örülmüş. Hemen yanında tarihi
evin üstünde bir kat yükseliyor. Gülersoy'un teşvik ve desteğiyle onarılan
tarihi ahşap evlerin sahipleri, paraları olmadığı gerekçesiyle yeniden çalışma
yapmıyor.
Taşlar gitti, beton döküldü
Kariye Mahalle Muhtarı Yusuf Koç, sorunları dile getirdiği dilekçelerle,
başvurmadık kapı bırakmamış. Koç, Kariye'nin sorunlarını şöyle anlattı:
"En son, NATO Zirvesi nedeniyle etkin ziyaretçilerin gelebileceğini düşünerek
mahallemdeki sorunları, tüm yetkililere bir dilekçeyle anlattım. Kariye Müzesi'nin
önündeki çeşmenin tavanı çöktü, turistler sürekli fotoğrafını çekiyor.
Otobüs durağının önünde ve mahallemizin birçok yerindeki tarihi binalar,
bakımsızlık yüzünden çöküyor, yoldan geçenlerin üzerine dökülüyor.
Çökme tehlikesinin yanı sıra, tinercilerin mekânı oldu.
Kablo döşeyen Telekom, kazdığı yerlerden parke taşlarını ve kaldırım
taşlarını söktü, yerine beton döktü. Tarihi mekâna uygun kaldırım taşlarını
da alıp götürdü. Şimdi sokaklar yamalı. Direklerden sarkan elektrik
telleri cabası. Bu müzeyi, İstanbul'a gelen yabancı devlet adamları da
ziyaret ediyor. Görüntü beni utandırıyor. Vatandaşın parası yok, evini
tamir ettiremiyor. Yetkililere yazıyoruz ama kimse duymuyor."
Turistler kaçıyor
Dünyada eşi benzeri az bulunan mozaiklerle yapılmış ikonaları görmek
için gelen turistler, müzenin sağ yanındaki çöple dolup taşmış
konteynerlerin görüntüsüyle ayrıca şoke oluyor. Tarihi çeşmenin yanındaki
konteynerden çıkan çöp kokusu, müzeye giren turisti de, otelde kalanları
da rahatsız ediyor. Esnaf, çöp kokusu yüzünden turistlerin, müzenin önündeki
kafelerde oturmadığı gibi, alışveriş yapmadan otobüse binip gittiğini
anlatıyor.
Altın bir güldü
Khora Manastırı Kilisesi ya da fetihten sonraki adıyla Kariye Camii,
Bizans sanatının başyapıtlarından biridir. Kariye, mimarisi, mozaikleri ve
freskleriyle Bizans medeniyetinin en son açtırdığı "altın bir gül"
olarak nitelendirilir. 6. yüzyılda Konstantin surlarının hemen dışında
bir manastır kompleksi olarak inşa edilen yapının bugün sadece İsa'ya
adanmış olan kilisesi ayakta. Kariye mozaik ve freskleri, Bizans resim sanatının
son dönemine ait (14. yy) en güzel örneklerdir. Dış nartekste İsa'nın
hayatı, iç nartekste ise Meryem'in hayatı ile ilgili sahneler yer alır.
Apsiste görülen Diriliş (Anastasis) sahnesi bir şaheserdir.
Gülersoy'un eli değmişti
2003'te hayatını kaybeden eski TURİNG Genel Müdürü Çelik Gülersoy,
1972'den sonra Kariye'de, Türkiye'nin ilk "tarihi çevre düzenlemeleri"ni
başlattı. Müze ve bahçesi onarıldı, özel evler bağış olarak restore
edildi. Kuveyt Savaşı'nın yol açtığı turizm krizi nedeniyle TURİNG mülklerini
satarak, mahalleden ayrıldı.
Milliyet - Şükran Özçakmak
|
