|
Hızlandırılmış tarih!
Buyur ola birkaç küçük soruyla hızlandırılmış Süleymaniye Külliyesi
testusuna bu hafta
 Süleymaniye testus
Sayıştay, tarihi eserlerimizin içinde bulunduğu acıklı durumu yansıtan
etraflı bir rapor hazırlamış. Radikal gazetesi bu rapordan ayrıntılı biçimde
haber yaptı, takip etti ve ilgili kurumları harekete geçirdi. Gündem şöyle
oluştu...
27 Temmuz 2004 tarihindeki sürmanşet: "Tarihi camiler Allah'a
emanet".
Üstbaşlıkta Sayıştay'ın tarihi eserlerin güvenliğinin sıfır olduğunu
raporladığı belirtilmiş... 28 Temmuz'daki sürmanşet: "Tarihi
eserlerin sayısını bilen yok". Vakıflar Genel Müdürlüğü tarihi
eserlerin envanterini oluşturamadığını itiraf ediyor. 29 Temmuz'da
Radikal'in manşeti: "Tarihte sorumlular kayıp!" Eyvah ne yapacağız
derken... Hemen ertesi gün müjde geliyor: "Tarihi eserler için
seferberlik sözü!" Tarihi eserlerin envanterinin yapılmasına, güvenlik
önlemlerinin alınmasına ve onarıma hemen başlanacakmış. Hayırdır inşallah!
Bir türlü yapılamamış işlerin saplandığı çıkmaz nasıl oldu da derhal
çözüme ulaşacakmış, acep? Demek ki bütün röleveler hazır... Projeler
tamamlanmış... Bütçe amade... Başlamak için yalnızca Radikal'in haberi
bekleniyormuş! Yazdığına göre İstanbul'da Süleymaniye Külliyesi de
restore edilecekmiş. Ödüm koptu! Hızlandırılmış trenden sonra... Hızlandırılmuş
restorasyon! Nasıl olacak? Boş durmamalıyım. Ben de hızlandırılmış bir
testus yapmalıyım! Süleymaniye Külliyesi üzerine hızlandırılmış bir
testus!
Geçenlerde biri, "O kadar deprem oluyor, Süleymaniye'ye neden bir şey
olmuyor?" diye sormuştu. 18'inci yüzyıldan, Evliya Çelebi'nin ağzından
yanıtlamaya çalışacağım. "Bütün Osmanlı ülkesinde ne kadar usta
mimar, yapıcı, amele, taş yontucu ve mermerci varsa topladı... Üç bin
esir, tam üç sene çalışarak temelini yerin dibine indirdiler... Ta bu
derece yerin dibine varıncaya kadar yapılan kazıdan sonra, oradan temeline rıhtım
yapıp üç senede bina toprak üstüne çıktı. Bir sene o hal üzerine bırakıldı...
Dört tarafındaki duvarları kubbe kemerlerine varıncaya kadar üç senede
bitirdiler. Sonra dört ayak üzerine sağlam ve yüksek bir kubbe yaptılar..."
Allah'tan, Mimar Sinan hızlandırılmış temel önermemiş! Buyur ola birkaç
soruyla hızlandırılmış Süleymaniye testusuna bu kez de...
1-Mimarlık tarihinin en büyük şantiye organizasyonlarından biriyle gerçekleştirilen
Süleymaniye Külliyesi 1550'den 1557'ye kadar yedi yılda tamamlanmış. İnşaatta
çalışan sanatçı ve işçilerin temizlik ve sağlık gereklerinin nasıl karşılandığını
günü gününe tutulmuş İnşaat Defterleri'nden anlıyoruz. Külliye'nin yapımında
ilk iş olarak inşa edilen tesis hangisiymiş?
a. Yatakhane
b. Hastane
c. Kütüphane
d. Hamam
2- 1537'de mimarbaşı tayin edilen Mimar Sinan, ömrünün sonuna kadar 477
esere imza attı. Osmanlı yeniçeri teşkilatının bir parçası olan Hassa
Mimarları Ocağı'nın başı olarak mimarlık hizmetlerini geliştirdi ve
kurumsallaştırdı. Hassa mimarbaşı neden sorumluydu?
a. Devletin bütün binalarından ve onarımından
b. Piyasadaki inşaat malzemesi fiyatlarından
c. Bütün inşaattan (izin, proje, kontrol, ruhsat dahil)
d. Hepsi
3- Mimar Sinan hangi Osmanlı sultanlarına mimarbaşı olarak hizmet vermişti?
a. Kanuni Sultan Süleyman
b. II. Selim
c. III. Murat
d. Hepsi
4- Belleğimizdeki İstanbul siluetini Mimar Sinan yaratmıştı. Mimarlığının,
mühendisliğinin ve süsleme sanatçılığının yanı sıra şehir tasarımcısı
da olduğunu iddia edebileceğimiz Mimar Sinan'ın elinde İstanbul, özellikle
Süleymaniye'nin kubbe tasarımıyla deniz dalgalarını andıran muhteşem ve
hareketli bir siluete sahip olmuştu. Başka hangi mimarlık öğesi bu siluetin
önemli etmenidir?
a. Onun sadece bir cami değil kente ve kültüre sahip çıkan bilimsel ve
toplumsal bir külliye oluşu.
b. Yedi tepeli İstanbul'un üçüncü tepesinde yer alması.
c. Süleymaniye Külliyesi'nin dört mimaresi var. Bunlardan kubbeye yakın olan
ikisi daha uzun, üçer şerefeli; kuzeydeki diğer ikisi daha kısa ve ikişer
şerefeli... Bence, Mimar Sinan bu minareleri kubbelerle dalgalanan siluete uyum
göstersin diye kuzeydeki ikiliyi daha kısa yapmış.
d. Hepsi. Süleymaniye silueti, bir cami olmaktan çok yapı haline gelmiş bir
sosyal düşünce, bütün bir tarihi içeren bir sembol.
5- Bezeme açısından Süleymaniye çok süslü bir yapı değil. Mihrap
duvarındaki çiniler İznik'ten. Peki vitraylar hangi ustanın eseri?
a. Frank Lloyd Wright
b. Matrakçı Nasuh
c. Sarhoş İbrahim
d. Karahisarlı Şemsettin Ahmet
6- 1557'de, Süleymaniye Külliyesi'nin açılış merasiminin en önemli
olgusu neydi?
a. Kanuni Sultan Süleyman "Bu bina eylediğin beytullahı sıdku safa ve
dua ile sen açmak evladır" sözleriyle mimarı onurlandırarak külliyenin
açılışını ona yaptırmıştı.
b. Sinan ise hünkara, "Hattat Karahisari bu camii hatları ile tezyin
ederken gözlerini kaybetti, kör oldu. Bu şerefi ona bahşedelim" demişti.
Açılışı Hattat Karahisari'ye yaptırdılar.
c. Kanuni, açılışı tarikatlardan birinin şeyhine yaptırmıştı.
d. Kanuni, açılışı davetli Fransa kralıyla birlikte yapmıştı.
7- Osmanlı'da sultan camilerinin içinde bulunan küçük mezarlıklara
sultanın çevresi ve yüksek bürokratlar gömülüyordu. Her isteyen tarikat
şeyhi burada yatamazdı. Koca Sinan, Kanuni Sultan Süleyman'a saygısızlık
etmemek için kendisi için inşa ettiği türbeyi cami mezarlığının dışına
yapmıştı. Mimarisini de mütevazı ölçülerde yapmıştı. Bugünkü
kanunlarımıza göre tarihi camilerdeki sınırlı büyüklükteki mezarlıklar
diğer kültür varlıkları gibi devlet malı sayılıyor, dokunulmazlıkları
var. Şimdilik siyaset malzemesi yapılmasına izin verilmiyor. Devletin koruma
sorumluluğu altında bulunan bu cami mezarlıklarına ne ad veriliyor?
a. Taziye
b. Hazine
c. Hazire
d. Mersiye
8- Süleymaniye Külliyesi içinde hamam, iki türbe, imaret, dört medrese,
tabhane, darültıp, darülhadis ve darülkurradan başka aşağıdakilerden
hangisi yer almakta?
a. Sıbyan mektebi
b. Darüşşifa
c. Tiryaki Çarşısı adlı dükkanlar
d. Hepsi
9- Mimar Sinan cami içinde mükemmel bir hava dolaşım sistemi oluşturulmuş.
Aydınlatma için kullanılan 4 bin mumun çıkardığı is giriş kapısı üzerindeki
boşlukta toplanmış. Bu is nerede kullanılıyormuş?
a. Hamam camlarını karartmak için
b. İsli balık yapmak için
c. Bu is, hat yapımında kullanılan mürekkebe hammadde olmuş.
d. Hepsi
Yanıtlar: 1) d, 2) d, 3) d, 4) d, 5) c, 6) b, 7) c, 8) d, 9) c.
Milliyet - Ahmet
Turhan Altıner
|
