|
‘Acilen boşaltılmalı’ raporu
verilen 58 bölge 7 yıldır tahliye edilmiyor
Deprem endişesi taşıyan İstanbul, 17 Ağustos’un beşinci yıldönümünde
sel tehdidiyle karşı karşıya.
İstanbul’un beklediği felaketi dönemin İSKİ Genel Müdürü Prof. Dr.
Veysel Eroğlu’nun, yedi yıl önce Valilik, Bayındırlık ve İskan İl Müdürlüğü
ile bütün ilçe belediyelerine gönderdiği uyarı yazısıyla duyurduğu
ortaya çıktı. Alınan bilgilere göre, Eroğlu, 31 Ocak 1997 tarihli yazısında
100 yılda bir yaşanan yağış ve tufandan bahsederek, suyun akış hızının
70 kat arttığını, riskli bölgelerin Nisan 1997 sonuna kadar ‘acilen’ boşaltılması
gerektiğini kaydetti.
Dönemin İstanbul Valisi Kutlu Aktaş’ın talimatıyla oluşturulan
komisyon, İstanbul’un tüm derelerini inceledi, kritik noktaları fotoğrafladı.
Hazırlanan raporda 174 dereden 58’inin çok tehlikeli olduğu belirlenerek;
buraların acilen boşaltılması ve kurtarma çalışmaları için hazırlık
yapılması istendi. Ancak, İstanbul valisinin değişmesi üzerine rapor
havada kaldı. Uyarı yazısı dikkate alınmayan Veysel Eroğlu, “Şimdi ne
olacak?” sorusuna, “Sel yukarıdan aşağı çığ etkisi yaparak gelecek,
binaları bıçak gibi kesecek. Önüne ne çıkarsa yıkıp geçecek, Haliç’i
dolduracak.” diyor.
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’ın, önceki gün
Afet Koordinasyon Merkezi’ni toplayıp, halka uyarılarda bulunmasının altında
da söz konusu raporun yattığı öğrenildi. Topbaş, Bonnie ve Charley kasırgasının
vurduğu Florida eyaletinin valisi Jeb Bush gibi hareket ederek, felaketten önce
muhtemel sel bölgelerindeki vatandaşların başka semtlerdeki yakınlarına taşınmasını
istedi. Dün de bir açıklama yapan Topbaş, en riskli bölge olan Alibeyköy’de
bazı istimlakler yapıldığını, bir kısım gecekonduların taşındığını
söyledi. Topbaş, “Ama bizi endişelendiren şu: Kentin topografik yapısı
itibarıyla vadiler ve dere yatakları var. Bu dere yataklarının yanlarına ve
yakın noktalarına yerleşimler yapılmış. Kaçak ya da izinli. Buralar çok
sıkıntılı. Bir yılda alınacak yağışın bir anda yağması, tehlikenin
önüne geçilmesi mümkün olmayan bir hal alıyor.” dedi.
İstanbul Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Sezai Şen’in yaptığı
araştırmaya göre ise yağan yağmurun normalde yüzde 30’unun akışa geçmesi
gerekiyor. Fakat çarpık kentleşme nedeniyle derelerin yüzeyleri betonla
kaplandığından bu oran yüzde 95’e ulaştı. Betonlaşma, suyun akışa geçmeden
önceki toparlanma süresini kısalttığı için akış hızı da arttı. Prof.
Şen, bu hızı saniyede 10 metre olarak hesaplıyor ve şu uyarıyı yapıyor:
“Bu suyun şakası olmaz. Böyle bir akış çok katlı binaları temellerinin
stabilizesini bozarak yıkar. Su- yun yüksekliğine göre oluşacak basınç
evleri parçalayabilir.”
İstanbul'un içme suyunu karşılayan barajlar da bir başka tehdit unsuru.
100 yılda bir görülebilecek bir yağışın ortaya çıkarabileceği taşkınların
baraj tarafından tutulması mümkün görünmüyor. Prof. Şen, "Baraj yıkılırsa;
Elmalı'nın tuttuğu 9 milyon metreküp su aşağısını siler süpürür."
iddiasında. Devlet Su İşleri (DSİ) uzmanları da, Sultanbeyli'den örnek
verirken, buradaki çarpık yapılaşmanın Ömerli Barajı'nın drenaj alanını
işgal ettiğine, bölgenin büyük bir risk altında bulunduğuna dikkat çekiyor.
İstanbul'da kaç kişinin tehlike altındaki bölgelerde yaşadığı sorusu
ise cevapsız kaldı. Çünkü derelerde ne kadar konut bulunduğu, içinde kaç
insan yaşadığı bilinmiyor. 50 yıllık yağışlar dikkate alındığında
20, 100 yıllık yağışlarda 30-35 hatta 40 metrenin bile altında yapılaşma
olmaması gerekiyor.
İstanbul’un kırmızı noktaları
Uzmanlar, tehlikeli 58 noktanın içinden beş tane de 'en tehlikeli' nokta
belirledi. Bunlar Ayamama, Alibeyköy, Kağıthane, Kurbağalı ve Küçüksu
Deresi. Hazırlanan rapora göre ölüm derelerinin kentteki dağılımı şöyle:
Avrupa Yakası: Eyüp: Kağıthane, Alibeyköy, Küçükköy (Alibeyköy
dere), Eyüpiçi, Bakırköy: Tavukçu, Ayamama, Kanlıkuyu (Florya), Beyoğlu:
Baruthane, Kağıthane, Beşiktaş: Baltalimanı, Ortaköy, Ihlamur,Kağıthane:
Kağıthane, Sulan Caddesi, Ferman Sokak, Galata, Keçidere, Ayazağa(Çömlekçi),
Şişli: Baruthane, Kağıthane, Tarabya, İstinye, Baltalimanı, Ayazağa (Çömlekçi),
Bahçelievler: Tavukçu, Ayamama, Sarıyer: Sarıyer, Çayırbaşı, Tarabya, İstinye,
Baltalimanı, Ayazağa (Çömlekçi), Zeytinburnu: 10. Yıl(Topkapı), Ayvalı,
Çırpıcı, Bayrampaşa: Ayvalı, Gaziosmanpaşa: Küçükköy (Alibeyköy
dere), Güngören: Çırpıcı, Esenler: Ayvalı, Tavukçu, Bağcılar: Çırpıcı,
Tavukçu, Küçükçekmece: Ayamama, Kanlıkuyu (Florya), Avcılar: Hadımköy,
Haramidere, Büyükçekmece: Hadımköy, Haramidere, Çatalca: Hadımköy, Çatalca
içi, Silivri: Aşağıdere (Kocadere), Kırlangıç, Karılar, Tuzlu, Kula,
Beyciler Köyü (Bağlıkdere), Çayırdere.
Anadolu Yakası: Kadıköy: Seyitahmet, Kurbağalı, Turşucu, Çamaşırcı
Üsküdar: Küçüksu, İstavroz, Kurbağalı, Ümraniye: Küçüksu, Kurbağalı,
Paşaköy, Maltepe: Çamaşırcı, Büyükyalı (İdealtepe), Esenyurt, Tugay,
Beykoz: Akbaba, Çubuklu, Küçüksu, Kartal: Tugay, Paşaköy, Pendik: Pendik,
Kemikli, Kaynarca, Sultanbeyli: Uzun, Paşaköy, Tuzla: Tuzla, Tuzla ilçesi,
Saz, Şile: Darlık, Göksu (Ağva).
Zaman - M. Yaşar Durukan
|
