|
TOKİ ve '3. köprü'de neler
oluyor?
Konuya dün başka bir gazetede başladım, bugün etkisini dikkate alarak
Radikal'de devam etmek istiyorum. Hikâyemiz 3. köprü inşaatı ile başlıyor
ve TOKİ'de bitiyor.
İlk etapta '3. köprü meselesi nedir?' birlikte sorgulayalım. Bildiğiniz
gibi Avrupa-Asya arası 3. kez geçilecek ve bu konuda ağustos ayı içinde basında
birçok haber çıktı. Detayı anlamamız açısından işte birkaç örnek;
- NTVMSNBC: "1030 metre uzunluğundaki köprünün Sarıyer-Anadolukavağı
arasında kurulması kararlaştırıldı. Boğaz Köprüsü'nün uzunluğu 1074,
Fatih Köprüsü'nün uzunluğu ise 1080 metre. Üçüncü köprünün maliyeti
1,2 milyar doları buluyor. 49 yıllığına kiralama üzerinden yapılması
planlanan anlaşmanın ise iki önemli şartı var. Malezyalı konsorsiyum, geçiş
ücreti ve geçiş sayısı için garanti istiyor".
- Zaman: "Başbakan'a sunulan 3. köprü raporunun hatalarla dolu olduğu
öne sürüldü..İstanbul'a 3. köprü yapmak isteyen Karayolları , Başbakan'a
sunduğu fizibilite raporunda, 'mevcut köprülerin 2011'de tıkanacağını,
bekleyen araçların" saatte 8 litre (8 dolar) yakıt tüketeceğini ve yılda
430 milyon dolarlık akaryakıtın boşa gideceğini' rapor etti. Ancak konunun
uzmanları, sıkışık trafikteki bir aracın saatte 8 dolarlık akaryakıt tüketmesinin
abartılı olduğunu dile getirdiler".
Sevgili dostlar, haberlerden de anlaşıldığı gibi 3. köprü işinde
'maliyet' ve 'gerekçeler' kısmı biraz karışık. Bu noktada bir hatırlatma
daha; Yunanistan'da neredeyse 3 katı uzunluğunda olan Patras Köprüsü 7 yılda
802 milyon euro yani 995 milyon dolar ile tamamlandı.
Varan 1: Karayolları 3. köprü için neden bu kadar ısrarlı ve nasıl
oluyor da Yunanistan'ın yaptığı iş ortadayken, köprü maliyeti için ilk
etapta 700-800 milyon dolar olan rakam herkesin hayret ettiği bir şekilde 1,2
milyar dolara çıkıyor?
Varan 2: Nasıl oluyor da bekleyen bir araç, dur-kalk dahil saatte 8 litre
yakıt tüketiyor? İki köprüde bekleme maliyeti Yunanistan'ın yaptığı inşaatın
yarı bedeline çıkıyor? Bunu yapanlar hesap mı bilmiyor, bizler çok mu
aptalız?
Varan 3: Köprü gelirleri için 2 yıl vadeli, üç ayda bir kupon ödemeli,
750 trilyon liralık (500 milyon dolar) gelir ortaklığı senedi çıkarmak için
hazırlık yapılırken, maliyeti 700-800 milyon dolar olan köprü 49 yıllığına
hangi fiyattan 'işlet-devret' ile yapılmak isteniyor?
Sevgili dostlar, yukarıdaki kavramlar sayılara dayandığı için üzerinde
her zaman oynanabilir, tartışma kazanan olmadan unutulur gider. İşin bir de
daha ilginç yanları var.
Soru: İhalenin verilmesi düşünülen veya verilen konsorsiyumun ortağı-sahibi
olan Halim Saad kim? Türkiye'de başka iş yaptı mı? Kendi ülkesinde, global
iş çevrelerinde 'batık' veya ülkesinde toplam banka kredilerinin 'yüzde
5'ini hortumlayan adam' olarak bilinen ve Türkiye'deki banka hortumcularından
daha fazla borcu olan bir arkadaş. 2000 yılı borcu 5,9 milyar dolar. Bir özelliği
daha var; bizdeki siyasetçi-patron ilişkisine iyi bir örnek; Malezya'nın
eski lideri Mahathir'in yakın arkadaşı. Peki sonradan kendini kurtarmış
olamaz mı? Olamaz. Örnek: aşağıdaki grafik köprü için adı geçen Seloga
şirketinin hisse seyri.
Şimdi işin en önemli yanına geliyoruz. Aynı isim yani Saad, Türk
kamuoyuna umut olarak lanse edilen TOKİ'nin herkese konut projesinin de mimarı.
Bu noktada TOKİ Başkanı Bayraktar'ın konu ile ilgili açıklamasına da bir
göz atalım: "... Bir şirket kurulacak. Onlar 100 milyon dolar, biz TOKİ
olarak 100 milyon dolar vereceğiz. Daha sonra Malezyalı şirket, Abu Dabi'den
ve diğer Körfez ülkelerinden 600 milyon dolar para getirecek..."
Varan 4: TOKİ 100 milyon doları kime verecek? 100 milyon dolar nakit ile dünya
piyasalarında kaldıraç ile ne kadar borçlanılabilir? Bu paranın ne kadarı
ödendi?
Sevgili dostlar, şimdi işin en can sıkıcı yanına geldik. TOKİ ile
konut projesine giren Saad, aynı projeyi ağustos ayının ilk haftasında Gana
Cumhuriyetine satıyor. Hem de verileri, süreleri bile değiştirmeden. İnanmıyorsanız,
yabancı basına düşen şu habere göz atalım: "Malaysian businessman
Halim Saad has secured a MYR2 billion housing development project in Ghana via
100 percent-owned Metro Ikram Sdn. Bhd. Metro Ikram is in a 50-50 joint venture
with a Ghanaian government agency, the Social Security&National Insurance
Trust, to build 100,000 cheap homes over 10 to 12 years.."
Tercümesi: "Halim Saad, Gana'da 10-12 yıl içinde 100 bin ucuz konut
yapacak ve 2 bin konutluk ilk proje üç yıl içinde tamamlanacak".
Ne ilginç ve ne acıdır ki; dünyada dışlanmış bir zat, ancak ve ancak
Gana ve Türkiye cumhuriyetlerine hayal satabiliyor.
Sonuç: Köprü ve TOKİ işinden kötü kokular geliyor. Bu konularda Başbakanlık
tarafından derhal açıklama yapılmalı ve özellikle konut bekleyen insanların
hayallerinin sömürülmesi önlenmeli. Yapılmazsa, bugün hızlı tren altında
kalan siyasi yapı, ileride köprü ve 100 bin konut altında da kalabilir.
Radikal - Yiğit Bulut
|
