|
"1 milyon dolara bir yalı dairesi bile satın alamazsınız"
 İstanbul Boğazı'ndaki yüze
yakın yalının tarihini, değerini ve yalı sahiplerinin başına gelenleri
anlatan "Yalıların Gizemi"nin yazarı Tebernüş Kireçci yalıların
fiyatının 5 milyon dolardan başlayıp 100 milyon dolara kadar çıktığını
söylüyor
İstanbul Boğazı'nın milyon dolarlık yalıları "Yalıların
Gizemi" adlı kitaba konu oldu. Çapraz Kitaplar'dan çıkan kitabın yazarı
gazeteci Tebernüş Kireçci. Yedi yıldır İstanbul'daki gayrimenkuller üzerine
haberler hazırlayan Kireçci son beş yıldır yalılar üzerinde uzmanlaşmış.
Öyle ki toplamda 200 yalı haberine imza atmış. "Yalıların
Gizemi", Kireçci'nin 1999 yılından beri farklı yayın organlarında çıkan
yaklaşık 100 yalı haberinin bir derlemesi. Zaten Kireçci de "Kitabımın
tarih alanında hiçbir iddiası yok. Bir mimari kitabı da değil. Boğaz üzerine
yaptığım haberlerin derlemesi sadece" diyor. "Yalıların
Gizemi"nde Erol Aksoy Yalısı, Sedat Simavi Yalısı, Çiller Yalısı, Üstünkaya
Yalısı, Mengenecioğlu Yalısı, Muzaffer Gazioğlu Yalısı ve Mustafa Özkan
Yalısı gibi örneklerle sahiplerini sıkıntıya sokan yalılar da
inceleniyor.
"En pahalıları Yeniköy ve Vaniköy'de bulunanlar" İstanbul
Boğazı'nda yaklaşık kaç yalı var?
Neyin yalı olduğu neyin olmadığı belli sınırlarla tam olarak ayrılmadığı
için kesin bir rakam verilemiyor. Çünkü Boğaziçi İmar Müdürlüğü'nün
yalı tanımı farklı, Anıtlar Yüksek Kurulu'nun verileri farklı. Yol yalıları
dahil mi değil mi, saraylar ve kasırlar dahil mi değil mi belli değil.
Mesela Yılanlı Yalı, Boğaz'daki en ihtişamlı yalılardan biri. Şerifler
Yalısı ise sivil mimarinin Avrupa yakasındaki en eski örneği. Ama bu iki
yalının önünden yol geçiyor. Bir de Mizancı Murat Yalısı ve Enver Paşa
Yalısı gibi şu an arsa olan kayıp yalılar var. Ben Boğaz'daki yalı sayısını
hava fotoğraflarına bakarak belirledim ve gördüm ki Boğaz'ın iki yakasında
900'den fazla yalı var.
Boğaz'daki en pahalı yalı hangisi?
Erbilgin Yalısı diğer adıyla Şehzade Burhanettin veya Ahmet Münir Paşa
Yalısı. Yeniköy Köybaşı'ndaki bu yalının arkasındaki köşkü ile
birlikte 64 odası var. Sahibi "Bu yalı 100 milyon dolar eder" dediği
için Boğaz'ın en pahalı yalısı. Boğaz'daki yalılardan fiyatı belli olan
tek yalı o çünkü. Diğer yalı sahipleri çıkıp "Benim yalım daha
fazla eder" derlerse yalıları Erbilgin Yalısı'ndan daha değerli olur.
Çünkü bu izafi bir şey. Uzanlara ait Afif Ahmet Paşa Yalısı'nın değeri
de 40 milyon dolar civarında. Erdal İnönü'nün bacanağı olan Uğur
Mengenecioğlu'na ait Kandilli burnundaki Esat Efendi Yalısı ve Kıbrıslı
Yalısı da en pahalı yalılardan. Beylerbeyi'ndeki, Sabancıların alıp
yeniden yaptığı Hasip Paşa Yalısı 30 milyon dolardan fazla eder. Rahmi Koç'a
ait olan Kont Ostrorog Yalısı, Yılanlı Yalı, Mustafa Özkan'ın Yeniköy'deki
yalısı bugün en az 20 milyon dolar eden yalılardan bazıları. Boğaz'da
fiyatı 10 milyon dolar ve civarında olan yaklaşık 200 yalı, fiyatı beş
milyon dolar civarında olan yaklaşık 300 yalı var.
"Boğaz'da yalı sahibi olmak 5 milyon dolardan başlıyor" Ya
devletin elindeki yalılar...
Boğaz'ın en kıymetli yapıları devletin elinde. Mesela Çırağan Sarayı
bugün en az 1 milyar dolar eder. Feriye Sarayları parça parça satılsa her
biri en az 100-200 milyon dolar yapar. Hatta diyebilirim ki özel sektöre veya
özel şahıslara ait tüm binalar, devletin elindekilerin yarısı bile etmez.
Hangi semtteki yalılar daha pahalı?
Yeniköy Boğaz'ın diğer muhitlerinden her zaman daha pahalı. Çünkü Avrupa
yakasının bütün yalıları neredeyse orada toplanmış vaziyette. Bir yalının
etrafında değerli yalılar olması onun fiyatını daha da artırır. Kanlıca
ve Vaniköy'deki yalılar da pahalı. Anadolu yakasındaki yalıların fiyatı
son zamanlarda yükseldi. Bunun nedeni Sabancı ailesinin son 20 yılda çok net
şekilde yalılar için alıcı pozisyonunda olması. Kesin bir alıcının
olması her zaman o piyasanın fiyatını yükseltir.
Bugün yalı sahibi olmaya kalkan biri en az ne kadar ödemeyi göze almalı?
Boğaz'da 500-600 metrekarelik bir binaya, 1000 metrekarelik bir bahçeye sahip
bir yalının fiyatı 5 milyon dolardan başlıyor. Yalıların fiyatı 60
milyon dolara hatta daha da üstüne kadar çıkar. Bir mucize olmazsa 1 milyon
dolara bir yalı dairesini zor alırsınız.
Yalılar konusunda neredeyse uzmanlaşmış biri olarak size göre Erol
Aksoy'un yalısı tam değerinde mi yoksa değerinin altında mı satıldı?
Bunu emlakçılar daha iyi bilir ama Erol Aksoy'a daha önce bu yalı için 20
milyon dolarlık iki teklif geldi. Tekliflerden biri bir politikacı işadamına
aitti. Ayrıca bu yalıyı körfez ülkelerinden biri İstanbul başkonsolosluğu
yapmak istiyordu.
Ama Aksoy bu teklifleri reddetti. Suzan Sabancı Dinçer ve kocası Haluk Dinçer
ise 15 milyon dolara yalının sahibi oldu. Bu yalının ucuza gitmesinin temel
nedeni "kabahatli bir mal" gibi satılıyormuş havasının oluşması.
Bu yüzden ucuza gitti yalı. Çünkü ciddi bir fiyat oluşumu olmadı.
"Sabancı ailesinin 14 yalısının yaklaşık değeri 200 trilyonun
üzerinde" Kitapta en çok yalıya sahip olan ailenin Sabancı ailesi olduğunu
söylüyorsunuz. Sabancı ailesinin toplam kaç yalısı var?
14 yalı. Sabancıların ilginç bir yalı politikası var. Yalıları Boğaziçi
Köprüsü ile Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün ayakları arasında. Piyasa
eksperlerine göre bu yalıların toplam değeri 200 trilyonun üzerinde. Mesela
Sakıp Sabancı'nın adına bir yalı bile yok. Yalçın Sabancı sülalenin en
çok yalıya sahip ismi. Tüm yalılar Sabancı ailesinin ikinci kuşağına
ait. Yine ünlü ailelerden Koç ailesinin dört, Mermercilerin iki yalısı
var.
"Yalıların Gizemi"nde sahiplerini sıkıntıya sokan yalılar
için ayrı bir bölüm var. Yalıların lanetli olduğuna inanıyor musunuz?
Yalıların lanetli olduğuna dair kesin sonuçlara varmak mümkün değil. Yalılar
lanetli demek istemiyorum ama bazı yalılar sahiplerini çarpıyor ya da bazı
yalı sahipleri iflah olmuyor galiba. Yalı sahiplerinin başından icralar,
iflaslar, yangınlar, intiharlar, suikastler, kaza ile ölümler, cinayetler,
evlat acısı eksik olmuyor. Tüm bunların bir tesadüf mü yoksa Boğaziçi'nde
yalı sahibi olmanın laneti mi olduğunun kararını okuyucuya bırakıyorum.
Yalılarla ilgili bir kitap projeniz daha var galiba...
"Yalıların Gizemi"nin ikincisi üzerine çalışmalara başladım
bile. Ayrıca yalılar ile ilgili çok ayrıntılı bir kitap daha yazacağım.
Milliyet - Elif Berköz |
