16 Şubat 2005 Çarşamba
Ana Sayfa > Haberler

Türkiye’nin En Etkileyici Kent Müzelerinden Biri Bursa’da

Arkitera Platform Toplantıları’nın dördüncüsünün gerçekleştiği Bursa’da, toplantı öncesinde, 14 Şubat 2004 tarihinde ziyaretçilerine kapılarını açan Bursa Kent Müzesi gezildi. Tüm platform katılımcılarına ve Arkitera ekibine eşlik eden Kent Müzesi’ndeki rehberle birlikte Uludağ Üniversitesi Mimarlık Bölüm Başkanı Prof.Dr. Neslihan Türkün Dostoğlu da müze hakkında detaylı bilgi aktardı.

Dostoğlu, açıldığı tarihten itibaren uzun bir süre günde yaklaşık 3.000 kişinin ziyaret ettiği müzeye karşı ilginin fazla olmasından memnun olduğunu söyledi. Tarihi önemi bulunan Adliye Binası’nın yeniden işlevlendirilerek kullanılmasıyla ortaya çıkan kent müzesi, şehir merkezinde olmasıyla da ziyaretçi sayısını günden güne arttıracağa benziyor. Hatta şimdiden Bursa dışından kent müzesini ziyaret amaçlı gelenler bile olmakta.

Adliye Binası’ndan Bursa Kent Müzesi’ne
Dostoğlu’nun Eski Adliye binasının tarihçesi hakkında verdiği bilgiye göre, Birinci Ulusal Mimarlık Akımı olarak isimlendirilen ve yaklaşık olarak 1930’a kadar devam eden yaklaşımın Bursa’daki en önemli örnekleri arasında Ekrem Hakkı Ayverdi tarafından 1926 yılında inşa edilen Hükümet Konağı, Adliye ve Maliye binaları bulunmakta. Hükümet Konağı’nın mimarının Kemalettin Bey olduğu belgelenmiş ancak diğer iki binanın mimarları kesin olmamakla birlikte, söz konusu üç binanın aynı yılda ve aynı tarzda yapılmış olmaları Kemalettin Bey’in diğer iki binanın da mimarı olduğunu düşündürmüş.

Bu üç binanın çevrelediği meydana, 1931 yılında açılan bir yarışma sonucunda seçilen, Nejat Sirel’in hazırladığı bir Atatürk heykeli yerleştirilmiş. Hükümet Konağı 1998’de Valilik binası olarak restore edilmiş. Adliye binasında ise 2001 yılında başlayan restorasyon süreci 2004 yılında tamamlanmış ve bina kent müzesi olarak kullanıma açılmış. Maliye binası halen Defterdarlık binası olarak kullanılmaya devam ediyor. Adliye binasının talepleri karşılamadaki eksikliğini gidermek için açılan yarışma süreci sonunda adliye yeni binasına taşınmış ve 1993 yılında onaylanan Koruma Amaçlı İmar Planı’nda eski adliye binasının bulunduğu bölge “Kültür Alanı” olarak belirlenmiş. 1998-2002 yılları arasında Bursa’da eski bir ipek fabrikasını Tofaş Anadolu Arabaları Müzesi’ne dönüştüren Y.Mimar Naim Arnas, Bursa Kent Müzesi’nin hayata geçirilmesi konusunda 2002 yılında görevlendirilmiş.

Her katı 670 m² olan ve üç kattan oluşan binaya ana giriş, Atatürk heykelinin arkasında Defterdarlık ve Adliye binaları arasındaki avludan verilmiş. Gelecekte Defterdarlık binasının da benzer bir işlevle restore edilebileceği düşünüldüğünde, girişin ortak avludan olmasını rasyonel bir karar olarak değerlendiren Dostoğlu, iki binayı birbirine bağlayacak bir tünelin açılmasına yönelik olarak restore edilen binada bir tünel girişinin hazırlandığını da vurguluyor.

Müze yaklaşık olarak 7.000 yıllık bir zamanı kapsıyor ve kent yaşamındaki değişim ve dönüşümleri yansıtıyor. Modüler olarak tasarlanan panolar ve sütunlar, içerik değiştiğinde üzerinde yeni uygulamalar yapılabilecek bir yapıda olup, geçici sergi salonlarıyla müzenin içeriğinin zaman içinde farklılaşabilmesi sağlanıyor. Müzenin her katı farklı bir içeriğe sahip: zemin katta kronolojik, birinci katta ise tematik bir düzenleme yapılmış. Tek boyutlu bir sergileme anlayışından ziyade çeşitli objeler, canlandırmalar, dummy’ler ve maketlerle Bursa tarihi canlandırılmış. Sergileme alanlarında çeşitli noktalarda bulunan monitor ve kiosklarla ziyaretçilere daha ayrıntılı bilgiler sunuluyor ve ziyaretçilerin katılım imkanı sağlanıyor. Zemin katta saat yönünde hareket edildiğinde rampalarla 2 adet sergileme salonuna ulaşılıyor. Adliye binası olarak inşa edilmiş olan binanın küçük odaları arasında kapı boşlukları yaratılarak bir müze gezi yolu yaratılmış ve bu yolların yükseltilmesiyle ziyaretçilerin duvarlardaki panolarla ve teşhir standlarıyla daha yakın iletişim içinde olması sağlanmış. Binanın her türlü tesisatı genel olarak tavandan yapılmış ve asma tavanla kapatılmayarak siyah boyalı olarak bırakılmış.

Zemin kattan girilen müzenin girişindeki dev ekranda Bursa’nın gelişimi anlatılıyor. Bursa Kent Müzesi’nin en önemli özelliklerinden biri de, özürlülerin müze içinde gerek rampalarla, gerekse düşey sirkülasyon elemanlarıyla rahatlıkla dolaşımının sağlanmış olması.

Birinci katta yönetim bölümü, kitaplık, arşiv ve çok amaçlı bir salon düşünülmüş olup, bu katın orta alan koridorları geçici sergi salonları olarak planlanmış. Bu kattaki 3. Müze koridorunda ise Bursa kentinin kültürel faaliyetleri, turizmi, kardeş ve dost şehirleri, sanatçıları vb. temalar ele alınmış. Bodrum kattaki 4. Müze gezi koridoru ve sergileme salonları ise, zemin ve birinci kattaki benzer mekanlardan farklı olarak tematik ve statik bir şekilde tasarlanmış. Bursa’nın giderek yok olan el sanatlarının sergilendiği bu mekanda sadece dükkan ve çarşılar çeşitli modellemelerin desteğiyle canlandırılmakla kalınmamış, ayrıca kullanılan aletlerin teşhir edilmesi de amaçlanmış ve dükkanların karşısına teşhir standları yapılarak içlerine yerleştirilen monitörlerle ziyaretçilere geçmişteki esnaf ve sanatkarların çalışmalarından görüntüler sunulmuş. Adliye binasının bodrum katındaki hücreler küçük sergileme mekanları haline gelmiş ve tarih içindeki değişimin etkisi burada daha yoğun hissetirilmeye çalışılmış.

Müzede ziyaretçileri ve turistleri en çok etkileyen, büyük bir kent maketi ve bilgisayara bağlanmış monitör sistemi oluyor. Monitör üzerinden seçilen tarihi ve önemli yapılar işaretlendiğinde maket üzerinden yapının modeli ışıklanıyor ve kent ölçeğinde geçmişteki yapıların ve kente yerleşim sürecinin kolayca izlenebilmesini sağlıyor.

Kent ve kente dair herşeyin sergilendiği müze, sadece Bursa için bir önem taşımıyor, aynı zamanda ileriki yıllarda yapılacak olan kent müzelerine de ideal bir örnek oluşturuyor. Kentleşmeyi Bursa örneği üzerinden incelemek isteyen herkesin artık bir son durağı var; Türkiye’nin en etkileyici kent müzelerinden biri Bursa Kent Müzesi...

Arkitera - Rabia Alga