Mimarlar: Tan Kamil Gürer (YTÜ), Ezgi Tuncer (YTÜ)

1. Kentsel Yaklaşım
Eskişehir Ticaret Odası Hizmet Binası, Fuar – Sergi ve Kongre Merkezi ve Sosyal Tesisleri’nin içinde yer alacağı yarışma alanı Eskişehir – Ankara karayolu üzerinde Eskişehir’e altı kilometre uzaklıktadır. Alanın kentin ileride oluşturulacak ve çağımızın kaçınılmaz bir gerçeği olan büyük alışveriş merkezlerini içinde barındıran servis alanı ile olan dirsek teması ve bunun yanı sıra ulaşım açısından Eskişehir’in içinden geçen karayolu üzerinde yer alması önemli girdiler olarak görülmektedir.

Yarışma alanının karayolu üzerinden kuzey – güney istikametinde doğrusal olarak uzandığı ve sulama kanalı ile son bulduğu görülmektedir. Bu doğrusallık yeni tasarım üzerinde önemli bir etki sağlamaktadır. Bu etki karşılığını binaların kendisinden besleneceği bir “omurga” fikrine götürmektedir. Bu “omurga” güneyde hizmet binası ile başlayıp kuzeyde sosyal tesislere kadar uzanmaktadır. Her üç bina arasındaki ilişkiler omurga üzerinden sağlanmaktadır. Doğu yönünde omurgaya paralel ayrı bir servis yolu oluşturularak tüm binalara ait servisler bu yoldan beslenmektedir. Omurganın ilk karşılama noktası olan karayolu yönünde hizmet binası kendisini göstermekte, hemen arkasında doğrusal ve tekil hacimli yapısıyla fuar binası yer almakta ve omurga daha düşük kotta ve kendine özel dünyasıyla sosyal tesisle sona ermektedir. Bu ilişkiler yandaki şemada gösterilmektedir.

Omurganın kuzey ucunda açık spor alanları yer almaktadır. Kuzey yönü bu alanda küçük bir koru oluşturacak şekilde gridal olarak dikilecek ağaçlardan oluşmaktadır. Bu korunun içinde dinlenme mekânı olarak bir kafe düşünülmekte ve spor alanlarına da hizmet etmesi planlanmaktadır. Omurga su öğeleri ile güçlendirilmiştir. Bu öğeler aynı zamanda yönlenmenin de önemli bir parçası haline gelmiştir.

2. Tasarım Kriterleri
Eskişehir Ticaret Odası Hizmet Binası, Fuar – Sergi ve Kongre Merkezi ve Sosyal Tesisleri tasarımı birkaç kavram etrafında gelişmiştir. Bunlar basitlik, yapısal düzen ve yalın formların kullanımıdır.

Basitlik: Yapılarda kullanım, işlev ve konstrüksiyonu dikkate alan en anlaşılır çözümü oluşturmak.

Yapısal düzen: Tasarımı düzenli bir yapı içerisinde kurgulamak, bu amaçla işlevleri berrak bir yapı formu için zenginleştirmek.

Yalın form kullanımı: Programı ve ondan kaynaklanan işlevleri arı formlar içerisinde çözümlemek ve bu durumun yaratacağı estetiği deneyimlemek.

A. Hizmet Binası
Hizmet binası karşılama binası olarak sade bir tasarım çizgisine sahiptir. İhtiyaç programı bu yönde okunmuş ve mekân dizimi yalın bir estetiği ortaya çıkaracak şekilde kurgulanmıştır.

Programın verilişinden de anlaşılacağı üzere üye işlemleri zemin katta, yönetim birimleri birinci katta, genel sekreterlik ve üye ile ilgili ikincil derece öneme sahip işlevler iki ve üçüncü katlarda konumlandırılmıştır.

Binanın cephelerinde alüminyum kaplama, cam ve bir miktar da günümüzde sıkça kullanılmaya başlanan yapay ahşap kaplamalara yer verilmiştir. Meclis salonu kitlesi, güney görünüşündeki öne çıkan, içinde yönetim birimlerinin yer aldığı iki küp şeklindeki kitleler yapay ahşap kaplamalarla kaplanmışken binanın geri kalan kısmı alüminyum kaplama yüzeylerle oluşturulmuştur.

Binanın güney yönündeki esas girişinde çelik konstrüksiyonlu bir saçak düşünülerek görsel etki ve binaya yaklaşım etkisi vurgulanmaya çalışılmıştır.

B. Fuar Binası
İki aşamada inşa edilmesi beklenen fuar binası gerçekte tekil bir yapıdır ve iki aşamalı inşa edilmeye müsaittir. Bu etaplı inşa düşünüldüğünde giriş ve fuayeler yapının orta kısmında tasarlanarak ortak kullanımları sağlanmıştır. Fuar binası yapılar grubunun en büyük yapısıdır.

Fuar binası, sergi salonları tek bir hacim olarak düşünülmüştür. Böylelikle hacim, çeşitli kullanım amaçlarına uygun olarak istenilen büyüklüklerde bölünebilme imkânına sahiptir. Bu alanlar sergi, konferans, spor amaçları için rahatlıkla kullanılabilmektedir. Yapının temiz 11 m’lik yüksekliği basketbol oyununa da imkân vermektedir. Yapının kısa yönde geçilen 52,5 metrelik açıklığı düşünüldüğünde çatı strüktürü olarak uzay kafes sistemden faydalanılmıştır.

Basit bir biçime ve sade bir tasarıma sahip olan fuar binasında da bütünlüğün devamı açısından alüminyum kaplama ve cam yüzeylere yer verilmiştir. Batı yönündeki cam yüzeylerde batı güneşinin yaratacağı rahatsızlıktan dolayı metal güneş kırıcılar kullanılmıştır.

Yapının batı yönündeki girişi büyük çelik konstrüksiyonlu bir saçakla vurgulanmış ve yönlendirilmiştir.

C. Sosyal Tesisler Merkezi
Sosyal tesisler oluşturulan omurganın en sonunda yer almaktadır. Yapı ve spor alanları kot olarak arazinin en düşük kotunda yer almaktadır. Yapının zemin kotunda konferans işlevleri yer alırken spor faaliyetleri alt zemin katta konumlanmakta ve işlevsel bir bölümlenme sağlanmaktadır.

Alt zemin kat kapalı ve açık yüzme havuzu, restoran, bilardo ve masa tenisi, squash, aerobik, fitness gibi benzeri işlevleri barındırmaktadır. Açık yüzme havuzu yapının içine alınarak restoranın da bu havuzun görsel etkisinden faydalanması sağlanmıştır. Kapalı yüzme havuzu kuzeyde konumlandırılarak açık havuzun kuzey etkileri azaltılmıştır. Havuz bölgesinin zeminlerinin suya dayanıklı ahşap malzeme ile kaplanması bu bölgenin görsel etkisini daha da arttıracağı düşünülmektedir.

Açık spor alanlarının kuzey bölgesi koru şeklinde bir ağaçlandırmayla kuzeyin olumsuz etkilerinden arındırılmaya çalışılmıştır.

Yapının dış cephesi yine alüminyum kaplama ve cam yüzeylerden oluşmakta kısmi ahşap kaplamalara yer verilmektedir.

Sonuç olarak, Eskişehir – Ankara karayolu üzerinde yapılması planlanan Eskişehir Ticaret Odası Hizmet Binası ve Ekleri için önerilen tasarım yalın çizgisi, sade mimarisi, oluşturduğu planlama kurgusu ve sunduğu imkânları ile dikkat çekmekte ve bu alana iyi bir alternatif oluşturmaktadır.Eskişehir Ticaret Odası Hizmet Binası, Fuar - Sergi ve Kongre Merkezi, Sosyal Tesisleri Ulusal Mimari Proje Yarışması